محسن قرائتی، معمم طرفدار حاکمیت که سال‌هاست تریبون ثابتی در سیمای جمهوری اسلامی دارد و در آغاز سال تحصیلی، خواستار ترویج ازدواج موقت در دانشگاه‌ها شده بود، این بار و در سخنرانی آغاز سال تحصیلی دانشگاه پیام‌نور، مدعی شد که از سخنانش برداشت اشتباه شده و توضیح داد که در راه حل پیشنهادی او پسران دانشجو باید با زنان بیوه غیر دانشجو ازدواج کنند.
دخترها در کلاس روشن بپوشند
21 شهریور ماه در مراسمی که وزیر علوم تحقیقات و فناوری نیزدر آن حضور داشت، محسن قرائتی، منتقد همیشگی وضعیت حجاب و اختلاط در دانشگاه‌ها خطاب به مدیران وزارت علوم گفته بود: “شما خودتان را سر کار گذاشته‌اید و هیچ اقدامی در خصوص جداسازی دختر و پسر از یکدیگر انجام نداده‌اید.بحث اسلامی شدن دانشگاه‌ها مقوله‌ای است که در وزارت علوم به ویژه در میان روسا جدی گرفته نمی‌شود.”
او مدعی افزایش مشکلات اخلاقی در دانشگاه‌ها و بی‌نتیجه بودن رویه دولتی تشویق به ازدواج دانشجویی هم بود و در نهایت پیشنهاد داده بود که “مسئله ازدواج موقت باید در دانشگاه‌ها راه بیفتد؛ وگرنه در محیط دانشگاه انجام حرام و گناه افزایش پیدا می‌کند.”
اما کامران دانشجو که فرد اول اجرای طرح جداسازی جنسیتی در دانشگاه‌های ایران است از پیشنهاد رئیس ستاد اقامه نماز استقبال نکرد و گفت: “وزارت علوم در این زمینه هیچ سیاست و برنامه‌ای ندارد.”
حالا اما قرائتی تبصره و تصحیحی در سخنان خود ایجاد کرده است. او روز چهارشنبه در مراسم شروع سال تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور با اعلام اینکه از سخنان قبلی او برداشت اشتباهی شده است، گفت: “مسئله ازدواج موقت به این معنا نیست که دخترها در محیط دانشگاه صیغه شوند.”
قرائتی توضیح داد: “در گذشته از سوی دادستان تهران اعلام شد ۵۰۰ هزار زن جوان بیوه در کشور وجود دارد، شاید اکنون تعداد این زن‌ها به یک میلیون نفر رسیده باشد، در این زمینه این زن‌ها چه راهکاری برای اینکه به گناه نیافتند، باید در پیش گیرند؟ آیا باید همه این افراد خودشان را حفظ کنند؟ یا اینکه باید گناه کنند و بسوزند و بسازند؟”
او با تاکید بر اینکه “ازدواج موقت تنها راه زنان بیوه است” در عین حال آن را روشی برای به گناه نیفتادن پسران دانشجو دانست.
قرائتی که امسال حضور پررنگی در برنامه‌های مربوط به دانشجویان داشته است، راه حل پیشنهادی دیگری هم دارد تا بدون مشکل کمبود فضای آموزشی، تفکیک جنسیتی برقرار شود: “آقایان صبح‌ها و خانم‌ها بعدازظهر‌ها سر کلاس درس حاضر شوند.”
او البته به روح و روان دانشجویان نیز توجه دارد و می‌گوید که “رنگها در روح اثر دارند”. پس توصیه می‌کند که “هیچ دانشجوی دختری نباید با لباس مشکی بر سر کلاس درس حاضر شود. لباس مشکی برای خیابان است و برای کلاس باید با رنگ‌‌های روشن چون رنگ کرم، سبز کم رنگ و… بپوشند.”
ازدواج؛ دایم یا موقت
این نخستین بار نیست که ازدواج موقت از تریبون‌های رسمی ترویج و تبلیغ می شود و برای آن تسهیلاتی نیز در نظر می‌گیرند.
به تازگی وزیر ورزش و جوانان از تصویب آیین‌نامه ازدواج و متعاقب آن صدور مجوز برای سایت‌های همسریابی خبر داده است. تابستان امسال هم وبسایت اینترنتی “مرکز رسمی ازدواج موقت تهران” خبرساز شد و با وجود شکایت رسمی وزارت ارشاد و اعلام پیگیری پلیس، نه تنها فعالیت آن متوقف نشد بلکه چندین سایت دیگر را برای ورود به این حوزه ترغیب کرد. مرکز اینترنتی صیغه تهران حتی در ماه رمضان، خدمات ویژه‌ای برای بعد از افطار ارائه می‌کرد.
تیر ماه امسال نیز در همان روزهایی که بار دیگر محسن قرائتی زبان به انتقاد گشوده و گفته بود تا وقتی دختر و پسر به صورت مختلط در دانشگاه درس می‌خوانند “محال است حجاب با این کار‌ها درست شود” خبرگزاری دانشگاه آزاد با انتشار آمارهایی مدعی شد اختلاط در دانشگاه‌ها منجر به کاهش آمار ازدواج شده و در نتیجه ۲۵ درصد دانشجویان دختر به خودارضایی روی آورده‌اند.
