هم‌زمان با آغاز اجرایی شدن توافق ژنو٬ کاهش فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و لغو تدریجی تحریم‌ها٬ اعتراض‌های اصول‌گرایان نسبت به دولت و این توافقنامه شدت بیشتری گرفته است. از سوی دیگر علاوه بر اتحادیه اروپا٬ آمریکا نیز بخشی از تحریم‌ها علیه ایران را لغو کرده و اعلام شده است که توافق موقت با جمهوری‌اسلامی٬ به احتمال زیاد تمدید خواهد شد.در همین حال اخبار حاکی از آغاز بازرسی های مداوم آژانس بین المللی اتمی از مراکز اتمی ایران است.
علی‌اکبر صالحی٬ رییس سازمان انرژی اتمی٬ در گفت‌وگویی با صدا و سیما خبر از آن داد که غنی‌سازی بیست درصدی در نطنز و فردو متوقف شده است. وی اضافه کرده: “امروز از نظر ما روزی بلند و طولانی است که طی آن اقدامات ایران برای انجام توافق به انجام می‌رسد”.
برخی رسانه‌های غربی نیز گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را منتشر کرده‌اند که در آن آمده است: “آژانس تأیید می کند که ایران از ۲۰ ژانویه ۲۰۱۴ غنی سازی اورانیوم بالاتر از پنج درصد U-۲۳۵ را در دو آبشار (هر یک شامل مجموعه ۱۶۴ سانتریفوژ) در تأسیسات آزمایشی غنی سازی سوخت [در نطنز] و چهار آبشار در تأسیسات غنی سازی سوخت فردو که در گذشته برای این کار مورد بهره برداری قرار می گرفت، تعلیق کرده است. ایران رقیق کردن نیمی از ذخیره اورانیوم بیست درصد غنی شده خود را آغاز و با ساز و کار افزایش دسترسی بازرسان آژانس به تأسیسات هسته ای نطنز و فردو موافقت کرده است”.
به گفته مسوولان جمهوری‌اسلامی دستگاه‌های غنی‌سازی٬ از این پس اقدام به غنی‌سازی اورانیوم با غلظت پنج درصد خواهند کرد.
هم‌زمان با تعلیق غنی‌سازی٬ رسانه‌های اصول‌گرا نوشته‌اند که مدیرعامل سایت هسته‌ای نطنز٬ از کار برکنار شده است. خبرگزاری دانشجو وی را “یکی از پر افتخارترین مدیران هسته‌ای کشور” توصیف کرده که “سوابقی از جمله عضو تیم غنی سازی ۳.۵ درصد، مدیر پروژه غنی سازی ۲۰ درصد و مدیر راه اندازی مجتمع غنی سازی شهید علی محمدی (فردو) را در کارنامه خود دارد”.
پیش از این برخی از چهره‌های اصول‌گرا نسبت به اخراج برخی کارکنان و دست‌اندرکاران برنامه هسته‌ای و همچنین حذف حفاظت فیزیکی از دانشمندان هسته‌ای٬ ابراز نگرانی کرده بودند.
هم‌زمان با اجرایی شدن توافق ژنو٬ وزرای خارجه اتحادیه اروپا نشستی برای لغو برخی تحریم‌ها علیه ایران برگزار کردند. اتحادیه اروپا محدودیت‌ها در زمینه تجارت محصولات پتروشیمی و فلزات گرانبها را لغو کرد و کشتی‌های حامل نفت صادراتی ایران می‌توانند بیمه دریافت کنند.
از سوی دیگر مسوولان آمریکایی نیز اقدام به تعلیق شش ماهه برخی تحریم‌ها علیه ایران کردند. از جمله تحریم‌های لغو شده کاهش تدریجی خرید نفت ایران است. علاوه بر بحث خرید نفت٬ حمل و نقل مواد پتروشیمی به ایران٬ صادرات طلا و فلزات قیمتی و همچنین صادرات کالاها و خدمات خودروسازی از دیگر مواردی است که تحریم آن‌ها برای شش ماه تعلیق شده است.
توافقنامه ژنو در حالی از روز گذشته اجرایی شده است که حسین شریعتمداری٬ نماینده آیت‌الله خامنه‌ای در موسسه کیهان٬ در سرمقاله روز یکشنبه این روزنامه نوشت: “مسوولان محترم کشورمان در ارزیابی خود از توافقنامه ژنو و یا متن اخیر موسوم به برنامه اقدام مشترک - JPA - از «داده‌ها» کمتر سخن می‌گویند و بیشتر به «گرفته‌ها» اشاره می‌کنند تا آنجا که رئیس‌جمهور محترم در اظهاراتی که- با عرض پوزش- اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد، اعلام می‌کند «توافق ژنو، یعنی تسلیم قدرت‌های بزرگ جهان در مقابل ملت ایران»! اما، وقتی به متن توافقنامه مراجعه می‌شود، آنچه «داده‌ایم» در مقابل آنچه «گرفته‌ایم» نه فقط قابل مقایسه نیست، بلکه بسیار کم‌اهمیت‌تر و ناچیزتر از آن است که با واژه «برد- برد» کمترین تناسبی داشته باشد، چه رسد به این که، توافقنامه یاد شده را «تسلیم قدرت‌های بزرگ جهان در مقابل ملت ایران» بدانیم”.
