شورای شهر یا باشگاه هنرمندان و ورزشکاران؟ این سئوالی بود که با پایان مهلت ثبت‌نام متقاضیان شرکت در انتخابات شورای شهر به اشکال مختلف در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر شد. این گونه به نظر می‌رسد که لااقل اهالی رسانه و اینترنت از حضور پرتعداد کاندیداهایی از میان ورزشکاران و هنرمندان راضی نباشند اما هنوز برای برآورد نظرات رای‌دهندگان زود است، چرا که در شورای شهر فعلی تهران هم دو کشتی‌گیر و یک تکواندوکار عضویت دارند. از سوی دیگر شنیده می‌شود که حضور پرتعداد هنرمندان و ورزشکاران به برنامه‌ریزی و پشتیبانی نیروهای سیاسی صورت گرفته است؛ حتی افسانه بایگان که در آخرین ساعات مهلت ثبت‌نام به فرمانداری تهران رفت و مدارکش را تحویل داد به صراحت گفت که به پیشنهاد نهاد ریاست‌جمهوری در انتخابات شرکت می‌کند. نهاد ریاست‌جمهوری هم با نام اسفندیار رحیم مشایی پیوند خورده است؛ همانی که در سال‌های اخیر تلاش بسیاری برای جلب نظر هنرمندان داشته است. برای اطلاع از سمت و سوی سیاسی سایر هنرمندان با امید زندگانی، مجری و بازیگر و محمدرضا عیوضی، خواننده گفت‌وگو کردیم. هر دو تاکید می‌کنند که نه تنها با نهاد ریاست‌جمهوری ارتباطی ندارند بلکه اساسا تا این لحظه گرایش سیاسی خاصی هم ندارند. اما احتمال ائتلاف با سیاسیون را رد نمی‌کنند و سیاسی بودن را هم بد نمی‌دانند.
امید زندگانی و استقلال از بیرق افسانه بایگان
امید زندگانی که نخستین بار از ائتلافی ۱۳ نفره شامل هنرمندان با نام “امید ایران” خبر داده بود، خود را مقید کرده است که جز در موارد کلی مربوط به ائتلاف صحبت نکند و مخصوصا اظهارنظر درباره مسایل سیاسی ائتلافشان را محول به سخنگوی ائتلاف می‌کند. البته در تماس با سخنگوی ائتلاف مشخص شد که او هم ترجیح می‌دهد تا زمان تایید صلاحیت کاندیداها کوچکترین اظهارنظر مطبوعاتی نداشته باشد. زندگانی اما با تاکید بر اینکه طرفدار “شفافیت” است توضیح می‌دهد: “همان طور که خانم بایگان مطرح کرد امسال یک جناح سیاسی این ذوق را به کار برد و این راه را باز کرد و از هنرمندانی که گمان می‌کنند وجهه مردمی دارند دعوت کرد در این انتخابات حضور داشته باشند. این حرکت، حرکت بسیار درستی است و من هم آن تایید می‌کنم. حالا این انگیزه برای خود هنرمندها ایجاد شد که در یک مجموعه منسجم‌تر و قوی‌تری برای انتخابات حضور پیدا کنند.”
او می‌گوید: “ائتلافی که ما تشکیل دادیم کاملا غیرحزبی و غیرجناحی است و تشکیل شده از هنرمندان. حالا اگر هنرمندانی از این ائتلاف رای بیاورند در نهایت یا ما زیر بیرق سرکار خانم بایگان قرار می‌گیریم یا ایشان افتخار ورود به این ائتلاف را می دهند. چون انگیزه همه ما خدمت به مردم است منتها با دید و نگاه هنری.“
از این مجری تلویزیونی می‌پرسم با این حساب با نهاد ریاست‌جمهوری و گرایش سیاسی آن که پشتیبان افسانه بایگان در انتخابات است، همسویی و همراهی دارد؟ او پاسخ می دهد: “سرکار خانم بایگان یا هر هنرمند دیگری که تحت نام یک جناح ورود پیدا کرده دیگر نمی‌شود به او صرفا نگاه یک هنرمند را داشت. قطعا این شخص با گرایش سیاسی خود وارد عرصه شده، ضمن اینکه هنرمند هم هست. اما بنده و سایر دوستان حاضر در ائتلاف ما و افرادی که قول حمایت دادند، هیچ گونه گرایشی به جز خط مشی‌ای که بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران برای مملکت تعیین کرده و رهبر انقلاب هم ادامه دهنده آن است، هیچ خط مشی و سلیقه سیاسی دیگر مدنظرمان نیست.”
