هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه کتاب به نشانی زیر بفرستند.
توجه: به اطلاع دوستان نویسنده و ناشر می رساند، کتاب هائی که در سال 1387 به نشانی کتاب روز فرستاده شده است، متاسفانه بعلت د رهم ریختگی نشانی پستی بدست ما نرسیده است. ضمن پوزش از دوستان نشانی را بصورت صحیح اعلام می کنیم:
Iran Gooya : نام گیرنده
BP 114 : شماره صندوق پستی
Creteil 94000 : اسم وکد پستی شهر
France : نام کشور
مهاجرت نخبگان
نویسنده: فریدون جعفری معطر
با مقدمه: محمد رضا تاجیک
278، تهران: انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، 1387، چاپ اول
در این کتاب، زمینه ها و عوامل مؤثر بر گرایش نخبگان ایران به مهاجرت از کشور بررسی شده است. نویسنده کوشیده است تا حد امکان مهم ترین متغیرهای تاثیرگذار بر مهاجرت دانش آموزان نخبه ایرانی به خارج را تبیین و تشریح کند. او این پژوهش را با طرح مسئله بنیادی و به دنبال آن، سوالات اساسی آغاز می کند؛ پس از مروری بر ادبیات تحقیق، چهارچوب نظری و سپس مدل نظری تحقیق خود را ارائه می کند. آنگاه فرضیاتی مطرح و معنی داری و عدم معنی داری آنها را بررسی می کند. او سپس با مراجعه به پرسش نامه های آماری، داده های لازم جهت پاسخگویی به سوالات و تحقق اهداف تحقیق را گردآوری می کند. پس از آن داده های مورد نظر، پردازش و تجزیه و تحلیل می شوند و به صورت یافته های توصیفی و تحلیلی، ارائه می گردند. نهایتا، برآیند این یافته ها، در قالب پیشنهادات علمی و کاربردی عرضه می شود.
مشروطه ایرانی و عثمانی؛ بررسی تطبیقی
نویسنده: حسن حضرتی
با همکاری: علیرضا میلانی توانی
165ص، تهران: انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، 1387، چاپ اول
ایران و عثمانی طی قرن ها، همواره از تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یکدیگر متاثر بوده اند. ایرانیان و ترک ها در دوره ای طولانی با مسائل مشترک فراوانی در گستره تاریخ روبرو شده اند؛ اگر چه ممکن است واکنش ها و پاسخ هایی که نشان داده اند، متفاوت باشد. در کتاب حاضر جریان مشروطه خواهی در عثمانی (1876 میلادی) و ایران (1906 میلادی) از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. تحولات سیاسی، جریان های فکری، نهادهای شکل گرفته و نیز نقش دولت های خارجی، از محورهای اصلی این بررسی است. این مطالعه تطبیقی نشان می دهد که مسائل ایران و عثمانی، تا چه اندازه به هم نزدیک و شبیه بوده است.
فرهنگ واژگان، اصطلاحات و کنایات ژوان (فارسی – کردی)
نویسنده: بهزاد خوشحالی
547ص، تهران: نشر پانیذ، 1387، چاپ اول
این کتاب، یک فرهنگ پایه فارسی – کردی و شامل دو بخش است. بخش اول مهم ترین و کاربردی ترین واژگان زبان فارسی همراه با معادل کردی آنها را در بردارد. بخش دوم شامل مجموعه ای از اصطلاحات و کنایات زبان کردی، همراه با معادل فارسی آنهاست.
