جان مارکوف و جیمز گلانس
دولت اوباما در حال رهبری تلاش های جهانی برای ایجاد یک اینترنت و شبکه تلفن همراه «در سایه» است تا مخالفین درکشورهای تحت حکومت های سرکوبگر خودکامه، که سعی می کنند صدای مردم را با سانسور اینترنت و قطع شبکه تلفن خفه کنند، بتوانند از آن استفاده کنند.
این تلاش ها شامل پروژه های محرمانه ای است که در بر گیرنده ایجاد شبکه تلفن در داخل یک کشور و همچنین عملیات شبه جاسوسی است که در یکی از خیابان های واشنگتن، توسط گروهی جوان بازسازی می شود؛ این ها که بیشتر شبیه یک گروه موسیقی هستند، در حال کارگذاشتن وسایلی در یک چمدان هستند که نمونه ای از یک “اینترنت چمدانی” است.
با بودجه ای معادل 2 میلیون دلار، که توسط وزارت خارجه آمریکا اختصاص داده شده است، چمدان مزبور می تواند از هر مرزی عبور کرده و در اسرع وقت تبدیل به شبکه بی سیمی با پوشش منطقه نسبتا وسیعی شود که سپس به شبکه اینترنت وصل شود.
این تلاش های آمریکا از خلال مصاحبه ها، استاد طبقه بندی شده و مدارکی که به دست نیویورک تایمز رسیده بر ملا شده است.
برخی از این پروژه ها مستلزم استفاده از فن آوری پیشرفته است که آمریکا آن را تامین می کند؛ برخی دیگر مستلزم بکار گیری هکرهایی است که در جنبش باصطلاح “آزادی فن آوری” گرد آمده اند.
وزارت خارجه به عنوان مثال در حال تامین بودجه شبکه های بی سیم غیر قابل رد گیری است که به فعالین اجازه می دهد تا درخارج از قلمرو کنترل شده توسط دولت، در کشورهایی نظیر ایران، سوریه و لیبی، با خارج تماس بگیرند.
مقامات آمریکایی گفتند در یکی از این تلاش ها، وزارت خارجه و پنتاگون با صرف هزینه ای معادل حداقل 50 میلیون دلار یک شبکه تلفن همراه مستقل را در افغانستان، با کمک برج هایی که در پادگان ها نصب شده است، ایجاد کرده است. هدف از این کار مقابله با توانایی طالبان در قطع ارتباطات رسمی دولت افغانستان است.
این گونه تلاش ها، به خصوص پس از اینکه حسنی مبارک در آخرین روزهای حکومتش در مصر دست به قطع شبکه اینترنت زد، شدت گرفته است. در روز های اخیر حکومت سوریه نیز بخشهای وسیعی از اینترنت کشور را، که به معترضین امکان تحرک می داد، بطور موقت قطع کرد.
دولت اوباما شاید از اولین دولت هایی باشد که تلاش های دیپلماتیک برای اشاعه آزادی بیان و دموکراسی را با این گونه اقدامات عملی حمایت کرده است. دولت آمریکا دهه هاست که با رادیوی صدای آمریکا برای کشورهای دیکتاتوری برنامه پخش کرده است. واشنگتن اخیرا به توسعه نرم افزاری کمک کرده است که قادر است هویت کاربران چینی را که می خواهند بدون شناخته شدن از شبکه اینترنت استفاده کنند، پنهان نگاه دارد.
تلاش های تازه سعی دارد شبکه ای کاملا مستقل از ارتباطات رسمی برقرار سازد. در این تلاش ها تعداد زیادی از دیپلمات ها و مهندسین نظامی، برنامه نویسان جوان و ناراضیانی از چندین کشور گرد هم آمده اند؛ همه آنها معتقدند این کوشش ها بسیار هوشمندانه ، بی باکانه و موثر هستند.
بر اساس مصاحبه ها و اسناد به دست آمده، دیپلمات های آمریکایی با اشخاصی در ارتباط بوده اند که تلفن های همراه چینی را در مرز این کشور با کره شمالی در زمین دفن می کنند تا عده ای بتوانند بعدا با کندن زمین از آنها برای برقراری ارتباط استفاده کنند.
این ابتکارات جدید یک مدافع پر شور هم پیدا کرده است که کسی نیست جز هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا. هیلاری کلینتون گفته است: “ما هر روز شاهد تعداد روزافزونی از افرادی هستیم که از اینترنت، تلفن همراه و سایر فنون استفاده می کنند تا صدای اعتراض خود و بی عدالتی که علیه آنها می شود را به گوش همه برسانند. این یک فرصت تاریخی برای تغییرات است؛ تغییراتی با حمایت آمریکا.” وی گفت: “به همین دلیل است که سعی می کنیم به آنها کمک کنیم تا با یکدیگر و با جامعه و دولت خود و نیز با دنیا ارتباط بر قرار کنند”.
برخی از برنامه نویسان نگران این هستند که شبکه های مستقل توسط دولت های سرکوبگر شناسایی شده و فعالینی که از آن استفاده می کنند یا آن را به داخل کشور می آورند، دستگیر شوند. ولی برخی دیگر عقیده دارند مزایای چنین شبکه هایی به مراتب از خطرات آن بیشتر است. ساشا مینرات، که به عنوان مدیر برنامه “فن آوری باز” مسئول طرح “اینترنت درچمدان” است می گوید: “ما نوعی زیرساخت مستقل را بنا خواهیم کرد که تقریبا غیر قابل قطع ، کنترل یا نظارت است.”
نیاز به چنین شبکه هایی آنقدر فوری است که شهروندان خودشان راه هایی، هر چند ابتدایی برای ایجاد آنها یافته اند. مهدی یحیی نژاد، یک ایرانی مقیم خارج که متخصص فن آوری است و در ایجاد یک وب سایت فارسی زبان هم مشارکت داشته است، تخمین می زند که حدود نیمی از افرادی که این وب سایت را در داخل ایران می خوانند، مقالات و فایل های آن را از طریق بلوتوث با دیگران به اشتراک می گذارند؛ فن آوری که در غرب عمدتا برای استفاده از گوشی در تلفن همراه بکار می رود. در جوامع بسته تر بلوتوث برای ارسال مخفیانه اطلاعات - مثلا یک ویدیو، یک آدرس الکترونیک - از یک دستگاه تلفن به دستگاه دیگر بکار گرفته می شود.
آقای یحیی نژاد از پروژه ای می گوید که با آن مثلا یک ویدیو از یک تظاهرات می تواند به طور خود به خودی در درون یک “شبکه امن” به دست شهروندان برسد. این سیستم البته از پروژه اینترنت چمدانی محدود تر است و تنها مستلزم برخی دستکاری ها در سیستم بلوتوث گوشی های تلفن همراه است.
تا پایان سال 2011 وزارت خارجه حدود 70 میلیون دلار صرف این گونه فن آوری ها خواهد کرد.
منبع: نیویورک تایمز- 12 ژوئن
