همدلی کارتونیست های ایرانی با مردم
اول اوت سال جاری بیانیه جمعی قریب به صد تن از کارتونیست های ایرانی مبنی بر عدم شرکت ایشان در نهمین دوسالانه بین المللی کاریکاتور تهران، در سایت پرشین کارتون منتشر شد.
پیشتر، گروهی از گرافیست های ایرانی بیانیه ای در تحریم جشنواره دولتی گرافیک تهران داده بودند اما بیانیه کاریکاتوریست ها، به خاطر ارتباط تنگاتنگ این هنر با تنش های سیاسی، اجتماعی روز و نقشی که هنرمندان کارتونیست در بازتاب افکار عمومی دارند، مورد توجهی دوچندان قرار گرفت.
به نظر می آید با توجه به شرایط دشوار ناظر بر کارتون مطبوعاتی و انبوه خطوط قرمز حاکم بر همین چند روزنامه غیر دولتی که کار را برای هنرمندان کارتونیست، بسیار سخت و همراه با تبعات حقوقی سنگین کرده است، صدور این بیانیه از معدود راه های باقی مانده برای ابراز نارضایتی از وضع موجود و همدلی با جریان مردمی پس از انتخابات ریاست جمهوری بوده است، همدلی ای که در قالب آثار کارتون، به زحمت اجازه بروز می یابد. چنانچه در بخشی از این بیانیه آمده است:
”… روند اتفاقات اخیر به گونه ای است که هیچ انسان آزاده ای نمی تواند چشمان خود را بر آن ببندد و دم برنیاورد. کاریکاتوریست ها که همواره در کنار مردم، سعی در به تصویر کشیدن رنج ها و انتقاد از کاستی ها و نکوهش خشونت و ترویج روح عدالت طلبانه داشته و همواره ندای صلح طلبی سرداده اند در شرایط حاضر همچون گذشته خود را در کنار مردمی می بینند که این گونه مورد بی مهری واقع شده اند…”
در ادامه این بیانیه، انگیزه امضاء کنندگان از عدم مشارکت در دوسالانه دهم کاریکاتور ایران چنین تبین شده است:
”ما کاریکاتوریستها همواره تلاش کرده ایم با آثارمان، مردم افسرده از انبوه فشار و رنج را بخندانیم؛ اما چگونه می توان کشته شدن برادران و خواهران بی گناهمان را دید و باز هم خندید و خنداند؟ در این شرایط، نهمین دوسالانه بین المللی کاریکاتور تهران نیز از راه می رسد. از آن جا که نشاط فرهنگی در جامعه پس از رخدادهای اخیر از میان رفته است، ما لزوم برگزاری چنین دوسالانه ای را به مصلحت ندانسته، خندیدن و خنداندن در فضای کنونی را به دور از احساس مسوولیت می دانیم…”
البته محدود کردن هدف کارتون و کاریکاتور تنها به خنداندن مخاطبین جای بحث دارد و دلیل ذکر شده، چشم بستن بر بخش مهمی از این هنر است که پوزخندی تلخ نسبت به جدی ترین مسائل و مشکلات انسانی بر لب مخاطبین می نشاند و نه خنده ای از سر مستی و بی خبری، چه اگر چنین باشد با این استدلال باید ستون کارتون نشریات چاپی و مجازی را هم تعطیل کرد، اما به نظر می رسد این دلیل به ظاهر اخلاقی و نه سیاسی، بیشتر بهانه ای باشد تا تعداد بالاتری ازهنرمندان کارتونیست بتوانند بدون ترس از عواقب قهرآمیز محتمل، با جریان تحریم دوسالانه دولتی کاریکاتور تهران همراهی کنند و امضای خود را پای بیانیه بنشانند، پس می توان با دیده اغماض نسبت به اشکالاتی از این دست، این بیانیه را واکنشی به جا نسبت به روند پر تناقض سیاستگزاری های فرهنگی ارزیابی کرد که از طرفی کمر به محو هرگونه کارتون منتقدانه و معترض از صحنه مطبوعات کشور بسته است و از طرف دیگر، برای آن جشن دوسالانه می گیرد.
در میان امضاءکنندگان بیانیه، اسامی هنرمندان مطرح و نام آشنایی چون جواد علیزاده، بیژن اسدی پور، احمد عربانی، حسین خسروجردی، آروین، سپیده انجم روز، حمید بهرامی، بزرگمهر حسین پور، رحیم بقال اصغری، هادی حیدری، علی درخشی، افشین سبوکی، مانا نیستانی، فیروزه مظفری، احمد عبداللهی نیا، بهار موحد بشیری، کیارش زندی و… به چشم می خورد و به طور مستمر بر تعداد امضاء کنندگان آن در سایت پرشین کارتون افزوده می شود.