اما آیا این ائتلاف یا شخص امید زندگانی در روزهای آینده به سوی ائتلاف با گروه‌ها و اشخاص دیگر خواهند رفت؟ پاسخ او به طور تلویحی منفی است و این توضیح که “برعکس این گرایش داشت شیوع پیدا می کرد و درست روز ثبت نام در فرمانداری، تعدادی از افرادی که به طور مستقل شرکت کرده بودند اعلام تمایل برای حضور در ائتلاف ما داشتند؛ از استاد دانشگاه گرفته تا متخصص حوزه معماری. من یک سری سوالات اولیه پرسیدم در حد مقدور و بعد محول کردم به جلسات خصوصی آینده. اما در مورد اینکه ما وارد گروه های دیگر بشویم، البته نمی‌خواهم وارد قضاوت سلامت بودن گروه‌ها و ائتلاف‌ها بشوم اما این را می‌توانم بگویم که تنها ائتلافی که هیچ گونه حاشیه‌ای نخواهد داشت و باری بیش از آنچه که قرار است به دوش بکشد، بر آن اضافه نخواهد شد همین ائتلاف هنرمندان ایران، امید ایران است.”
این هنرمند کاندیدا شده برای انتخابات شورای شهر از واکنش‌های منفی نسبت به حضور هنرمندان و ورزشکاران به “برخوردهای سلیقه‌ای” تعبیر می‌کند و می‌گوید: “این ما هستیم که به بسیاری از حساسیت‌های منطقی زمینه غیرمنطقی می‌دهیم و یا به حساسیت‌های غیرمنطقی، ظاهر منطقی. اصلا قصد مقایسه ندارم اما هنرمندان هالیوودی و ورزشکارانی در جوامع دیگر بوده‌اند که عهده‌دار مسوولیت‌های اداری هم شدند اما مشکلی سرراهشان به وجود نیامد.”
او البته تایید می‌کند که “حیطه سخت‌افزار مدیریت شهری اساسا از تخصص من خارج است” اما در عین حال می‌گوید که با علم به این نقص، قرار است اتاق فکری تشکیل بدهند و زوایای مختلفی از مصایب و مسایل همه اقشار جمع‌آوری و تحلیل شده و به هنرمندی که عضو شورا شده، انتقال پیدا کند؛ او هم در شورا و در مجرای کمیسیون‌های تخصصی آن را طرح و پیگیری کند.
عیوضی: مستقلم اما ائتلاف هم می‌کنم
محمدرضا عیوضی، خواننده‌ای است که سابقه بازیگری هم دارد. او البته شهرتش به واسطه هنر را مدیون فعالیت‌هایش در دهه ۷۰ است. او خود را «دارای لیسانس اقتصاد بازرگانی و با سابقه ۱۵ سال مدیریت در شرکت‌های بزرگ ایرانی از جمله ایران خودرو” معرفی می‌کند و به این واسطه از تخصص و توان خود برای حضور در عرصه مدیریت شهری می‌گوید. عیوضی تاکید می‌کند که به عنوان کاندیدای مستقل شرکت کرده اما نظرش درباره ائتلاف با دیگر اشخاص و گروه‌ها اصلا منفی نیست: “با هر شخص و گروهی که بتواند کمک بکند و برنامه خاصی داشته باشد برای رسیدگی به مشکلات شهروندان، بنده با کمال میل همکاری می‌کنم. هیچ مشکلی هم با ائتلاف ندارم. چون ما در مرحله اول ایرانی هستیم و همه می‌خواهیم دست به دست هم بدهیم و شهری خوب و عاری از مشکلات داشته باشیم.”
می‌پرسم یعنی با ائتلاف با گروه‌های سیاسی هم مشکلی ندارید؟ پاسخ می‌دهد: “اینقدر به شورای شهر سیاسی نگاه نکنیم. البته هیچ وقت همکاری با گروه های سیاسی را هم نفی نمی‌کنم. در واقع نه امکان ائتلاف را رد می‌کنم و نه اصراری هم روی استقلال دارم. اگر ببینم اهدافم همسو باشد، حتما ائتلاف می‌کنم.”
حتی اگر این ائتلاف با کاندیداهای مدنظر نهاد ریاست‌جمهوری باشد؟ اینجاست که عیوضی جواب چندان روشنی نمی‌دهد: “بالاخره گرایش‌های سیاسی در همه افراد و گروه‌ها وجود دارد. من اگر بخواهم با سیاسی‌ها ائتلاف کنم با گروهی ائتلاف می‌کنم که مقبول مردم باشد و به عنوان انسان‌هایی که واقعا قلبشان برای این مردم می‌تپد شناخته شده باشند؛ اما تا امروز تصمیم نگرفتم.”
او از “آقایانی” نام می‌برد که معترض حضور هنرمندان و ورزشکاران هستند و خطاب به آنها می‌گوید که شورای شهر قطعا یک محل سیاسی نیست و هر فردی بنا بر قانون حق ورود به انتخابات شورای شهر را دارد. همچنین معتقد است که هنرمندان کمبودها و کاستی‌های شهر را بیشتر و بهتر درک می‌کنند و در ساخت و ساز شهری هم نگاهی زیباتر دارند.
