در حالی که اخبار متعددی از احتمال استیضاح وزیر ارشاد منتشر شده، عباس مقتدایی، نماینده راستگرای مجلس و عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس در گفتگو با خبرگزاری ایرنا تاکید کرده است که “با توجه به شرایط کشور و تعاملی که مجلس به دنبال آن است با دولت داشته باشد، به رغم وجود برخی انتقادات و گلایه هایی که مجلس نسبت به عملکردها دارد، استیضاحی در دستور کار مجلس قرار نخواهد گرفت. ما در آینده نزدیک شاهد هیچ استیضاحی در مجلس شورای اسلامی نخواهیم بود.”
با اینهمه این تکذیب ها را نمی توان چندان هم جدی گرفت. پیش از این و در اواسط شهریور ماه گذشته، غلامعلی حداد عادل، نماینده راستگرای مجلس هم درباره شایعاتی که از احتمال استیضاح پنج وزیر از جمله وزیر ارشاد خبر می داد، موضع گرفته و گفته بود: “لابد آنها که این اخبار را منتشر می‌کنند، دوست دارند که پنج وزیر دیگر استیضاح شود.ما که برنامه‌ای نداریم، در حال حاضر استیضاحی در دستور کار مجلس نیست و اینگونه اظهارات بیشتر برای فضاسازی مطرح می‌شود.”
در آن زمان وزیر علوم به تازگی استیضاح شده بود و شایعاتی از برنامه تندروهای مجلس برای استیضاح چند وزیر دیگر هم وجود داشت.
روزنامه شرق در گزارشی که ششم شهریور ماه و با عنوان “کلیک پایداری برای استیضاح جنتی” منتشر کرد، نوشته بود: “«دانا» رفت و حالا همان‌طور که خیلی از پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد، کلیک جبهه پایداری روی نام «علی جنتی»، وزیر فرهنگ و ارشاد دولت تدبیر و امید متمرکز شده است. موضوع تک‌خوانی و جمع‌خوانی زنان در کنسرت‌ها و ضرورت سانسور برخی فیلم‌ها از محورهای موردنظر کمیسیون فرهنگی است و حالا آقای وزیر باید این مساله را بررسی کرده و جوانب امر را به این کمیسیون اطلاع دهد.”
با وجود تکذیب این شایعات، بالاخره چند روز پیش حجت‌الاسلام حمید رسایی از نمایندگان عضو جبهه پایداری در مجلس، به خبرگزاری فارس گفت: “با توجه به اصرار آقای جنتی بر سیاست‌های غلطی که موجب اعتراض و نگرانی متدینین و دلسوزان و علما شده، بیش از این نمی‌توان مماشات کرد و بر همین اساس طرح استیضاح وی را تحویل هیأت رئیسه مجلس می‌کنیم.” او اضافه کرد: “قرار بود طرح استیضاح علی جنتی قبل از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران تحویل هیأت رئیسه شود اما به دلیل برگزاری نمایشگاه این موضوع تأخیر افتاد اما اعتراضات مختلف مجددا عزم نمایندگان را جدی کرد اما مجددا وساطت برخی از افراد این موضوع رابه تاخیر انداخت تا اینکه استیضاح وزیر علوم در اولویت قرار گرفت.متأسفانه کارت زرد مجلس به عملکرد وزیر ارشاد نیز سبب نشد تا وی در سیاست‌ها و جهت‌گیری‌هایش تأمل کند بلکه تاکنون چند بار با ادبیات توهین آمیزی اعلام کرده که اگر ده کارت زرد هم از مجلس بگیرد برایش مهم نیست.”
این سخنان نشان می داد که بر خلاف ادعاهای پیشین، استیضاح وزیر ارشاد از مدتها قبل در میان نمایندگان مجلس مطرح بوده است.
تا دیروزکه روزنامه شرق در گزارشی خبر داد امضاهای نمایندگان برای استیضاح وزیر ارشاد به حد نصاب لازم رسیده است. در گزارش این روزنامه آمده است: “براساس آیین‌نامه مجلس، درخواست حدود ده نماینده هم می‌تواند استیضاح را به جریان بیندازد؛ اما از آنجا که برخی نمایندگان در مسیر بررسی استیضاح از سوی هیات‌رییسه مجلس رای خود را پس می‌گیرند، جبهه پایداری و نمایندگانی که به‌دنبال استیضاح وزیر هستند در پی آن هستند تا این درخواست را محکم کنند.”
نویسنده شرق افزوده: “ماجرای استیضاح از آنجا جدی شد که کمیسیون اصل ۹۰ مجلس از وزارت ارشاد خواست جلوی اکران نزدیک به هشت‌فیلم را که دارای مجوز رسمی از سوی شورای نظارت و ارزشیابی هستند، بگیرد. این اقدام جدا از آنکه بی‌سابقه بود از سوی برخی، به «دخالت مستقیم نمایندگان خانه ملت در وظایف قانونی دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» تعبیر شد.”
از سوی دیگر روزنامه اعتماد در گزارشی از تلاش نمایندگان عضو جبهه پایداری برای استیضاح وزیر ارشاد، نوشت: “محورهای استیضاح وزیر ارشاد هم مشخص هستند، چیزهایی پیرامون همان انتقادات همیشگی نزدیکان جبهه پایداری از این وزارتخانه؛ تک‌خوانی زنان، اکران برخی فیلم‌های سینمایی، مشی رسانه‌های اصلاح‌طلب، مجوز انتشار کتاب و برخی موارد دیگر از این دست. رسایی گفته طرح استیضاح هشت محور دارد. اما تا حالا معلوم نیست که چند امضا پای آن قرار گرفته است. فعلا که این طرح دست به دست در صحن مجلس می‌گردد تا تعداد امضاها افزایش پیدا کند.”