نامه باستان
سراینده: عبدالحسین خان بردسیری
به کوشش: علی عبداللهی نیا
216ص، کرمان: انتشارات مرکز کرمان شناسی، 1387، چاپ اول
این کتاب، منظومه ای است درباره تاریخ ایران در دوره پیش از اسلام. سراینده آن، «میرزا عبدالحسین خان بردسیری»، مشهور به «میرزا آقا خان کرمانی»، از روشنفکران و آزادیخواهان برجسته اواخر دوره قاجار است. او که به «فردوسی» علاقه بسیار داشت، «نامه باستان» را در قالب شعری و سبک «شاهنامه» سرود. در بخش پایانی این اثر نیز اشعاری سیاسی و انتقادی از اوضاع و احوال ایران عصر قاجاریه و یک مقاله کوتاه با عنوان «مقاله مفیده» آمده است. «میرزا آقا خان» در «مقاله مفیده» به تبیین هدف خود از سرودن «نامه باستان» می پردازد و بر این نکته تاکید می کند که «نامه باستان» می تواند نمونه و الگویی برای شعر آن روزگار باشد. به عقیده او شاعران به جای چاپلوسی، مداحی، هزلیات و مطایبات باید اشعای بسرایند که زمینه ساز رشد فکری و افزایش آگاهی و پاسداری از غیرت و وطن پرستی باشد. «نامه باستان» به لحاظ شعری نشانگر اوج نهضت بازگشت ادبی است. شاعر با بیانی ساده و بدون تملق، و به دور از تکلف و تصنع، به بیان حوادث تاریخ ایران پیش از اسلام می پردازد. تسلط و تبحر شاعر بر متون ادبی و تاریخی از شاخصه های دیگر «نامه باستان» است.
ارج نامه صادق کیا: زندگی، آثار، جستارهای متن پژوهی
به کوشش: عسگر بهرامی
434ص، تهران: انتشارات میراث مکتوب، 1387، چاپ اول
این کتاب، مجموعه ای از پژوهش ها و مقالاتی است درباره زندگی و آثار یکی از بزرگترین دانشمندان معاصر ایران که حوزه تخصصی اصلی او زبان های باستانی ایران بود. دکتر «محمد صادق کیا» که در فاصله سال های 1299 تا 1380 خورشیدی می زیست، استاد دانشگاه تهران و شیفته فرهنگ ایران و پژوهشگری توانا و کوشا بود. در مجموعه حاضر، مطالبی در شرح زندگی و آثار، معرفی شیوه تصحیح متن به همراه نمونه هایی از متون، بررسی شماری از آثار دکتر «کیا» و چند مقاله دیگر از همکاران و شاگردان این استاد فقید گردآوری شده است. بخش عمده کتاب به فعالیت های پژوهشی «کیا» به ویژه در زمینه چاپ و تصحیح متون اختصاص دارد. سه مقاله در بررسی سه اثر مهم از دکتر «کیا»، به زبان انگلیسی است و در بخش پایانی کتاب آمده است.
تبریز در اسناد امین الضرب: سال های 1299 تا 1315 ه. ق
به اشراف: ایرج افشار
به کوشش: نرگس پدرام، مژده مهدوی
605ص، تهران: انتشارات ثریا، 1387، چاپ اول
این کتاب، مجموعه ای از اسناد تجاری تجارت خانه «حاج محمد حسن امین الضرب» مشهور به «کمپانی» و فرزندش «حاج حسین آقا امین الضرب»، و مربوط به فعالیت های تجاری آنها در فاصله سال های 1299 تا 1315 ه. ق در شهر تبریز است. این اسناد که در بخش های گوناگون طبقه بندی شده اند، اطلاعات ارزشمندی درباره اوضاع تجاری و اقتصادی شهر تبریز در اواخر دوره قاجار در اختیار پژوهشگران قرار می دهند. بخشی از این مجموعه، به شناساندن نویسندگان نامه ها اختصاص دارد. در بخش دیگری نیز افرادی که نام آنها در نامه ها آمده و شناختن آنها ضرورت داشته است معرفی شده اند.
