اخوان المسلمین زیرزمینی می شود

کریم فهیم

آنها دیگر در خانه های امن در حومه شهر زندگی می کنند، تنها با تلفن های همراه موقت صحبت می کنند و از کافه هایی که معمولا در آنجا ملاقات می کردند حذر می کنند. در تظاهرات از حجاب های تمام پوشش استفاده می کنند تا شناخته نشوند.

رهبران اخوان المسلمین، که اکنون غیرقانونی اعلام شده است، خود را به زندگی زیرزمینی عادت می دهند. گروه اخوان المسلمین، پس از اینکه ارتش مصر محمد مرسی، رهبر اخوان المسلمین و رئیس جمهور مصر را از قدرت خلع کرد، به عنوان گروهی تروریستی شناخته شد و فعالیت آن ممنوع شد.

با این وجود، این گروه به عوض فروپاشی، اکنون در حال برگشت به نوعی سازمان دهی است که بقای آن را به عنوان گروهی زیرزمینی در دهه های گذشته ممکن ساخته بود. آنها به صورت غیر متمرکز درآمده اند و اعضای آن از انجام موعظه های علنی و سخنرانی خودداری کرده و توجه خود را فقط معطوف به مقاومت در مقابل حکومت نظامی کرده اند.

یکی از رهبران ۳۳ ساله این سازمان می گوید “نوعی رویارویی سیاسی دراز مدت اکنون در برنامه ما قرار دارد.” او که در کافه ای سخن می گفت که روزی پاتوق اعضای اخوان المسلمین بود، گفت هدف ما تنها مقاومت تا جایی است که می توانیم.

مقاومت این گروه نشان از آن دارد که تعارضات موجود در مصر همچنان ادامه خواهد یافت. اکنون این تردید ایجاد شده است که دولت فعلی، که سعی دارد جنبشی را که ۸۰ سال دوام آورده است و از حمایت هزاران اعضا و بخشی از جامعه مصر برخوردار است سرکوب کند، چگونه می تواند در قدرت باقی بماند.

هرچند رهبران این گروه می گویند که از روش اعتراضات و تظاهرات برای فعالیت خود پیروی می کنند، ولی برخی از اعضای اخوان المسلمین به طور روزافزونی از خشونت سخن می گویند.

رمضان فاضل، جوان ۲۷ ساله عضو اخوان المسلمین می گوید که بسیاری از مردم آماده اند تا علیه حکومت نظامی سلاح به دست گیرند.

در مکان هایی مانند منصوره، در شمال قاهره که اخوان المسلمین در آن نفوذ کمتری دارد، بیشتر صحبت از ادامه حیات است تا رویارویی خشونت بار.

در حوادث اخیر ۱۳ نفر از مردم در روز جمعه و به دنبال راهپیمایی اخوان المسلمین در سراسر کشور کشته شدند، که بالاترین رقم تلفات در ماه های اخیر به شمار می آید.

دکتری که در خارج از شهر زندگی می کند گفت: “پشت ما به دیوار است. ارتش راه دیگری برای ما نگذاشته است.”

پس از خلع مرسی، تعدادی از وزرای دولت گفتند اخوان المسلمین حاضر به هیچگونه مصالحه ای نیست. این موضع حتی پس از سرکوب وسیع و دستگیری کلیه رهبران این سازمان تغییری نکرده است. اکنون دیگر کسی از مصالحه و سازش سخن نمی گوید و مقامات علنا اخوان المسلمین را مسئول حملات مرگبار علیه نیروهای امنیتی معرفی می کنند؛ حتی در مواردی که سایر گروه های مسلح مسئولیت این گونه حملات را قبول می کنند.

در شهرهایی نظیر منصوره، اعضای اخوان المسلمین همچنان به محافل “خانوادگی”، که پایه سازماندهی اخوان المسلمین به شمار می آید، شرکت می کنند.

در بسیاری از محلات شهر فیوم، پوسترهای تبلیغاتی مرسی هنوز بر دیوارها مشاهده می شود.

اعضای اخوان المسلمین در فیوم گفتند فعلا در حال عضوگیری بیشتر و اعزام اعضای قدیمی تر به فعالیت های دیگر هستند.

تلاش برای حفاظت از سازمان از زمانی آغاز شد که محمد مرسی توسط نظامیان دستگیر شد. از آن پس رهبران سازمان هر یک معاونی را نتخاب کردند و آن ها نیز به نوبه خود معاونی را برگزیدند تا در صورت سرکوب سازمان، رهبری آن ادامه پیدا کند.

اعضای این سازمان، که به شرط ناشناس ماندن سخن گفتند، می گویند زمانی که مقامات، تظاهرات ۱۴ اوت را به خاک و خون کشیدند و صدها تظاهر کننده را کشتند، اخوان المسلمین با بزرگترین بحران خود روبرو شد. آنها گفتند: “۱۵ روز طول کشید تا سازمان از این شوک بیرون آمد و به مسیر خود ادامه داد. ما اکنون در حال گسترش هستیم.”

به گفته این اعضا، جلسات اکنون در خانه ها برگزار می شود و اعضا باید قبل از شرکت در آن ها مسائل ایمنی را رعایت کنند.

برای برخی از رهبران مسن تر اخوان المسلمین، شیوه زندگی تحت سرکوب به عادتی دیرینه تبدیل شده است.

لیکن اعضای جوان از این اتفاقات شوکه شده اند. آقای فاضل، ۲۷ ساله می گوید او از اینکه به عنوان عضو اخوان المسلمین شناخته شود هراس دارد. خانواده او نیز اصرار دارند که او از این سازمان خارج شود.

وی بر اثر شلیک گلوله در تظاهرات زخمی شد ولی می گوید که خود را برای مرگ آمده کرده بود. او می گوید: “من آینده ای نمی بینم. ولی نگران خانواده ام هستم.”

با توجه به اینکه دغدغه اصلی سازمان در حال حاضر بقای آن است، مسائلی چون سیاست دراز مدت و سایر مسائل استراتژیک و تحلیل خطاهای صورت گرفته، کمتر مورد بحث قرار می گیرد.

اعضای سازمان در مورد چند “اشتباه” سخن می گویند ولی از توطئه های دولتی شکایت دارند.

تقاضای آن ها برای برکناری ارتش از قدرت همچنان بر جای خود باقی است. آنچه در افق دیده می شود فقط تظاهرات و مقاومت است. قرار است رهبران سازمان در فیوم روز ۲۵ ژانویه، سالگرد قیام علیه حکومت حسنی مبارک در سال ۲۰۱۱، روش های جدید مقاومت را اعلام کنند.

منبع: نیویورک تایمز – 5 ژانویه 2014