منور خلج
ایران از قرن پنجم پیش از میلاد و در زمان هخامنشیان تولید کننده پسته بوده است. کشاورزان ایرانی از این می ترسند که روزهای موفقیت شان به شماره افتاده باشد ومقام اول شان را به کشورهای دیگر بخصوص آمریکا ببازند.
زنگ هشدار در سال 2008 بصدا در آمد زمانی که جنگل های پسته را سرما زد و صادرات پسته این کشور از آمریکا عقب افتاد اما کارشناسان گفتند که در سال 2009 این ضععف راجبران کردند و با آمریکا تقریبا برابر شده اند، اما بیم آن می رود که مشکلات اساسی باعث شود تا مقام خود را از دست بدهند.
کمبود آب، روش های کشاورزی قدیمی و بازاریابی و بسته بندی ضعیف، موانعی است که عده ای گمان می کنند در آینده برای ایران مشکل ساز شود.
محسن جلال پور، رئیس انجمن پسته ایران که یک انجمن غیر دولتی است، گفت:« ایران بطور حتم در سال 2011 مقام اولی خود را از دست خواهد داد و احتمالا این روند همیشه ادامه خواهد داشت».
تولید سالانه 200 هزار تن در سال به 150 هزار تن در سال رسیده است؛ منظور سال ایرانی است که در بیستم ماه مارس به پایان می رسد.
پسته یکی از درآمد های جمهوری اسلامی است که 11 در صد صادرات غیر نفتی ایران را تشکیل می دهد که این رقم بیش از درآمد فرش های مشهور دستباف ایران و زعفران و خرماست.
طبق آمار انجمن پسته، در سال 2007 درآمدحاصل از فروش پسته 1.2 میلیارد دلار بود و درسال 2008، 800 میلیون دلار. پیش بینی می شود این در آمد در سال 2009، به 1.2 میلیارد دلار برسد.
مسئله پسته در ارتباط با مشکلات بزرگ تری است که بخش کشاورزی ایران را تحت الشعاع قرار داده است، که 17 در صد تولید داخلی ایران را تشکیل می دهند. کشاورزی از عدم سرمایه گذاری دولت و بخش خصوصی ضربه خورده است.
وام های محدود بانک ها، ماشین آلات فرسوده و قیمت بالای آب، تولیدات کشاورزی ایران را غیر قابل رقابت کرده است.
قسمت اعظم تولید پسته در دست بخش خصوصی است و کشاورزان کوچک آن را کنترل می کنند. دولت نرخ پسته را تعیین نمی کند اما گاهی از اوقات برای کمک به کشاورزان بخشی از پسته کشاورزان را خریداری می کند.
طبق گزارش های داخلی، بعد از روی کار آمدن دولت بنیادگرای احمدی نژاد مشکلات بیشتر شده است.
ایران، بعنوان مثال مقام خود را در بازار جهانی زعفران به اسپانیا واگذار کرده است، که دلیل عمده اش بسته بندی ضعیف ایران بوده است.
حامد قادرزاده، استادرشته کشاورزی در دانشگاه کردستان، می گوید:« ایران اگر بتواند سیستم بسته بندی و بازاریابی اش را اصلاح کند، شاید بتواند مقام خود را در بازار پسته حفظ کند.
شکاف بین آمریکا و ایران از لحاظ زمین زیر کشت پسته بیشتر شده است. به گفته انجمن پسته ایران، هر کشاورز ایرانی باید از هر هکتار 800 کیلو گرم پسته تولیدکند و این در حالی است که کشاورزان آمریکای 3200 کیلو گرم در هکتار پسته تولید می کنند.
عیسی کلانتری، وزیر سابق کشاورزی که رئیس صنف کشاورزی ایران هم هست، می گوید:« نگرانی اصلی ما نزول ایران به مقام دوم نیست بلکه کاهش تولید پسته و مخارج بالای آن است.
پسته ایران به کشورهای همسایه و چین و هنگ کنگ و اروپا. آمریکای لاتین صادر می شود.
افلاکستونین، که یک قارچ سمی است، و چند دهه موجب دردسر کشاورزان بوده است، باعث کاهش ده درصد صادرات پسته شده است که بیشتر آن از اروپا مرجوع شده است.
ایران همچنین از تحریم هایی که به دلیل برنامه اتمی اعمال شده است، در تجارت دچار مشکل شده است.
اسدالله عسگراولادی، مدیر فدراسیون صادرات ایران، یک سازمان غیر دولتی وابسته با اتاق بازرگانی ایران، می گوید: « تحریم های بین المللی و مشکلات سرمایه گذاری از بسیاری جهات تاثیر گذار است».
با این حال او امیدوار است که تولید پسته کشور، در پنج سال آینده دوبرابر شود که این طبق برنامه پنج ساله دولت است و باعث می شود ایران مقام گذشته اش را بدست بیاورد.
منبع: فایننشال تایمز 6 ژانویه