نشریات
فصلنامه فرهنگ مردم: سال ششم
صاحب امتیاز و سردبیر: سید احمد وکیلیان
646ص، جلد سخت، 16.523.5 سانتی متر
تهران: فرهنگ مردم، 1387، چاپ اول
«فصلنامه فرهنگ مردم: سال ششم» شامل شماره های 21 و 22 (بهار و تابستان 1386)، شماره 23 (پاییز 1387) و شماره های 24 و 25 (بهار 1387) این نشریه است که در یک مجلد گردآوری و صحافی شده است. این فصلنامه یکی از معتبرترین نشریاتی است که در حال حاضر در زمینه فرهنگ عامه و آداب و رسوم مردم ایران منتشر می شود و مقالات پژوهشگران این حوزه را در اختیار علاقمندان قرار می دهد. عناوین برخی از مقالات این مجموعه و نویسندگان آنها عبارتنداز: «تاریخ پژوهش های فرهنگ مردم ایران (4)/حمید رضا دالوند»، «پوشاک سنتی زنان و مردان ایران/صدیقه محفوظ»، «وجه تسمیه آبادی های برگرفته از نام پیامبران الهی در ایران/محبوبه خسروی»، «آش های فارس/ابوالقاسم فقیری»، «معرفی کافه نادری در قلمرو پاتوق های روشنفکری/شراره احدی»، «مولوی و فرهنگ عامه/محمد جعفری»، «بازتاب باورهای مردم در غزلیات شمس/مینو فطوره چی»، «آداب و رسوم زبان عامه در حکایت های طنز مثنوی/اسماعیل امینی»، «نمود اجتماعی شخصیت ها در افسانه های ایرانی/پگاه خدیش» و… گفتنی است که شماره های 24 و 25 «فرهنگ مردم» که در بهار 1387 منتشر شده است به مقالاتی از پژوهشگران گوناگون به مناسبت انتشار تصحیح جدید «شاهنامه» به کوشش «جلال خالقی مطلق» اختصاص دارد.
فصلنامه “گوهران” ویژه ی شعر جهان
فهرست مطالب این شماره به این شرح است:
درآمد؛ بچه مار/ رامیز روشن / اردشیر رستمی و شهلا پیرجانی سرمقاله؛اصلاً ترجمه‌ی شعر به چه دردی می‌خورد؟/ احمد پوری
سروده‌ها:
- تنها کلماتی تاریک دارم/ اینگه بورگ باخمن / فواد نظیری
- هنوز هم زیباست/ تدهیوز/ علیرضا آبیز
- سرانجام از دوردست‌ها پاسخی می‌آید/ ریچارد رایت/ احمد محیط
- کرکره‌ی عاطفه‌ات را بکش/ اسپایک ملیگان / احمد پوری
- تابستان سر از بستر بر میدارد/ آندره جیه لینی/ احمد پوری
- من اینجا بیدارم / کرول ان دفی / دکتر رضا پرهیزکار
- تنهایم من، تنها / ویلیام کارلوس ویلیامز/ دکتر رضا پرهیزکار
- فصل رستخیز / آزاده فرهمند / دکتر رضا پرهیزکار
- سیاه بودم / عبدل علی براتی
- آینه‌ی زمستان و روزگار/ فیلیپ ژاکوته/ اصغر نوری
- تولد با دیگران / زاهراد / خاچیک خاچر
- خفته در دره/ آرتور رمبو / کاوه میر عباسی
- شاعری زیر نقاب « مورچگان و زنبور عسل » / موریس متر لنک/ فرزانه شهفر
- ناگهان غروب شد/ ولامیر خلب نیکوف/ مرتضی ثقفیان
- من آتشم/ شاعران بزرگ جهان/ دکتر علی نوری
- و گلی خندان شد/ نیکی جیوانی / داود صالحی
- سرسبزیت را پرتاب کن به‌سوی ما/ هلیدا دولیتل / مرتضی لک
- نه برگی تنهاست نه علفی/ دوروتی پارکر/ مرتضی لک
- در حضور شاعران جهان / محمد علی سپانلو
- پیشگویی‌های بدشگون / جیمی مک کندریک / رامین مصطفوی
سنجش
- این شعر یک نقد روایت شناسانه می‌خواهد/ فرامرز دهگان
- بازگرداندن شعر، باز آفریدن آن است/اسماعیل خویی
- تکریمِ یک تلاش / فؤاد نظیری
- صدفی افتاده در کنار دریا / اسدالله امرایی
-این جادو چیست؟ / کامران جمالی
اخبار ادبی
- جشنواره‌ی صدای مدیترانه به روایت محمدعلی سپانلو
معرفی کتاب/ محسن فرجی
معرفی سایت/ حمیدرضا آبشناسان
شماره‌ی جدید “شوکران”
شماره‌ی سی و دوم “شوکران” ویژه‌ی بیستمین سالگرد درگذشت محمدحسین شهریار منتشر شد.
این شماره در بخش‌های شعر ایران، مقالات، شعر جهان، داستان خارجی، داستان ایرانی، نقد و معرفی منتشر شده است.