تلاش جبهه پایداری برای کنار گذاشتن علی جنتی از وزارت ارشاد تنها چند ماه پس از آغاز به کار او شروع شد. آنها جنتی را بارها برای طرح سوال به مجلس کشاندند و یک بار نیز به او”کارت زرد” دادند.
محمدرضا باهنر، از نمایندگان راستگرا و عضو هیات رئیسه مجلس در آن زمان با استیضاح وزیر ارشاد مخالفت کرده و به روزنامه آرمان گفته بود: “در آغاز کار دولت‌ها و مجالس، ممکن است اختلاف نظر‌هایی وجود داشته باشد اما قطعاً به استیضاح نباید ختم شود. اینکه آقای جنتی اشتباه داشته است یا نه؛ امر مسلمی است. ما در برخی از جهات از ایشان انتقاد داریم اما اینکه ایشان اکنون به مرز استیضاح رسیده است را قبول نداریم. نمی‌شود در همان ابتدای دولت خواستار استیضاح وزیر شد. نقطه استیضاح کجاست، دلیل اختلاف نظر من با جبهه پایداری است.” او اضافه کرده بود: “وقتی جو عموم مجلس استیضاح وزیر نباشد، سعی می‌کنیم با آن تعداد نماینده مذاکره کنیم. این که شما می‌گویید ۶ وزیر در آستانه استیضاح هستند، حرف غلطی است. استیضاح باید در دستور مجلس قرار گیرد و در نهایت رای بیاورد. بالاخره هر وزیری دارای مخالفینی است.”
با اینحال فشارها بر وزیر ارشاد افزایش یافت و بهانه آن نیز مطابق معمول نگرانی های آیت الله سیدعلی خامنه ای در زمینه فرهنگ عنوان شد. فروردین ماه گذشته روزنامه اطلاعات با پیش بینی سال سخت وزارت ارشاد نوشته بود: “اینکه تعدادی از نمایندگان مجلس، اظهار نگرانی رهبری از شرایط فرهنگی در کشور را مصادره به مطلوب کنند و آقای علی جنتی وزیر ارشاد دولت را بر مرکز این نگرانی بنشانند و تا استیضاح وزیر ارشاد پیش روند و آن را پیروی تقوامدار خود از بیانات رهبری بخوانند، نشان دیگر از توصیف «سالی که نکو است» در بهارستان (مجلس) است.”
با اینهمه مخالفان دولت، مخاطب سخنان گاه و بیگاه خامنه ای درباره وضعیت فرهنگی را در جایی جستجو می کردند که زمینه این نارضایتی بود. اوایل سال رهبر جمهوری اسلامی در سخنان سالیانه اش در مشهد گفت: “مسئولان فرهنگی، باید مراقب رخنه‌ی فرهنگی باشند؛ رخنه‌های فرهنگی بسیار خطرناک است؛ باید حسّاس باشند، باید هشیار باشند. نمی‌خواهیم بگوییم همه‌ی آسیب‌های فرهنگی کار بیگانگان است؛ نه، خود ما هم مقصّریم؛ مسئولان مختلف، مسئولان فرهنگی، مسئولان غیر فرهنگی، کم‌کاری‌ها، غلط‌کاری‌ها، اینها تأثیر داشته؛ ما همه را به گردن دشمن نمی‌اندازیم؛ امّا حضور دشمن را هم در زمینه‌ی مسائل فرهنگی نمی‌توانیم فراموش کنیم.”
عدم حضور خامنه ای در نمایشگاه کتاب امسال هم نشان داد که نارضایتی او از وزارت ارشاد جدی تر از آن است که نادیده گرفته بود. این همان مسیر مشابهی است که وزارت علوم هم آن را طی کرد.
با توجه به این نشانه ها بود که مرتضی نبوی، از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، چندی پیش در گفتگو با خبرگزاری فارس، گفت: “انتقادهای من همان انتقادهای مقام معظم رهبری به فرهنگ است و مسائل امروز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور همان مسائل جریان اصلاحات است و یک رها شدگی در آن مشهود است.” او این سخنان را بعد از برکناری وزیر علوم مطرح کرده بود و هشداری به وزارت ارشاد تلقی می شد.
حمید رسایی هم چند روز پیش وقتی که خبر داد برنامه استیضاح وزیر علوم در حال پیگیری است، باز هم به نگرانی های سیدعلی خامنه ای استناد کرد. او گفت: “ظاهراً علی رغم گلایه‌های چند باره مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید و نمایندگان خبرگان از عملکرد وزیر ارشاد، آقای جنتی درباره تذکرات این بزرگان هم همین نظر را دارد و خیلی این دغدغه ها برایش مهم نیست، بنابراین چاره ای جز اقدام قانونی استیضاح که یک مطالبه عمومی است، نمی‌ماند.”
به نظر می رسد چیزی نیست که در “ارکان نظام” بدون خواست آیت الله خامنه ای پیش برود. اتفاقات مجلس نیز شامل همین قاعده است. کنایه علی مطهری را نباید فراموش کرد که چند سال پیش گفته بود مجلس شعبه ای از دفتر رهبری شده است.
