جنیفر روبین
تمرکز دنیا اکنون بر روسیه است، اما مهلت به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای با ایران به سرعت میگذرد؛ بیست ژوئیه تاریخ دستیابی به توافق نهایی بر سر برنامه هستهای ایران تمام میشود.
هیچ شانسی وجود ندارد که ایران برنامه خود را متوقف کند، مواد هستهای خود را به بیرون بفرستد و کاملا به قطعنامههای سازمان ملل عمل کند. دولت اوباما هم دیگر خواستار این موضوع نیست. حالا به جای تعطیل کردن نیروگاه آب سنگین اراک، صحبت از تغییر کاربری آن است. به جای از بین بردن احتمال ساخت بمب، جان کری از توافق کردن با زمان شش تا ۱۲ ماهه برای ساخت بمب توسط ایران سخن میگوید.
حاکمان ایران وقتی میبینند دولت اوباما سلاحهای شیمیایی سوریه را تحمل میکند و نمیتواند جلوی اشغال کریمه توسط روسیه را بگیرد، بدون شک پیش خود فکر میکنند اگر به توافق نرسند هم اتفاق بدی نخواهد افتاد.
اگر به ایران اجازه داده شود سانتریفیوژهای خود را حفظ کند، برنامه سلاحهای موشکی دوربرد خود را پیش ببرد و به تحقیقات پیشرفته ادامه بدهد، هیچ امتیازی در عوض کاهش تحریمها و از بین رفتن خطر حمله نظامی آمریکا دریافت نخواهد شد.
در ماه ژوئیه فرصتی برای موفقیت مذاکرات وجود ندارد؛ این امر شکستی دیگر برای اوباما است و موجب افزایش درخواست برای شدیدتر شدن تحریمها خواهد شد. به احتمال خیلی زیاد درخواست، تمدید مهلت میشود و از توافق با کره شمالی که موجب هستهای شدن این کشور شد نسخهبرداری خواهد شد.
مقامات اسرائیلی و لابیهای طرفدار این کشور در آمریکا نگرانی خود را نسبت به این موضوع ابراز کردهاند و سعی میکنند احتمالات پیشرو در ماه ژوئیه را پیشبینی کنند. الیوت ابرامز، معاون مشاور سابق امنیت ملی میگوید: “ایران سعی دارد خود را به عنوان کشوری که آماده است امیتازهای بنیادین بدهد نشان دهد، اما در عین حال توانایی خود برای تولید سلاح هستهای را هم حفظ میکند”. یاکوف امیدرور، مشاور سابق امنیت ملی اسرائیل هشدار داده که یک “توافق بیدوام” تردیدهای اسرائیل را مبنی بر اینکه غرب اراده کافی برای ممانعت از ایران در رسیدن به آستانه سلاح هستهای را ندارد، مورد تایید قرار میدهد. به عبارت دیگر، یک توافق نادرست اقدام اسرائیل را لازم میسازد چرا که این تنها چیزی است که بر سر راه ساخت سلاح هستهای توسط ایران قرار میگیرد.
رابرت منندز، رئیس روابط خارجی سنا نیز نگرانی خود را ابراز کرده است. وی در میزگرد بنیاد دفاع از دمکراسی گفته است: “هیچکس بیش از من خواستار راهحل دیپلماتیک نیست. اما نمیتوان فقط بخاطر وجود توافق، توافق کرد. من نگران هستم که آنها (اوباما و مشاورانش) بیش از اینکه یک توافق درست بخواهد فقط یک توافق بخواهند.” خطر توافق بد این است که هرگونه اجماع بر سر تحریمها را از بین میبرد و مهر تایید بینالمللی را بر عملیات هستهای ایران، که روسای جمهوری مختلف آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل آن را غیرقانونی و تهدیدی برای غرب شمردهاند، میزند.
اگر در ماههای آینده توافقی با ایران حاصل شود باید انتظار آن را داشت که شامل فرمولهای فنی باشد که فقط برای متخصصان قابل فهم است: قوانین پیچیدهای در مورد تعداد سانتریفیوژها، مقدار غنیسازی اورانیوم و درجه آن و حجم اندوخته اورانیوم. چنین توافقی به ایران اجازه میدهد در جهت پایان مسیر هستهای به حرکت خود ادامه دهند؛ در حالیکه بیشتر فشار اقتصادی برداشته خواهد شد. هر دو طرف ادعا خواهند کرد که دیپلماسی موفق شده است. در این صورت یک طرف حقیقت را میگوید و طرف دیگر تنها وانمود خواهد کرد. برای جلوگیری از این پیشامد، کنگره باید تحریمهایی را تصویب کند و شرط آن تکمیل توافقی باشد که به خواستههای دولت پایبند باشد. این یک اشتباه بود که چند ماه پیش تحریمهای مشروط تصویب نشد.
فشار اقتصادی از ۲۱ ژوئیه تشدید خواهد شد، مگر اینکه با معجزهای، ایرانیان تسلیم شوند. اما چرا باید این کار را بکنند؟ همهچیز به نفع آنها پیش میرود.
منبع: واشنگتن پست، 7 مه 2014