سرمقاله شریعتمداری اما تنها انتقاد اصول‌گرایان از دولت روحانی و توافقنامه ژنو نیست. روزنامه وطن‌امروز - به مدیرمسوولی مهرداد بذرپاش - نیز از دیگرمنتقدان این توافق است. وطن‌امروز که هفته گذشته بابت انتقاد از توافق ژنو٬ با تذکر هیات نظارت بر مطبوعات و ارسال پرونده به دادگاه مواجه شده بود٬ در اعتراض به اجرایی شدن توافق ژنو٬ امروز صفحه نخست خود را سیاه و سفید منتشر کرد و با تیتر “هولوکاست هسته‌ای” نسبت به این توافقنامه اعتراض کرد.
وطن‌امروز از توافقنامه ژنو با عنوان “زیارت‌نامه ژنو” یاد کرده و نوشته است که “برای سال‌های طولانی باید مرتب برای تحقق هریک از خواست‌ها و نیازهایمان دعا و نذر کنیم”. وطن امروز ادامه داده: “معامله‌ای که تیم ما در ژنو انجام داد را نه لبوفروش حاضر است انجام دهد و نه راننده تاکسی”.
حمید رسایی٬ نماینده عضو جبهه پایداری در مجلس و مدیرمسوول هفته‌نامه ۹ دی٬ نیز در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس٬ درباره توافق ژنو چنین گفت: “ظاهرا خط قرمزها در دولت یازدهم تغییر کرده است. گویا امروز توهین به برخی مقدسات به عنوان خط قرمز به حساب نمی‌آید اما انتقاد از قرارداد ژنو مثل هولوکاست می‌ماند”.
هفته‌نامه تحت مدیریت رسایی هفته گذشته به دلیل انتشار چند مطلب انتقادی درباره توافق هسته‌ای از سوی هیات نظارت بر مطبوعات تذکر دریافت کرده و پرونده این نشریه نیز به دادگاه مطبوعات ارسال شده بود.
اما مهم‌ترین انتقاد اصول‌گرایان از توافق ژنو٬ به سخنان احمد توکلی در صحن علنی مجلس باز می‌گشت. توکلی در نطق میان‌دستور خود در مجلس٬ به انتقاد از دولت روحانی پرداخت و گفت که “نگرانی خود را در راستای توافقنامه ژنو به محضر رهبرانقلاب عرض می کنم”. توکلی اضافه کرد که “اشکالات متون ذیربط زیاد است به طوری که به سختی می‌توان امیدوار به استیفای منافع ملت بود همچنین ما مسئولان نظام نباید و نمی‌توانیم نظرات خود را نسبت به این متون علنی ابراز کنیم چراکه ممکن است مستند طرف مقابل ما قرار بگیرد و به مسائل کشور لطمه بخورد”.
در روزهای گذشته نقل‌قول‌هایی از رهبر جمهوری‌اسلامی منتشر شده بود که در آن وی گفته بود از توافقنامه هسته‌ای راضی نیست. جواد کریمی‌قدوسی٬ عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس٬ در این زمینه گفته بود که آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار به سران سه قوه٬ گفته است: “از این متن تثبیت حق غنی سازی هسته‌ای ملت ایران بدست نمی‌آید و این توافقنامه ابهامات زیادی دارد و علت این مساله این هست که تیم مذاکره‌کننده بر حفظ حقوق هسته‌ای پافشاری نکرده است. من فقیه هستم و سه بار این متن را خوانده‌ام و از آن تثبیت حق غنی‌سازی هسته‌ای بدست نمی‌آید”.
در هفته‌های گذشته اخباری منتشر شده بود که حکایت از تشکیل هیاتی ویژه برای نظارت بر مذاکرات هسته‌ای داشت. فلسفه تشکیل این هیات به گفته اصول‌گرایان باز می‌گشت به نارضایتی رهبر جمهوری‌اسلامی از مفاد توافقنامه ژنو. پس از انجام مذاکره میان مسوولان جمهوری‌اسلامی و اعضای گروه ۱+۵ در ژنو٬ علی‌رضا زاکانی٬ نماینده مجلس٬ گفته بود که “اخیرا مقام معظم رهبری به تیم مذاکره‌کننده تذکر داده‌اند که در مذاکرات آتی، سطح مطالبات خودتان را بالا ببرید”.
