دور بعدی مذاکرات اتمی تهران با گروه ۱+۵ درحالی هفته بعد در پایتخت سوئیس برگزار می شود که مذاکره تیم دیپلماسی جمهوری اسلامی با آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین از سوی دو طرف “بسیار سازنده” توصیف شده است. همزمان قرار است این هفته مذاکرات فنی میان کارشناسان تهران و شش ابر قدرت جهان در وین برگزار شود و نمایندگان در مورد تحریم ها و امور مالی نیز بحث کنند. در همین حال اصلی ترین نشریه جناح راست از فضاسازی اروپایی ها پیش از مذاکرات هفته آینده انتقاد کرده و نخست وزیر اسرائیل نیز هشدار داده است که بحران اتمی نظام حتی قاره سیاه را نیز تهدید خواهد کرد.
مذاکرات ۴۸ ساعت اخیر در وین ظاهرا توانسته است سرانجام به بن بست هشت ساله تهران و آژانس بین المللی انرژی اتمی پایان دهد. دو طرف روز گذشته پس از پایان مذاکرات طولانی برای توصیف نتایج این گفتگو ها از عبارت “بسیارسازنده” استفاده کردند.
آژانس از زمستان سال ۹۰ تاکید بسیاری بر بازرسی از سایت نظامی پارچین داشته؛ سایتی که موضوع مهمترین مناقشه جمهوری السلامی با آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است. پارچین نام شهرک و منطقه‌ای است در جنوب شرقی تهران و در شمال شرقی شهرستان پاکدشت که بخش مهمی از تاسیسات هسته ای جمهوری اسلامی در آنجا بنا نهاده شده است.پیشینه تاسیس کارخانه های صنایع دفاعی در پارچین به هشتاد سال پیش باز می گردد. کشورهای غربی ادعا می کنند جمهوری اسلامی در پارچین انفجارهای پرقدرتی را آزمایش کرده است که می تواند با تلاش احتمالی تهران برای دستیابی به توانایی ساخت سلاح اتمی مرتبط باشد. مدیر کل آژانس به ویژه از بهمن سال ۹۰ تاکید ویژه ای بر بازدید بی قید و شرط از این سایت داشت، اما همیشه با پاسخ منفی تهران در دولت احمدی نژاد مواجه شده بود. هنوز مشخص نیست که روز گذشته آمانو توانسته است مذاکره کنندگان جمهوری اسلامی را قانع کند. او در دو سال اخیر بارها از تصاویر ماهواره ای سخن گفته که نشان می دهد تهران در حال پاکسازی این سایت است.
روز دوشنبه آمانو پس از پایان مذاکره اش با عراقچی خاطرنشان کرد: “برای همه ما مهم است که بتوانیم به پیشرفت واقعی دست پیدا کنیم.”
در ۱۱ مذاکره ای که دو طرف از آن زمان تا حالا داشته اند این نخستین بار است که طرفین بیانیه ای مشترک صادر می کنند. سهم دولت احمدی نژاد از این گفتگوها ۹ مذاکره تماما بی نتیجه بوده است.
دیروز ترو واریورانتا، معاون یوکیو آمانو - مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی- پس از آنکه مذاکرات پایان یافت به خبرنگارانی که نتایج گفتگو با جمهوری اسلامی را دنبال می کردند، گفت: “( دو طرف) نشست بسیار سازنده‌ای در رابطه با مسائل گذشته و حال داشتند.”
هنوز مشخص نیست که آیا تهران به آژانس اجازه بازدید از پارچین را داده است یا خیر.
رئیس هیات مذاکره کننده ایرانی در وین عباس عراقچی بوده است که در تیم دیپلماسی اتمی وزارت خارجه، دست راست محمد جواد ظریف محسوب می شود.
ظاهرا مذاکرات چنان بر دو طرف خوش آمده است که دور بعدی مذاکرات را نیز بسیار نزدیک تعیین کرده اند: طرفین ۲۰ آبان بار دیگر یا یکدیگر ملاقات خواهند کرد، این بار در تهران.
مذاکرات تازه جمهوری اسلامی با مقامات ارشد آژانس، دو هفته پس از پایان گفتگوهای اتمی میان تهران و گروه ۱+۵ در ژنو برگزار می شود. سوئیس سرانجام برای دو طرف خوش یمن شد و محمد جواد ظریف و کاترین اشتون که هدایت تیم های مذاکره دو طرف را بر عهده داشتند هر دو از نتایج مذاکرات ابراز رضایت کردند. پس از پایان مذاکرات جواد ظریف در صفحه فیس بوک خود نوشت :” مذاکرات ژنو مفید و سازنده بود. توافق هم کردیم که بحث ها محرمانه بماند. محرمانه ماندن مذاکرات به معنای واهمه داشتن از افشای محتوای آن نیست. اطمینان داشته باشید که هیچ نگرانی در مورد اعلام عمومی آنچه در مذاکرات طرح شد نداریم. اما هدف ما از این مذاکرات رسیدن به تفاهم است و نه بهره برداری های زودگذر تبلیغاتی.”
حدس ناظران این است که ممکن است تهران پذیرفته باشد که در قبال لغو برخی تحریم های جدی، دست از غنی سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد بردارد.
عباس عراقچی که در تیم مذاکره با ۵+۱ نیز حاضر است یک روز پیش از سفر به وین در گفتگو با العالم ـ شبکه ماهواره ای جمهوری اسلامی ـ از لزوم امضای “سندی مکتوب” بین تهران و شش ابر قدرت جهان برای روشن کردن کل مسیر بحران هسته ای نظام سخن گفت.
