علوی: توصیه‌ای برای تصحیح اشتباه نداشتم

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» بازتاب اصلاحیه‌ی وزارت اطلاعات

محمود علوی، وزیر اطلاعات دولت حسن روحانی، بابت نقل‌ اشتباه سخنان آیت‌الله خامنه‌ای، عذرخواهی کرده است. این عذرخواهی چند هفته پس از جنجال‌ها پیرامون یادداشت حسین شریعتمداری در روزنامه کیهان و انتساب مخالفت با برجام به رهبر جمهوری‌اسلامی، رخ داده.

وب‌سایت ‌وزارت اطلاعات روز چهارشنبه اصلاحیه‌ای را با امضای محمود علوی منتشر کرد. وزیر اطلاعات با حضور در یک برنامه تلویزیونی، سخنانی را از آیت‌الله خامنه‌ای درباره عبور از خطوط قرمز در گفت‌‌وگوهای هسته‌ای نقل کرده بود که بعدتر مشخص شد دقیق نبوده. مساله‌ای که همان زمان با واکنش برخی رسانه‌های اصول‌گرا مواجه شده و آن را نقد کرده بودند.


علوی پس از انتشار این اصلاحیه در گفت‌وگویی خبر از آن داده که “هیچ فرد یا مرجع یا مقامی در این زمینه با اینجانب هیچ گونه صحبتی” نداشته و خود وزیر اطلاعات پس از آن‌که متوجه اشتباه در نقل‌قول شده “به دفتر خود دستور دادم با صدا و سیما هماهنگ کنند که از آن طریق حقیقت امر به استحضارمردم برسد”.


دو ماه پیش آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با دانشجویان و در پاسخ به سوالی پیرامون سخنان منصوبان خود یا نقل‌قول از او گفته بود که نمایندگان ولی‌فقیه “از قول رهبری” سخن نمی‌گویند و از دانشجویان خواسته بودند که “حرف من را از خود من بشنوید”. رهبر ایران اضافه کرده بود که اگر کسی سخنی از او نقل کندکه خلاف واقع باشد “ما به خود او بلافاصله تذکر می‌دهیم؛ مکرر اتفاق افتاده؛ تذکر دادیم، گفتیم که شما خودتان این را اصلاحش کنید، آن طرف هم اصلاح کرده”.


اکنون و پس از عذرخواهی وزیر اطلاعات، برخی اصول‌گرایان خواستار بررسی بیشتر این مساله شده‌اند. از جمله وب‌سایت الف - متعلق به احمد توکلی، نماینده مجلس - در تحلیلی با اشاره به این‌که تفاوت میان متن سخنان آیت‌الله خامنه‌ای و آن چه علوی در برنامه زنده گفته “آن‌قدر زیاد است که احتمال خطای غیر عمد در آن بعید و حتی غیر ممکن” است و به همین دلیل “وظیفه وزارت اطلاعات این است که سرخط جریانی که خط تبلیغی دروغی که رهبری اشاره کرده‌اند را مشخص کند نه این‌که خودش در پازل همان خط تبلیغی قرار بگیرد”.


عذرخواهی علوی در حالی انجام شده که هفته پایانی ماه گذشته، سرمقاله حسین شریعتمداری - نماینده ولی‌فقیه در موسسه کیهان - باعث به وجود آمدن جنجال خبری شده بود. شریعتمداری نوشته بود که “حضرت آقا از نارسایی و عواقب فاجعه‌آفرین توافق یاد شده اطلاع‌ کامل دارند و با جرأت می‌توان گفت که ایشان به هیچوجه از متن تهیه شده راضی نیستند”. همان زمان حمیدرضا مقدم‌فر، مشاور فرهنگی فرمانده سپاه پاسداران، در یادداشت کوتاهی خطاب به شریعتمداری نوشته بود: “بهتر نیست به‌گونه‌ای موضع‌گیری کنید که حداکثر مواضع خود را اعلام کنید نه اینکه از زبان رهبری سخنی بگویید”.


بحث نقل قول از آیت‌الله خامنه‌ای در بیش از دو دهه‌ای که او به عنوان رهبر جمهوری‌اسلامی انتخاب شده، از جمله مسایل حساسیت‌زا در جامعه ایران بوده. حساسیت درباره نقل‌قول از رهبر ایران عموما بالا است و به همین دلیل برخی نیروهای سیاسی در موارد بسیاری، از عبارت‌هایی چون “یکی از مسئولان بلندپایه نظام” یا “یک مقام عالی‌رتبه نظام” برای نقل‌قول از او استفاده می‌کنند.


 دفتر آیت‌الله خامنه‌ای نیز پیش از این نسبت به این مساله حساسیت زیادی نشان می‌داد و تاکنون چندین بار اقدام به تکذیب برخی اخبار منتشر شده درباره رهبر جمهوری‌اسلامی کرده بود. این دفتر از جمله در تابستان سال ۸۷ در اطلاعیه‌ای از رسانه‌ها خواسته بود “از هرگونه نقل قول و استناد به رهبر معظم انقلاب اسلامی قبل از تأیید رسمی و مجوز روابط عمومی این دفتر، به طور جدی خودداری کنند”. این اطلاعیه آن زمان پس از به وجود آمدن اختلاف میان اصول‌گرایان و احمدی‌نژاد درباره برخی وزرای کابینه و نقل‌قول احمدی‌نژاد از آیت‌الله خامنه‌ای صادر شده بود.


با این حال در دو سال گذشته و پس از روی کار آمدن دولت روحانی و آغاز گفت‌وگوهای هسته‌ای، برخی اصول‌گرایان - عموما نزدیک به جبهه پایداری - نقل‌قول‌های مختلفی درباره مخالفت‌های آیت‌الله خامنه‌ای با روند این گفت‌وگوها یا توافق هسته‌ای منتشر کرده بودند. مساله‌ای که البته همواره با سکوت دفتر رهبر ایران مواجه شد.