این خواننده در انتظار تایید صلاحیت برای کاندیداتوری، معتقد است که هنرمندان به واسطه ارتباطات گسترده‌ای که با مردم دارند، بهتر می‌توانند به آسیب‌های اجتماعی شهر ورود کنند و پیگیر اجرای ایده‌هایی برای رفع نواقص باشند؛ نواقصی مثل مدیریت مکان‌های فرهنگی-هنری شهر که “زیادند اما یا سرجای خودشان نیستند یا اگر هستند بلااستفاده مانده‌اند و حتی می‌شود گفت بعضی شان به انبار تبدیل شده‌اند.“
کاندیدا شدن از زور بیکاری؟
انتقادات شدید نسبت به حضور هنرمندان و ورزشکاران کم‌تعداد نبوده است. وبسایت الف که تحت مدیریت احمد توکلی، نماینده مجلس اداره می‌شود این موضوع را ناشی از “زور بیکاری” و “احساس تکلیف از سوی جبرئیل” دانست و نویسنده این وبسایت در یادداشتی نوشت: “این نسخه انصافا علاجِ درد جامعه ی امروز ایران نیست. سوال اساسی اینجاست؛ تفکری که اصرار دارد چهره های سرشناس، خوش آب و رنگ و بَزک کرده به عرصه یِ انتخابات بیایند، چه برنامه و چه هدفی را دنبال می کند؟ سالهاست که ایرانِ ما، چوب بی برنامگی و بی سوادی ها را در اداره ی مملکت خورده و اینگونه دارد، تاوانش را پس می دهد. آیا نباید از این بی مایگی و نتایجِ تاسف بار، تجربه آموخت و کار را به کاردان و عمل را به عالم آن سپرد؟ چه اهمیت دارد که چهره ی آن آدم، سینمایی و هیکلش ورزشی باشد؟ چرا ذائقه ی سیاسی و اجتماعی مردم را تا این حد تنزیل می دهیم؟”
روزنامه جام‌جم هم شورای شهر را “بهشت جویندگان شهرت” نامید و نوشت: “این حق همه شهروندان است که خود را گزینه مناسبی برای اداره شهر و دیار خود بدانند اما حضور برخی افراد، این احساس را به مخاطب القا می‌کند که آنان تنها برای موج سواری در شرایط فعلی کشور و نه، برای حل معضلات شهری و مشکلات مدیریتی، پا به عرصه‌ای کاملاً متفاوت از تخصص خود گذاشته‌اند.”
سپس به سراغ محمد جواد کولیوند، رییس هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات شورای اسلامی کشوررفته و این موضوع را با او درمیان گذاشته است. کولیوند گفته است: “بالاخره افراد حقوقی دارند و ما نباید آنان را از حقوقشان محروم کنیم ولی از مردم می‌خواهیم درانتخاب خود دقت کنند و به کسانی رأی دهند که دستی بر مدیریت شهری دارند.”
حسین مظفر، دیگر نماینده مجلس هم از مردم خواسته “ بر اساس عقل و بدون در نظر گرفتن احساسات” تصمیم بگیرند و خواستار “تجدیدنظر جدی” در شیوه ثبت‌نام‌هاست.
ابراهیم نکو، دبیر هیأت عالی نظارت بر انتخابات شورای شهر استان تهران انتقادات صریح‌تری دارد: “ظاهرا برخی از داوطلبانی که در این دوره حضور پیدا کرده‌اند قصد دارند از موقعیت گذشته، برای انتخاب شدن به نفع خودشان استفاده کنند. این اتفاق می تواند آسیب جدی برای شورای شهر باشد چون انتخاب چهره‌هایی که هیچ آشنایی با وظایف محوله ندارند، برای مدت زمانی، شورا را با مشکل مواجه خواهند کرد.”
او می‌گوید: “نباید اجازه داد چهره های شاخص که امکانات بیشتری دارند در لیست ها قرار گیرند چون این ظلم در حق داوطلبانی است که تخصص دارند اما امکانات ندارند.”
در سوی مقابل اما علی مطهری، نماینده مجلس در گفت‌وگو با تهران‌پرس تاکید می‌کند: “از آنجا که مدیریت شهری جایگاه امور هنری، فرهنگی و ورزشی و در عین حال زیبایی شناسی است، می‌تواند جایگاه هنرمندان و ورزشکاران هم باشد.”
او معتقد است: “با توجه به اینکه صلاحیت اعضای شورای شهر مانند نمایندگان مجلس و رئیس جمهور توسط شورای نگهبان تایید نمی شود و از قوانین خودش تبعیت می کند، باید ملاک قضاوت را مردم تلقی کرد. اگر مردم هنرمند و ورزشکاری را مناسب شورای شهر ببیند نمی‌توان رای مردم را محدود و یا درباره آن قضاوت کرد.”