به گفته وی “البته شاید در نظر گرفتن دور آینده مذاکرات ژنو برای رسیدن به این نقطه زود باشد، اما امیدواریم که در مذاکرات بعدی، به این نقطه برسیم.”
دور بعدی مذاکرات ایران و ۵+۱، ۱۶ و ۱۷ آبان ماه در ژنو برگزار خواهد شد. دو طرف با استقبال از رویکرد طرف مقابل در مذاکرات ژنو که ۲۳ و ۲۴ مهر ماه برگزار شد توافق کردند تا پیش از مذاکرات بعدی متخصصان و کارشناسان دو طرف در زمینه‌های هسته‌ای، اقتصادی و علمی با یکدیگر گفت‌وگو کنند تا ابعاد موضوعات و دستور کار مذاکرات بعدی روشن‌تر شود.
قرار است امروز و فردا نشست کارشناسان هسته ای برای بحث در مورد جزئیات فنی برنامه اتمی تهران برگزار شود. این مذاکرات نیز در وین برگزار می شود.
در همین حال مرضیه افخم سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفته است مذاکرات کارشناسان با فاصله زمانی قبل از مذاکرات بعدی ژنو برگزار و نتایج گفت‌وگوهای کارشناسان به طور منظم و دقیق به مقامات عالی‌رتبه کشور منتقل و پس از آن نشست ژنو برگزار خواهد شد.
از قرار در گفتگوهای فنی احتمالا قرار است بر سر تحریم های غرب علیه تهران نیز بحث شود چرا که خانم افخم متذکر شده است که “تماس و مذاکره با نهادها و مراجع رسمی مسئول این امور آغاز شده که کارشناسان در بحث بیمه، بانک و تحریم در تیم حضور داشته باشند که با تعیین زمان دقیق و مکان مذاکرات، اسامی گروه کارشناسی در صورت لزوم اعلام می‌شود.”
در همین حال کاظم صدیقی ـ امام جمعه موقت تهران ـ در حاشیه مراسم ختم همسر آیت‌الله شیرازی که در مسجد نور تهران برگزار شد در پاسخ به سؤالی درباره مذاکرات ژنو گفته است: “بالاخره اینها دشمن هستند و حضرت آقا نیز دست آقایان را باز گذاشته است تا حجت بر دنیا تمام شود و الا مشکل آنها بحث هسته‌ای نیست. مشکل آنها اسلامیت، استقلال و جمهوریت ما است.”
این عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین متذکر شده است که “در هر صورت این مذاکرات اتمام حجتی برای دنیا است.”
همزمان روزنامه کیهان هم که رهبری رسانه های مخالف با رویکرد اتمی دولت حسن روحانی را عهده دار است روز یکشنبه با انتشار گزارشی از فضا سازی رئیس کمیسیون خارجی اتحادیه اروپا در آستانه مذاکرات تازه انتقاد کرد. به نوشته این نشریه دست راستی: “در ادامه فضاسازی‌ها و پیگیری خط فشارها علیه کشورمان در آستانه دور جدید مذاکرات با گروه ۵+۱ در ژنو، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا طی سخنانی در موسسه «وودروویلسون» گفت: باید گفت‌وگو با ایران در کنار فشارها ادامه یابد.” این نشریه در شماره امروز خود هم تیتر اولش را به مذاکرات اتمی اختصاص داده و از “ذوق کنندگان” خواسته است که یادشان باشد “آمریکا به متحدانش هم خیانت می کندایران که جای خود دارد”.
بنیامین نتانیاهو ، نخست وزیر دست راستی اسرائیل هم از شرایط راضی نیست.او که هیچ فرصتی برای شماتت تهران و یادآوری خطر اتمی شدن جمهوری اسلامی را از دست نمی دهددر جریان سفرخود به نیجریه گفته است جمهوری اسلامی ایران در صورت دستیابی به سلاح هسته‌ای “تهدیدی برای آفریقا” خواهد شد.
وی توضیح مشخصی در مورد ابعاد این تهدید نداده است ، اما اظهارات وی می تواند مرتبط با دخالت های نظامی و ارسال اسلحه به برخی کشورهای آفریقا یی باشد.
اتهام مداخله مسلحانه جمهوری اسلامی در آفریقا به سال های خیلی دور باز نمی گردد. اواخر سال ۸۹ گامبیا، نیجریه و سنگال نیز از تکاپوهای خرابکارانه جمهوری اسلامی سر و صدایشان در آمد.
زمستان آن سال، دو ماه پس از آنکه گامبیا درغرب آفریقا رابطه دیپلماتیک خود با جمهوری اسلامی را به دلیل ارسال محموله سلاح ازبندرعباس به این کشورقطع کرد، سنگال همسایه این کشور نیز پس از چند ماه چالش با مقامات جمهوری اسلامی تصمیم گرفت کلیه روابط خود با تهران را پایان بخشد.
تنش ها میان جمهوری اسلامی و سه کشور آفریقایی را، سپاه رقم زد. در ماه آبان سال ۸۹ عظیم آقاجانی، تاجری که گفته می شود در سپاه قدس عضویت دارد، محموله سلاح هایی را وارد خاک نیجریه کرد تا بتواند آن را مخفیانه به کشور گامبیا، جایی که شورشیان سنگالی در آن پناه گرفته اند برساند.
تابستان سال ۹۱ هم کنیا اعلام کرد دو عضو سپاه قدس را که نقشه خرابکاری علیه منافع اسرائیل در این کشور را داشته اند بازداشت کرده است.
