سازمان دیده بان حقوق بشر روز دوشنبه با انتشار بیانیه ای ضمن اعتراض به بازداشت دو پزشک به نام های آرش و کامیار علایی در تهران، اعلام کرد “مقام های مسئول در ایران باید دو پزشک حبس شده را که به دلیل فعالیت هاشان در زمینه بیماری ایدز و اچ آی وی شهرت جهانی دارند، آزاد یا که تفهیم اتهام کنند.“
آرش و کامیار علایی اوایل تیرماه توسط نیروهای امنیتی در ایران بدون اعلام اتهام دستگیر شدند و محل نگهداری آنها نیز مشخص نیست.
بنابر اعلام سازمان دیده بان حقوق بشر “نیروهای امنیتی آرش علایی را بازداشت کرده و او را شبانه در محلی نامشخص نگاه داشتند، و روز بعد نیروهای امنیتی آرش علایی را به خانه اش همراهی کردند و کامیار علایی را نیز دستگیر کرده و مدارک و وسایل متعلق به دو برادر را توقیف کردند.” سازمان دیده بان حقوق بشر “محرمیت از داشتن وکیل”،”نامشخص بوذدن محل بازداشت و نگهداری”،”عدم تفهیم اتهام” در مورد برداران علایی را از موارد مشخص و آشکار نقض حقوق بشر عنوان کرده است.
تاکنون دلایل بازداشت این دو برادر فعال در امر مبارزه با بیماری ایدز در ایران از سوی مقام های رسمی اعلام نشده، اما مادر آرش و کامیار علایی به رسانه ها گفته که معاونت امنیتی دادستانی تهران از خانواده این دو خواسته که هیچ اقدامی نکنند و منتنظر تماس دادستانی باشند.
جو آمون، مدیر برنامه ایدز/آچ آی وی سازمان دیدبان حقوق بشر می گوید: “برنامه ایدز/اچ آی وی ایران برای مقابله جدی با همه گیری بیماری ایدز در جهان معتبر است. دولت ایران متوجه شده است که برای مبارزه موفق با ایدز باید با تعهد با تلاش های جهانی برای مبارزه با این بیماری همراه شده، با جامعه مدنی همکاری کرده، و با مسائل تابو از جمله مسائل جنسی و مواد مخدر مواجه شود. دستگیری برادران علایی بدون اتهام تاثیر نا امید کننده ای روی تمامی این تلاش ها دارد.“
آرش و کامیار علایی در ایران و در سطح بین المللی برای تلاش ها و همکاری شان با برنامه های درمانی و پیشگیری بیماری ایدز/اچ آی وی شهرت دارند. بیش از بیست سال است که برادران علایی در زمینه مبارزه با مشکلات مربوط به استفاده از مواد مخدر با توجه ویژه به انتقال ایدز/اچ آی وی فعال بوده اند.
بنابر اعلام دیده بان حقوق بشر این دو برادر “نقشی کلیدی برای وارد کردن این مسائل به برنامه های بهداشت و درمان ملی داشته اند.و این دو برادر از نزدیک با دولت و رهبران مذهبی همکاری کرده اند تا بتوانند حمایت آنها را برای کمپین های آموزشی روی مساله انتقال ایدز که شامل برنامه های مخصوص جوانان و برنامه های ایدز و کاهش آسیب های ناشی از آن در زندان هاست، جلب کنند.“
در این بیانیه همچنین با اشاره به عضویت ایران در کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی و سیاسی تاکید شده که ایران التزام قانونی دارد که به طور خودسرانه افراد را بازداشت نکند و حقوق ملتزم روند احقاق حق هر بازداشت شده را محترم بشمارد که شامل اعلام بدون تاخیر دلایل دستگیری، تفهیم رسمی اتهام، حق دسترسی به وکیل و مشاور حقوقی و حق حضور در مقابل مامور قضایی برای مشخص شدن استناد قانونی بازداشت می شود.
جو آمون تاکید کرده که “مقامات ایرانی هم اکنون برادران علایی را بیش از سه هفته است که بازداشت کرده اند. مگر اینکه مقامات مسئول مدارکی ارائه کنند و تفهیم اتهام کنند و آنها را در مقابل یک دادگاه مستقل محاکه کنند که روند احقاق حق ایشان زایل نگردند، این مردان باید فوراً آزاد شوند.“
در این بیانیه با تاکید براین که “هیچکدام از این دو برادر به عنوان افراد درگیر در مسائل سیاسی شناخته شده نیستند” اشاره شده که “دو هفته دیگر قرار است که بیست و پنج هزار نفر از اقصی نقاط جهان برای یک همایش بین المللی ایدز در مکزیک حاضر شوند و آرش قرار است که برنامه مبتکرانه اچ آی وی ایران را معرفی کرد و ارائه دهد.“
در حالی که آمار رو به افزایش مبتلایان به ایدز و ویروس اچ آی وی در تازه ترین آمار از سوی مقامات رسمی در ایران “۱۷ هزار و ۸۱۵ نفر” اعلام شده که ۹۳.۸درصد آنان مرد و ۶.۲ درصد آنان زن هستند، دیده بان حقوق بشر در بیانیه خود تاکید کرده نمی توان از کشور ایران انتظار داشت که در این مبارزه با ایدز پیشرفتی کند در حالی که به وضوح حقوق انسانی دو تن از ارزشمند ترین فعالان در این زمینه را پایمال می کند.
مادر آرش و کامیار علایی به رسانه ها گفته مه این دو برادر تنها در حوزه پیشگیری از بیماری ایدز و اعتیاد فعالیت می کردند و هیچ گونه فعالیت سیاسی نداشته اند. وی تاکید کرده که “پسرانش بارها در تلویزیون ایران در مورد فعالیت علمی شان صحبت کرده اند.“
کامیار و آرش علایی همچنین از 4 سال پیش انیستیتو پارس را در ایران اه اندازی کردند تا بله صورت خیریه به مبارزه با ایدز بپردازند، و پایه گذار برنامه جدید کلینیک های مثلثی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ایدز و ویروس “اچ آی وی” هستند که سازمان بهداشت جهانی آن الگویی برای خاورمیانه و شمال آفریقا توصیف کرده است.