در بخش شعر ایران، شعرهایی از: مفتون امینی، فرهاد عابدینی، ضیاء‌الدین ترابی، شهرام پوررستم، عزیز ترسه، حسین قدیمی، سیف‌اله ملکی، علی صبوری، ناصر نصیری، ساسان فریدی‌فر و مهرنوش مدیرمعالیان منتشر شده است.
در بخش مقالات نیز “رنج تغزل” (چشم‌اندازی از زندگی و شعر محمدحسین شهریار) نوشته‌ی کامیار عابدی، ”محمود درویش؛ شاعر ملی فلسطین”، گفت‌وگو با عبدالحسین فرزاد به کوشش کیوان اسماعیلی، “ایستادگی در برابر نفرت”، گفت‌وگو با چنگیز آیتماتف؛ ترجمه‌ی رسول یونان، “نویسنده‌ی بزرگ عصر ما” از محمد مجلسی، و “نویسنده‌ی بزرگ قرقیز در درازای یک قرن” ترجمه‌ی سحر اسماعیلی چاپ شده است.
بخش شعر جهان هم با شعرهایی از: محمود درویش ترجمه‌ی عبدالحسین فرزاد، ناظم حکمت (ترکیه) ترجمه‌ی مرتضی مجدفر، هوانس گریگوریان (ارمنستان) ترجمه‌ی واهه آرمن، و آنا میچلز (کانادا) ترجمه‌ی سمیرا نوروزی همراه است.
همچنین در بخش داستان خارجی، داستان‌های پرنده‌ی مهاجر اثر چنگیز آیتماتف با ترجمه‌ی محمد مجلسی، و گریگوری نوشته‌ی پانوس آیوانیدس با ترجمه‌ی اسدالله امرایی آمده است.
اما در بخش داستان ایرانی، داستان‌های: “تک‌خوان برجک” نوشته‌ی مرتضی هاشم‌پور، “یک چیز باارزش” نوشته‌ی نگار تقی‌زاده، “پیام‌های نیستی” (بر اساس یادداشت‌های واقعی یک جان‌باخته‌ی اعتیاد) اثر جهانگیر هدایت و “خرمگس” نوشته‌ی علی رؤوف منتشر شده‌اند.
قسمت نقد و معرفی نیز با این مطالب همراه است: “خودی که شعر است” از جلال فرزانه دهکردی، “شفیعی کدکنی و احیاگری نواندیشانه‌ی میراث عرفان ایرانی” به قلم فرزاد زادمحسن و نگاهی به مجموعه‌ی شعر “تا آخر دنیا برایت می‌نویسم” علیرضا بهرامی به قلم محمدرضا شالبافان.
دوفصل‌نامه‌ی ادبی “شوکران” با صاحب‌امتیازی، مدیرمسؤولی و سردبیری پونه ندائی انتشار می‌یابد.
ماهنامه فیلمنامه‌نویسی “فیلم‌نگار”
در این شماره فیلم‌نگار می‌توانید گزارش جشن‌های خانه سینما را بخوانید. (جشن فیلم کوتاه، جشن مستند، جشن انیمیشن و جشن بزرگداشت کاظم فریبرزی، سیف‌الله داد، جمشید مشایخی و بهرام بیضایی). تک‌گویی بخش جدیدی است که از این پس در فیلم‌نگار می‌خوانید. فیلم‌نگار در این بخش سراغ فیلمنامه‌نویسان سینما و تلویزیون را خواهد گرفت تا بگویند کجایند و چه می‌کنند، آنها از آخرین کتاب‌هایی که خوانده‌اند، فیلم‌هایی که دیده‌اند و فیلمنامه‌هایی که نوشته‌اند یا در حال نگارش آنند خواهند گفت. تک‌گویی این شماره به مطالب علیرضا طالب‌زاده، مهرداد فرید، فرید مصطفوی، علی روئین‌تن، علی ژکان و قربان محمدپور اختصاص دارد. گفت‌وگو با مهرشاد کارخانی فیلمنامه‌نویس و کارگردان “ریسمان‌باز”، گفت‌وگو با سعید شاهسواری و بیژن میرباقری فیلمنامه‌نویسان “روز برمی‌آید”، گفت‌وگو با محمدعلی آهنگر و محمدرضا گوهری نویسندگان فیلمنامه “فرزند خاک”، گفت‌وگو با مایکل برندت و درک هاس فیلمنامه‌نویسان فیلم “تحت تعقیب”، گفت‌وگو با میشل گوندری فیلمنامه‌نویس و کارگردان “نوار را برگردان” و گفت‌وگو با وودی آلن فیلمنامه‌نویس و کارگردان “ویکی کریستینا بارسلونا”، را در این شماره فیلم‌نگار بخوانید. فیلمنامه “مردم معمولی” نوشته آلوین سارجنت با همکاری نانسی داود (براساس رمانی به قلم جودیت گست) چاپ شده است. کارگردان “مردم معمولی” رابرت ردفورد است که نامزد جایزه بهترین بازیگر زن (مری تیلورمور) و بهترین بازیگر مکمل مرد (جود هیوش) بوده، جنبه‌های روان‌شناسی فیلمنامه و تحلیل این فیلمنامه را هم در این شماره فیلم‌نگار بخوانید.
