در حالی که نظرات هیات های اجرایی و نظر اولیه هیات های نظارت بر کاندیداهای انتخابات شوراهای شهر اعلام شده، وضعیت گروه های مختلف در این ارتباط با یکدیگر بسیار متفاوت است. گرچه هیچ کدام از دو گروه اصلی هنوز نتوانسته اند به لیست واحدی دست پیدا کنند، اما اصول گرایان از بابت بررسی صلاحیت ها هیچ دغدغه ای ندارند؛ در حالیکه همچون دو انتخابات گذشته، بررسی صلاحیت ها تبدیل به بزرگ ترین مشکل پیش روی اصلاح طلبان تبدیل شده است.
انشقاق در راست
اصول گرایان بعد از پیروزی در سه انتخابات متوالی – دوره دوم شوراها، مجلس هفتم و ریاست جمهوری نهم – اکنون دیگر به دنبال سهم خود از غنایم به دست آمده هستند. شاید به همین دلیل باشد که هر گروهی از ظن خود در حال ارائه لیست برای انتخابات است. نگاهی به اسامی گروه های شرکت کننده اصول گرا در انتخابات به خوبی مبین این ادعاست : ستاد انتخاباتی حامیان دولت نهم، جبهه پیروان خط امام و رهبری، جبهه پیروان ولایت، جبهه پیروان امام اول و دوم. در این میان می توان اسامی چندین و چند فرد و گروه مختلف را نیز که شاید تاثیر گذاری کمتری بر انتخابات داشته باشند، اضافه کرد. اصولگرایان که اینک به دنبال مستحکم تر کردن جای پای خود در حاکمیت هستند، با شعار حمایت ازدولت نهم وارد صحنه شده اند. اینان بخصوص بعد از سخنان اخیر رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر بی انصافی مطبوعات در حق دولت و لزوم حمایت از آن، دل گرمی بیشتری پیدا کرده اند.
اما نکته عجیب در مورد اصول گرایان، شکاف و انشقاقی است که در میان طیف قالیباف و طیف احمدی نژاد به وجود آمده؛ به گونه ای که حتی حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران، اعلام کرده است که “اصول گرایان راستین از قالیباف حمایت می کنند.” از سوی دیگر قالیباف نیز در اظهار نظرهای جدید خویش، علنا به سمت احزابی چون عتدال و توسعه و کارگزاران نزدیکی بیشتری نشان می دهد. ضمن آنکه نمی توان در این جناح احزابی چون موتلفه را نیز فراموش کرد که دلگیر از محذوف شدن توسط نومحافظه کاران، به دنبال برگرداندن آبروی از دست رفته است.
سرگشتگی در چپ
اما اگر در میان اصول گرایان سخن از تقسیم غنایم است، جمع اصلاح طلبان – به قول سعید حجاریان – گرد هم آیی سوته دلان است. در این میان اولین مشکل اصلاح طلبان در بحث صلاحیت ها به وجود آمده است. در بسیاری از شهرستان ها پرونده تمامی افراد با سابقه سیاسی، به سپاه انتقال یافته تا با اتصال به پایگاه های بسیج، گزارش های مردمی در مورد کاندیداها نوشته شود. گرچه این بار هیات اجرایی صلاحیت اصلاح طلبان را در تهران رد نکرده ـ شاید با توجه به عدم شرکت شهروندان تهرانی در انتخابات ـ اما در شهرستان ها که انتخابات بار قومی ـ محلی دارد، رد صلاحیت های گسترده ای را می توان شاهد بود. رد صلاحیت هایی که دلایل مختلفی را داشته است: از عضویت در گروه های غیرقانونی تا امضای نامه تبریک به شیرین عبادی و از امضای نامه های حمایت از نمایندگان مجلس ششم تا نگارش نامه به مقام رهبری تا عدم التزام عملی به اسلام و ولایت فقیه. به دلیل همین رد صلاحیت های گسترده در استان هایی چون اصفهان، خراسان رضوی، گیلان، خوزستان و … است که اصلاح طلبان اصفهانی اقدام به برگزاری نشست اعتراض آمیز و اصلاح طلبان خراسان رضوی بیانیه های اعتراض آمیز منتشر می کنند. در این میان خبرهای رسیده حاکی از آن است که این بار نیز ـ هم چون انتخابات گذشته ـ دلایل ردصلاحیت ها به طور غیررسمی اعلام می شود؛ به عبارت دیگر در نامه های ارسالی برای کاندیداهای انتخابات، دلایل رد صلاحیت آنها اعلام نمی شود.
