از سرگیری مذاکرات هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی شکاف جدیدی بین رهبران تندروی تهران ایجاد کرد: آیا در ازای کاهش تحریم‌ها باید به خواسته‌های غرب تن در بدهند یا نه؟
رئیس‌جمهور جدید ایران و وزیر خارجه‌اش به حل بن‌بست هسته‌ای کشور و بهبود روابط با غرب ابراز تمایل کرده‌اند، اما محافظه‌کاران، هم آنها را ستوده‌اند و هم مورد انتقاد قرار داده‌اند.
از یک طرف این ادبیات آشنا شنیده می شود که توسط یک روحانی بلندپایه در نمازجمعه عنوان شد، مبنی بر این‌که غرب از مذاکرات هسته‌ای برای جنگ با اسلام استفاده می‌کند. از طرف دیگر یک روحانی نزدیک به رهبر ایران در نمازجمعه اصفهان ادامه شعار مرگ بر آمریکا را، در صورت تمایل ایران به عادی‌سازی روابط، مورد سئوال قرار داد.
سرلشکر فیروزآبادی، نفر دوم فرماندهی نیروهای مسلح ایران و عضو شورای امنیت ملی از ابتکار ایران در مذاکرات هسته‌ای حمایت کرده است و آنرا فرصتی برای پایان دادن به دشمنی با غرب خوانده است. وی گفت: “آمریکا باید از این فرصت استفاده کند، چرا که همیشه برقرار نخواهد بود.”
تا همین اواخر اختلافات بین سیاست هسته‌ای و خارجی ایران توسط ایدئولوژی سیاسی تعیین می‌شد. اصلاح‌طلبان طرفدار مصالحه بودند و محافظه‌کاران به هر هزینه‌ای از مقاومت هواداری می‌کردند.
اما از زمان پیروزی روحانی در انتخابات با وعده ارتباط بین‌المللی برای رهایی از تحریم‌ها، برخی از محافظه‌کاران شروع به حمایت از تغییر سیاست ایران برای پایان دادن به انزوا کرده‌اند.
در ماه سپتامبر ایران و آمریکا نزدیک‌ترین روابط خود در بیش از سی سال گذشته را تجربه کردند. مذاکرات هسته‌ای اخیر ژنو مثبت بوده است. به گفته منابع آگاه، ایران قبول کرده که در عوض کاهش تحریم‌ها تولید سوخت با درجه خلوص لازم برای ساخت سلاح را متوقف کند. گفته می‌شود که ایران بیشتر از همه به دنبال کاهش تحریم‌های بانکی علیه این کشور است.
گروه مذاکره‌کننده ایرانی اصرار دارد که پیشنهادشان محرمانه باقی بماند چرا که ترس دارند تندروها و محافظه‌کاران سعی کنند تلاش‌هایشان را پیش از ادامه مذکرات در هفتم نوامبر خنثی کنند. روز جمعه در تظاهرات علیه مذاکره هسته‌ای، معترضان خواستار شفافیت دولت در مورد پیشنهاد بودند.
در حالیکه تندروهای ایران برای دولت جدید و گروه هسته‌ای چالش ایجاد می‌کنند، اختلاف میان آنها می‌تواند فرصت باشد. اگر جریان اصلی محافظه‌کاران از توافق هسته‌ای حمایت کنند، گروه آقای ظریف می‌تواند برگ برنده را در دست بگیرد و صداهای تندرو را عقب بزنند.
برای بسیاری از محافظه‌کاران، مذاکره با غرب موضع مقاومت را از بین می‌برد.
یکی از نمونه‌های این اختلاف شعار مرگ بر آمریکاست که در این سال‌ها در تمام مراسم رسمی و غیررسمی در سراسر ایران فریاد زده شده. نمازگزاران اصفهانی وقتی شنیدند که یک روحانی تندرو می‌گوید “مرگ بر آمریکا آیه قرآن نیست که تا ابد آنرا ادامه دهیم” بسیار متعجب شدند.
فریدون مجلسی، دیپلمات بازنشسته در تهران می‌گوید: “بسیاری از محافظه‌کاران هم از ادامه شرایط حاضر رنج می برند. آنها هم ترجیح می‌دهند با عادی‌سازی روابط با غرب از فرصت‌های شغلی بهره گیرند.”
در حالیکه صدای تندروها هنوز در ایران بلند است، بسیاری از ایرانیان امید به تغییر دارند. صفحه فیسبوک آقای ظریف وزیرخارجه ایران این هفته 20 هزار پیام حمایت از سوی ایرانیان دریافت کرده است.
یک زن که در تهران شرکت بازرگانی دارد در مصاحبه‌ای گفت از زندگی در این شرایط خسته شده است. وی می‌گوید: “من بسیار امیدوارم که مذاکرات ژنو احترام ما در جهان را بازگرداند و مشکلات اقتصادی را برطرف کند.”
منبع: وال استریت ژورنال - 18 اکتبر 2013
