اکبر هاشمی رفسنجانی پس از چندین هشدار درباره “روحانیت ستیزی” در کشور، این بار به روحانیت هشدار داد تا “خطای تاریخی” خود در عصر مشروطه را تکرار نکند. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، این خطا را “همراهی با برنامه اختلاف‌افکنی دست‌های پنهان ولی فعال استعمار در داخل کشور” عنوان کرد.
او این هشدار را در قالب یادداشتی به مناسبت فرا رسیدن 13 مرداد، سالروز صدور فرمان مشروطیت در وبسایت شخصی خود منتشر کرد. مظفرالدین شاه از پادشاهان سلسله قاجاریه در فرمانی در سال 1285 در این روز خطاب به صدر اعظم خود، برای نخستین بار در تاریخ ایران اجازه تاسیس “مجلس شورای ملی” را صادر کرد.
هاشمی رفسنجانی در یادداشت خود به مناسبت فرا رسیدن سالروز پیروزی انقلاب مشروطه، نوشت که “طراحان نقشه‌های شوم عصر مشروطه، امروز دوباره به میدان آمده‌اند تا با سوءاستفاده از اختلافات سلیقه‌های داخلی و ادبیات به ظاهر ارزشی بعضی‌ها، برنامه روحانیت‌ستیزی خویش را کامل کنند.”
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، دلیل این مسئله را آن دانست که “طراحان نقشه های شوم” بهتر از همه می‌دانند، در طول تاریخ هر جا که “یک ظالم داخلی یا خارجی تسمه از گرده جامعه کشید، روحانیت ملجأ و مأمن مردم بوده است.”
او افزود که “ این گروه تلاش می‌کنند مردم را از روحانیت جدا کنند و حتی در میان روحانیون نیز اختلاف بیندازند که متأسفانه این روزها شاهد آنیم.”
از چاله به چاه
هاشمی رفسنجانی در شرایطی از روحانیون خواسته تا خطای تاریخی خود در جریان انقلاب مشروطه را تکرار نکنند که به تازگی از ریاست مهمترین مجلس روحانی ایران یعنی مجلس خبرگان رهبری کنار رفته است. او ناچار شد تا تحت فشارهای روحانیون حامی آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی و دیگر طرفداران او، ریاست این مجلس را به محمدرضا مهدوی کنی واگذار کند.
بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجلس خبرگان رهبری وظیفه انتخاب، برکناری و نظارت بر رهبر را بر عهده دارد.
هاشمی رفسنجانی در ادامه یادداشت خود، انقلاب مشروطه ایران را در مجموع انقلابی ناکام و شکست خورده توصیف کرد که “کشور را در مخالفت با دخالت بیگانگان و فرمانبری شاه از دستورات دیکته شده و هرج و مرج منافع خودداری مردم، از چاله درآورد و به چاه انداخت.”
با وجود این، به نوشته او مشروطه “با آغاز خویش، بذر مردم‌سالاری را در ذهن و زبان اقشار مختلف ایران افشاند.”
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در عین حال تصریح کرد که مشروطه “اگرچه پس از شکست، باعث ناامیدی مردم در حرکت‌های اجتماعی بود” اما به مرور زمان “تبدیل به انقلابی شد که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ رقم خورد.”
انقلاب مشروطه ایران توسط مورخان و ناظران به عنوان نخستین حرکت ایرانیان برای دستیابی به اصول مدرن مانند حکومت قانون، تاسیس مجلس و قوه قضائیه و محدود شدن قدرت مطلقه پادشاهان دانسته می شود.
اما به دنبال بروز اختلافات میان روحانیون و انقلابیون و نیز بروز هرج و مرج های گسترده در کشور، محمدعلی شاه فرمان به توپ بستن مجلس را به کلنل لیاخوف روسی داد و با دستگیری و کشتار گسترده انقلابیون و نمایندگان مجلس، انقلاب مشروطه ایران به شکست انجامید.
نکاتی که در یادداشت هاشمی رفسنجانی نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
نگرانی هاشمی از روحانی ستیزی
هاشمی رفسنجانی در ادامه یادداشت خود افزود که “حوادث تلخ و شیرین مشروطه آموزه‌های فراوانی برای احتمال تکرار دارد که رگه‌‌های آن را امروزه در برنامه پیچیده روحانیت‌ستیزی و کانون‌گریزی و مردم‌فریبی می‌بینیم. برنامه‌ای که حتی متصلبین اصول‌گرا و اصلاح‌طلب را به اعتراف و هشدار واداشته که مبادا مشروطه تکرار شود.”
