زنان زیر چماق

نویسنده
اکونومیست

» گزارش اکونومیست از امر به معروف در ایران

مطالب ناراحت‌کننده زیادی در ایران وجود دارد. افسردگی، اعتیاد و سرطان رکورددار است و نرخ طلاق نزدیک سطح غربی است. اما نگران‌کننده‌ترین آن‌ها تلاش‌های جدید برای کنترل زنان است. ممکن است محدودیت‌های ایران قابل مقایسه با عربستان سعودی نباشد – زنان ایرانی می‌توانند رانندگی کنند و در جامعه با مردان معاشرت کنند – اما مناظره‌ای سیاسی زیادی در مورد این‌که آن‌ها باید در جامعه چگونه رفتار کنند درگرفته است. این موضوع پس از حملات اسیدپاشی به زنان در اصفهان، سومین شهر بزرگ ایران، که ظاهرا به خاطر عدم رعایت حجاب اسلامی صورت گرفته، فوریت بیشتری یافته است. در رویدادی دیگر، روز ۲۵ اکتبر ایران اعلام کرد ریحانه جباری، زن ۲۶ ساله‌ای که مردی را به گفته خودش بخاطر جلوگیری از تجاوز به قتل رسانده اعدام کرده است.

رشته‌ای از تصمیمات اخیر که توسط مردان گرفته شده، زنان را در مسیری تاریک قرار داده است. در ماه ژوئیه، محمدباقر قالیباف، شهردار تهران، که در انتخاب ریاست‌جمهوری گذشته از حسن روحانی شکست خورد، اعلام کرد به خاطر حفاظت از کرامت زنان قصد دارد محل کار زنان و مردان را در شهرداری از هم جدا کند. سوم سپتامبر خلیل هلالی از روسای پلیس گفت، قانون باید از کار کردن زنان در کافه‌ها و رستوران‌ها که باعث چشم‌چرانی مردان می‌شود جلوگیری کند. وی گفت، آن‌ها می‌توانند در آشپزخانه و جاهای غیرعمومی کار کنند. در اصفهان که توریستی‌ترین شهر ایران محسوب می‌شود اجرای موسیقی توسط موسیقی‌دانان زن ممنوع شده است.

در مرکز مناظرات درباره زنان، نگرانی ایران از مستولی شدن فرهنگ غرب بر آموزه‌های اسلامی قرار دارد. آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، و آقای روحانی با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند. آقای خامنه‌ای که تلاش می‌کند منطقی به نظر برسد، در ماه آوریل برابری جنسیتی را یک ایده غربی خواند و آن را رد کرد. آقای روحانی که یک روحانی تقریبا معتدل است، روز بعد عنوان کرد، ایران در مورد حقوق زنان و مسایل جنسیتی کاستی‌های زیادی دارد.

زنان به نوبه خود به کمپین دولت مبنی بر این‌که ازدواج کنند، در خانه بمانند و حداقل پنج فرزند به دنیا بیاورند اعتنایی نمی‌کنند. با مشکلات شدید اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، خانواده‌ها نه توانش را دارند و نه می‌خواهند که خانواده‌های بزرگ داشته باشند. اما محافظه‌کاران تندرو که مجلس را در اختیار دارند و با آقای روحانی مخالف هستند از سیاست‌های جنسیتی استفاده می‌کنند تا به برنامه اصلاحات روحانی ضربه بزنند و به نفع آقای خامنه‌ای که به نظر می‌رسد حمایتش از روحانی کم تر شده است پیش بروند.

حجاب اجباری مسئله‌ای پرمناقشه است. روز ۲۰ اکتبر مجلس ایران شروع به صحبت در باره لایحه‌ای کرد که بر اساس آن نیروهای شبه‌نظامی بتوانند در مورد اجرای قوانین حجاب وارد عمل شوند، که با ایده روحانی مبنی بر مهربان‌تر شدن پلیس منافات دارد. او تنها کسی نیست که با رفتار خشن مخالف است. در یک تظاهرات در اصفهان که به خاطر اسیدپاشی علیه حداقل هشت زن انجام شد، مردم شعار “مرگ بر افراطیون مذهبی” سر می‌دادند.

مشکلات زنان در ایران عمیق است. ایران در میان ۱۵۲ کشور، در شاخص نابرابری جنسی سازمان ملل، رتبه ۱۰۹ را دارد. تنها سه درصد از نمایندگان مجلس این کشور زن هستند. در ماه ژوئن غنچه قوامی، دختر ۲۵ ساله ایرانی بریتانیایی و فارغ‌التحصیل حقوق، بیرون از استادیوم آزادی تهران به خاطر این‌که قصد داشت برای دیدن مسابقه والیبال مردان ایران وارد این ورزشگاه شود بازداشت شد. او بیش از سه ماه است که زندانی و منتظر برگزاری دادگاه است. این عمل قوه قضاییه موجب شرمساری آقای روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک شد. این موضوعات وعده‌های آزادی‌خواهانه انتخاباتی او را نیز خاطره‌ای بسیار دور می‌سازد.

منبع: اکونومیست - 25 اکتبر