به هر حال به نظر می سد ائتلاف اصلاح طلبان ـ کودکی که ناقص به دنیا آمد ـ بسیار زود دارفانی را وداع گفته است. زیرا گرچه مرکز نشینان همچنان از حضور در انتخابات دم می زنند، اما بسیاری از شهرستانی ها این بار به دنبال عدم شرکت در انتخابات هستند. مساله ای که هم اکنون به محل نزاع میان اصلاح طلبان تبدیل شده است.
خاتمی چه می کند
سید محمد خاتمی رییس جمهور سابق ایران، که اکنون ریاست بنیاد باران و همچنین مجمع روحانیون مبارز را بر عهده دارد، بنا به گفته نزدیکانش، به دنبال شرکت جدی در انتخابات شوراهاست. خاتمی که چند ماه پیش در سفربه یکی از استان های شمالی کشور، به شدت از اوضاع سیاسی داخلی و خارجی ایران ابراز نگرانی کرده و ادامه روند فعلی را با فروپاشی نظام یکی دانسته بود، برای انتخابات شوراها دست به فعالیت های مشخصی زده است. بنا به گفته آگاهان، روسای ستادهای انتخاباتی گروه ها از حدود دو ماه قبل، به طور منظم حداقل هفته ای یک جلسه با وی دیدار می کنند. خاتمی خود به طور جدی پیگیر ایجاد اجماع در میان گروه های اصلاح طلب بوده و در شهرستان ها نیز افراد نزدیک به خود را به عنوان نماینده وارد ائتلاف کرده است. حتی گویا قرار بر این است که در صورت دستیابی گروه ها به لیستی واحد، از عکس خاتمی به عنوان پیش زمینه پوسترهای تبلیغاتی استفاده شود.
در این راه نیزاما مشکلاتی وجود دارد. گروه هایی چون حزب مردم سالاری و همبستگی جبهه ای تحت عنوان “جبهه مردمی اصلاحات” - با محوریت ابراهیم اصغرزاده و مصطفی کواکبیان ـ به وجود آورده اند که به شدت به اصلاح طلبان می تازد. از جمله آنکه اصغرزاده در مصاحبه ای از”تجربه خویش” مبنی بر “عدم همراهی با اصلاح طلبان” سخن گفت و کواکبیان از “دلسوزی جبهه مردمی اصلاحات” برای مردم سخن راند. حزب اعتدال و توسعه نیز در همان روزهای آغازین از ائتلاف بیرون آمد و سازمان مجاهدین انقلاب نیز اعلام کرد هیچ لیستی برای انتخابات نخواهد داد.
اما در روزهای اخیر اخبار جالب تری نیز از درون جبهه اصلاحات به گوش می رسد. جبهه مشارکت به دنبال جذب گروهای حامی هاشمی و حتی قالیباف است . از طرف دیگر حزب کارگزاران نیز لیست انتخاباتی خود را برخلاف وعده ارائه شده در نشست های ائتلاف، اعلام کرده است. اتفاقاتی که ممکن است هر لحظه معادلات را عوض کند و همگرایی یا واگرایی های جدیدی را سبب شود. بخصوص در وضعیت فعلی که پیوندهای میان اصلاح طلبان بسیار ضعیف و انتظار ارائه حداقل سه لیست از سوی آنان می رود: ائتلاف اصلاح طلبان، جبهه مردمی اصلاحات و اعتماد ملی.
باید چند روزی منتظر ماند و دید که عاقبت کار گروه ها چه خواهد شد؟