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام از اینکه برخی افراد در کشور “بی مهابا و بدون انصاف ناکارآمدی روحانیت را فریاد می زنند” به شدت انتقاد کرد و نوشت: “آنان که همه توطئه‌ها، حتی جنگ ۸ ساله و اخیراً تحریک افکار عمومی جهان را علیه ایران به کار برده‌اند، با سیاست مکارانه «فرّق تسد» به جنگ انقلاب آمده‌اند و با فریب گروهی که شاید در ابتدا حسن‌نیت هم داشته‌اند، تلاش می‌کنند مردم را از روحانیت جدا کنند و خیرخواهان و حتی در میان روحانیون نیز چنان اختلافی بیندازند که متأسفانه این روزها شاهد آنیم.”
هاشمی رفسنجانی در سال های اخیر به طور مکرر درباره برنامه یک “جریان انحرافی” برای القای ناکارآمدی روحانیون در کشور هشدار داده و به صراحت شخص محمود احمدی نژاد و برخی نزدیکان و منصوبان او در دولت را عامل این “توطئه” معرفی کرده است.
او سال پیش و زمانی که در جایگاه ریاست مجلس خبرگان رهبری قرار داشت نیز در یادداشتی به مناسبت سالروز واقعه 19 دی 1356 در قم در یادداشتی نسبت به تکرار “رشیدی مطلق ها” هشدار داد و نوشت: “بقایای فکری دین‌زدایی و روحانیت‌ستیزی که در بهار هوشیاری مردم ایران، چون مارهای افسرده سر در خاک انتقام فرو برده بودند، در پاییز بداخلاقی‌های سیاسی و اختلافات سلیقه‌ای، پوست‌اندازی کرده و سر برآورده‌اند و خاکریز به خاکریز جلو می‌آیند و شاهدیم که پس از توهین و تهمت به سران روحانی عرصه سیاست در ۳۰ سال گذشته، به فضلا، علما و مراجع قم رسیده‌اند.”
احمد رشیدی مطلق، نام نویسنده مقاله ای بود که روز 19 دی 1356 در روزنامه اطلاعات منتشر و طی آن مطالبی به آیت الله خمینی نسبت داده شده بود که توسط طرفدارانش “اهانت آمیز” دانسته شد.
آن مقاله و تظاهرات در واکنش به آن، به طور غیر منتظره ای روند اعتراضات مخالفان حکومت پهلوی را شدت بخشید. اعتراضاتی که 13 ماه بعد به سقوط نظام پادشاهی در ایران منجر شد.
واکنش رسانه های نزدیک به حکومت
به دنبال یادداشت هشدار آمیز رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، رسانه های نزدیک به حکومت نسبت به آن واکنش نشان دادند.
روزنامه رسالت که پوشش دهنده مواضع سیاسی و اقتصادی جناح راست سنتی شناخته می شود، در سرمقاله روز گذشته خود، یادداشت هاشمی رفسنجانی را “یک یادداشت خوب” دانست اما در توضیح “خطای تاریخی روحانیت” نوشت: “ اگر برخی علما در حمایت از رهبری و ولایت فقیه و مراجع عظیم الشان کوتاهی کنند، ممکن است ما به همان سرنوشت مشروطه دچار شویم.”
محمدکاظم انبارلویی، سردبیر این روزنامه که رئیس مرکز سیاسی حزب موتلفه اسلامی نیز است، در ادامه با انتقاد از هاشمی رفسنجانی نوشت: “ملت ما سال 88 را در مقابله با فتنه گران سپری کردند و انتظار داشتند آیت الله هاشمی رفسنجانی که به حق از ارکان نظام هستند مردم را در این مقابله همراهی کنند. اما این رکن را در کنار رهبری ندیدند و گلایه‌هایی داشتند که در 9 دی و 22 بهمن در تظاهرات سراسری بیان کردند.”
سایت خبری “رجانیوز” نیز با انتشار تحلیلی، یادداشت هاشمی رفسنجانی را “بر مبنای روشی” توصیف کرد که او در چند سال اخیر پیش گرفته است.
این سایت سپس “در حاشیه” هشدار رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، به سخنی از آیت الله خمینی، رهبر نخست جمهوری اسلامی اشاره کرد و از قول او نوشت: “اگر روحانیون، خطبا، نویسندگان و روشنفکران متعهد سستی کنند و از قضایای مشروطیت عبرت نگیرند، به سر این انقلاب آن خواهد آمد که بر سر مشروطیت آمد.”