جنگ شعر و داستان در شهروند امروز
اولین شماره “جنگ شهروند” که ضمیمه ماهانه شعر و داستان شهروند امروز است در 22 صفحه و با آثاری خواندنی از استاد داریوش مهرجویی، محمود دولت‌آبادی، محمد بهارلو، مصطفی مستور، آن‌بیتی، سیمین بهبهانی، محمدعلی سپانلو، محمد شمس‌لنگرودی، سیدعلی صالحی و علی باباچاهی ضمیمه این شماره هفته‌نامه شهروند امروز منتشر شده است. در صفحات سینمای جهان این هفته نیز پرونده‌ای خواندنی در مورد استاد مارتین اسکورسیزی و آخرین ساخته‌اش “نوری تبابان” که اثری است در ستایش گروه رولینگ استونز به چشم می‌خورد. سینمای ایران این هفته هم به گفت‌وگو با کمال تبریزی به بهانه توقف تولید فیلم “پاداش” و فیلم تازه اکران شده‌اش “این زن حرف نمی‌زند” اختصاص یافته است. پرونده ورودی صفحات فرهنگ و هنر با گفت‌وگوهایی با استاد انتظامی و فرزندش آغاز می‌شود. مجید انتظامی این روزها تازه‌ترین اثرش به نام ”این فصل را با من بخوان” را همراه با پدرش در تالار وحدت اجرا می‌کند. صفحات رسانه این هفته بیشتر شده تا متن کامل گفت‌وگوی زرد و نه چالشی و جدی لری‌کینگ مجری معروف سی‌ان‌ان با احمدی‌نژاد را منتشر کند. “عصر اصلاح‌طلبان 76 تمام شد” تیتر گفت‌وگو با حسین قاضیان است که در آن روشنفکران، اصلاحات و انتخابات سال آینده مورد بررسی قرار گرفته است. در صفحات ایران هم گفت‌وگویی با محمد هاشمی برادر اکبر هاشمی‌رفسنجانی و رئیس سابق سازمان صدا و سیما صورت گرفته و هاشمی در آن به درخواست‌های متعدد برای کاندیدا شدنش در انتخابات اشاره کرده است. “آیا جنگ سرد جدیدی در راه است؟” عنوان پرونده‌ای است که در صفحات جهان این شماره منتشر شده و مناقشات اخیر آمریکا و روسیه بر سر گرجستان را مورد نقد و بررسی قرار داده است. در این ارتباطات گفت‌وگویی اختصاصی هم با گری‌سیک، تحلیلگر مسائل خاورمیانه و عضو سابق شورای امنیت ملی آمریکا انجام شده است. پرونده اقتصادی این هفته هم همانطور که انتظار می‌رفت به خروج مظاهری رئیس بانک‌مرکزی و تبعات این تصمیم اختصاص یافته و گفت‌وگویی اختصاصی هم با مظاهری پس از برکناری‌اش انجام شده و در کنار آن متن کامل نامه مظاهری به احمدی‌نژاد هم به چاپ رسده است. در این پرونده همچنین نوشتارها و گفتارهایی از ابراهیم شیبانی، محمدحسین عادلی و حسین صمصامی نیز جلب توجه می‌کند