ویلیام براود و دیوید سانگر
مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه اعلام کردند، بازرسان آژانس اتمی در اولین ارزیابی خود از برنامۀ هسته ای ایران از زمان به قدرت رسیدن باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا پی برده اند که ایران اخیرا ً وجود یک سوم از میزان اورانیوم غنی شدۀ خود را اعلام نکرده است.
به علاوه، این مقامات برای اولین بار اعلام کرده اند که این میزان اورانیوم – بیش از یک تن – که تهران در حال حاضر جمع آوری کرده، برای ساخت یک بمب اتم کافی است. آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش منتشر شدۀ خود عنوان کرده است که ایران در حال حاضر 460 پوند دیگر اورانیوم با غنای پایین یعنی یک سوم بیش از آنچه که قبلا ً اعلام کرده بود، در اختیار دارد.
کارشناسان سلاح های اتمی از افشای این موضوع ابراز شگفتی کرده و از بازرسان آژانس اتمی بخاطر انجام بازرسی های مستقل از پیشرفت های هسته ای ایران فقط یکبار در طول سال انتقاد کرده اند. گری میلهولین مدیر پروژۀ نظارت بر سلاح های اتمی در مصاحبه ای خاطر نشان کرده است، “وضعیت از آنچه که تصور می کردیم، بدتر است. این موضوع که یک سوم از تولید واقعی اورانیوم گزارش نشده، تکان دهنده است.“
تأثیر سیاسی این گزارش می تواند برای دولت اوباما چشمگیر باشد. اوباما اعلام کرده است که خواهان آغاز گفتگوی مستقیم با ایران دربارۀ برنامه هسته ای این کشور است. اما شروع این پروسه می تواند ماهها زمان بر باشد و این گزارش نشان می دهد که غنی سازی اورانیوم ایران به سرعت در حال پیشرفت است.
یک مقام بلندپایۀ آژانس اتمی روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت، “ایران برای ساخت یک بمب اتم، اورانیوم غنی شده کافی در اختیار دارد.” اظهارات او مهر تأییدی بر ارزیابی های انجام گرفته توسط تحلیلگران هسته ای در اواخر سال گذشته بود. اما او در عین حال خاطر نشان کرد، اگر قرار باشد این ماده بعنوان سوخت یک بمب اتم مورد استفاده قرار گیرد، باید بیشتر غنی شود. به علاوه، بازرسان آژانس اتمی هیچگونه مدرکی دال بر پیشرفت ایران در این زمینه پیدا نکرده اند.
یک مقام دولت اوباما پس از مرور گزارش جدید آژانس اتمی خاطر نشان کرد، “خط سیر پیشرفت (ایران) به ویژه از نظر کارایی سانتریفیوژها ممتد بوده است،” به این معنی که ایران قادر بوده بازده اورانیوم غنی شدۀ خود را افزایش دهد.
این مقام اذعان داشت، همواره ظن و گمان هایی وجود داشته که ایران می تواند سایت های بیشتر غنی سازی اورانیوم داشته باشد، سایت هایی که بازرسان آژانس نه آنها را دیده و نه چیزی دربارۀ آنها شنیده اند. او گفت، “همه دربارۀ این احتمال که ایران بدنبال دستیابی به یک قابلیت پنهانی است، مضطرب و نگرانند.“
در گزارش جدید آژانس اتمی آمده است، ایران در مجموع 1010 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین تولید کرده است. بنابراین، ایرانیان به مراتب بیش از آنچه که تصور می شد، اورانیوم غنی کرده اند. مقامات آژانس اتمی این تفاوت را ناشی از آن می دانند که ایران احتمالا ً اورانیوم غنی شده در نیروگاه نطنز را برای فرآوری بیشتر به یک سایت مخفیانه انتقال داده است.
مقام بلندپایۀ آژانس اتمی خاطر نشان کرد، “ما مطمئنیم که هیچگونه ماده ای بدون اطلاع ما از این سایت خارج نشده است.” اما او اعتراف کرد که تیم های بازرسی آژانس اتمی تنها یکبار در طول سال فعالیت های این سایت را پیگیری می کنند. او افزود، “فقط در این دوره است که ما به اطلاعات مستقل خود دسترسی داریم.“
منبع: نیویورک تایمز، 19 فوریه