در گزارش خبرگزاری آنا (خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی) از قول یک استادیار دانشگاه اصفهان آمده بود: “مدت‌هاست که خودارضایی یکی از راه‌های جبران ازدواج برای جوانان شده است به طوری که ۲۵ درصد از دانشجویان دختر دچار این معضل هستند.”
امیرحسین بانکی‌پور همچنین گفته بود: “هر چه دایره ارتباط میان دختر و پسر پررنگ‌تر شود دایره ازدواج میان آن‌ها تنگ‌تر می‌شود. ارتباط از نوع سالم و ناسالم اصلیترین مانع ازدواج جوانان است و آثار مخرب خود را در بخش‌های مختلف می‌گذارد؛ زمانی که دختر و پسر با تعداد زیادی از افراد غیر همجنس ارتباط برقرار می‌کنند در انتخاب همسر دچار سخت‌گیری‌های افراطی می‌شوند. دخترانی که به بهانه ازدواج، با یک پسر ارتباط دوستی برقرار می‌کنند، سن طلایی ازدواج را از دست می‌دهند.”
این مدرس دانشگاه آمارهای دیگری هم در چنته داشت: “هم اکنون تعداد دختران هرگز ازدواج نکرده ۲۰ تا ۳۴ سال، سه میلیون نفر و تعداد پسران هرگز ازدواج نکرده ۲۵ تا ۴۰ سال، یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر است و اگر تمام پسران ازدواج کنند برای نیمی از دختران یعنی یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر هیچ همسری یافت نمی‌شود.”
از قول یک پژوهشگر پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی هم آمده بود که “۸۲ درصد پسران هنگام ازدواج ملاک‌های ظاهری همچون زیبایی چهره دختر و ۷۲ درصد وضعیت اقتصادی مناسب خانواده دختر برایشان مهم است، این گروه از افراد دختری را می‌خواهند که سکوی پرتاب و پیشرفت آن‌ها باشد. ۵۵ درصد پسران معتقدند دختران این روز‌ها نقش‌های سنتی خود همچون همسری و مادری را قبول ندارند و۷۵ درصد پسران از طریق دوستی با دختران نیازهای خود را ارضا می‌کنند.”
این دو در تحلیل‌های خود تنها از بی‌میلی دانشجویان به ازدواج سخن گفته بودند و راه حلی برای آن سراغ نداشتند؛ راه‌حلی که در نگاه محسن قرائتی، ازدواج موقت است.
ازدواج موقت پیش از این در سال ۱۳۸۹ نیز در قالب “لایحه حمایت از خانواده” خبرساز شد و بخصوص حمایت چند تن از زنان نماینده مجلس از آن، جنجال بسیاری به دنبال داشت. از جمله این موافقان، لاله افتخاری سخنگوی فراکسیون زنان مجلس بود که عنوان می‌کرد: “در شرع مقدس الزام رضایت همسر اول برای ازدواج مجدد نیامده است. اگر عده ای با این لایحه مخالفت می کنند، از سوی دیگر، علما نیز با الزامی کردن رضایت همسر مخالفت خواهند کرد و شورای نگهبان نیز این مسئله را رد می کند.ما نباید آنچه را که مجامع بین المللی در نظر می گیرند، بگوئیم. باید ببینیم حکم خدا و شرع مقدس چیست و بر اساس آنچه که به صلاح است عمل کنیم.”
در دفاعیات مدافعان ازدواج موقت، این راه حل شرعی هم برای جوانان ازدواج نکرده و هم مردان متاهل تجویز می‌شود و نسخه شفابخشی برای کنترل اخلاقی است. در حالی که مخالفان به مواردی مانند امکان افزایش هوسرانی مردان ثروتمند، آسیب دیدن زنانی که به ازدواج موقت رو می‌آورند از لحاظ روحی و مالی و لاینحل بودن موضوع فرزندان احتمالی یک ازدواج موقت اشاره می‌کردند.
“بخل زن‌ها مانع ازدواج بیوه‌ها”
اکنون بار دیگر یک روحانی بلندپایه از ازدواج موقت سخن می‌گوید و آن را مفید به حال دانشجویان و زنان بیوه می‌داند. او پیش از این هم سخنان جنجالی بسیاری در زمینه دعوت به ازدواج موقت داشته است. قرائتی معتقد است که بخل زنان باعث مخالفت با ازدواج موقت می‌شود: “دادستان تهران حدود بیست سال پیش به من گفت: در تهران ۵۰۰ هزار زن جوان بیوه هست. ۵۰۰ هزار زن جوان بیوه برای بیست سال پیش است. الان شاید یک میلیون باشد. از زن‌ها بپرسیم نظر شما چیست؟ می‌گویند: نه! ما می‌گوییم: مرد نباید هوس‌باز باشد، مرد نباید روی عیاشی زن دوم بگیرد. مردی که پول ندارد، خانه ندارد، نمی‌تواند دو تا زن را اداره کند حرام است. اما اگر یک مردی توان جسمی دارد، توان مالی دارد، دو تا ماشین، دو تا خانه، دو تا موبایل، دو تا دو تا دو تا، ولی زن می‌گوید: نخیر! خدا یکی زن هم یکی. یعنی چه؟ یعنی آن یک میلیون زن جوان به درک! گناه می‌کنند به درک! می‌سوزند به درک! بخل زن‌ها است. بخل زن‌ها باعث می‌شود که یک میلیون زن جوان بیوه هست.”
