مجلس خبرگان رهبری در پایان دهمین اجلاس از دوره چهارم این مجلس همچون اجلاس و ادوار گذشته بار دیگر با صدور بیانیه ای ضمن تعریف و تمجید از سید علی خامنه ای، دعا برای طول عمر او و البته نصحیت به “فتنه گران قدیم و جدید” و هشدار به تمام جریان ها برای “کمرنگ کردن شعارهای انقلاب” در غیاب علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس سابق این مجلس، به کار خود پایان داد.
نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در بند ابتدایی این بیانیه آیت الله خامنه ای را “چراغ فروزان” راه مردم و مسولان دانسته و تاکید کرده اند که “انتظار میرود عموم امت و ملت وفادار و مسئولان محترم نظام همانند گذشته و بیش از پیش با عمل به این رهنمودها، زمینه‌ساز ارتقاء و عظمت ایران اسلامی گردند.”
خبرگان در بخش دیگری از این بیانیه نیز با اعلام اینکه “دشمنان اسلام و معاندان نظام و استکبار جهانی از طریق تحریم و تهدید به شبیخون فرهنگی و اباحیگری اخلاقی و رواج خرافهگرایی و شبهه‌افکنی در مباحث دینی در برابر باورها و ارزشهای اسلامی و محتوای نظام مقدس جمهوری اسلامی صف‌آرایی کردهاند” خواستار توجه صدا و سیما و وزارت ارشاد اسلامی به ترویج مباحث “ولایت فقیه” در سطوح گوناگونشدند.
در این بیانیه “حاشیه سازی و طرح مسایل تنش زا” برخلاف “مصالح انقلاب” برشمرده شده و اینکه:به تمام جریانها هشدار می دهیم که “کمرنگ کردن شعارهای انقلاب” و زیر سئوال بردن مقدسات دینی به ویژه در عرصه حجاب و عفاف را به شدت محکوم می‌کنیم و به فتنه‌گران قدیم و جدید نصیحت می‌کنیم که اگر با سیل خروشان ملت همراه نشوند، غرق میگردند و بدانند که با هرگونه حرکت فتنهانگیز و چالشزا به‌ویژه در آستانه انتخابات مقابله خواهد شد.
در این بیانیه از مسئولان آموزش عالی دولت نیز خواسته شد تا در مراکز آموزشی نسبت به اجرایی طرحهایی چون “تفکیک جنسیتی” اقدام کنند.
اعضای مجلس خبرگان رهبری در بخش پایانی بیانیه خود نیز ضمن دعا برای طول عمر سید علی خامنه ای او را “علمدار اسلام ناب محمدی” نامیده اند.
حراست از رهبری به جای نظارت
مجلس خبرگان رهبری درحالی به دهمین اجلاس خود پایان داد که در روز نخست این اجلاس نیز محمدرضا مهدوی کنی رییس خبرگان که زمستان سال گذشته جایگزین علی اکبر هاشمی رفسنجانی شد طی اظهاراتی تعریف جدیدی از جمهوری اسلامی عنوان کرد.
وی گفت: “مجلس خبرگان نشانه‌ای است از نظام ولایی و اسلامی که به نام جمهوری اسلامی نام گذاری شده است… خصوصیات این نظام که توسط امام و روحانیت شکل گرفت، مبتنی بر ولایت عامه فقیه است و ولایت عامه مورد قبول همه فقهاست و امکان ندارد یک نظام دینی بدون ولایت برقرار شود.حتی کسانی که در خارج از کشور هستند، اگر مسلمان و شیعه باشند، اول باید با ولایت ارتباط داشته باشند.”
او البته در این اظهاراتش رهبری آیت الله خامنه ای را “بی اشکال” ندانست اما گفت: “رهبری آیت الله خامنه‌ای در این 22 سال مدیریت خود را داشته‌اند، ما نمی‌گوییم که رهبری ایشان اشکالی ندارد و خود مقام معظم رهبری هم چنین ادعایی ندارند، اما واقعیت این است که22 سال حفظ نظامی که با این مشکلات و مخالفت‌های داخلی و خارجی همراه بوده کار آسانی نیست.”
آیت الله مهدوی کنی در پی انتصابش به ریاست خبرگان نیز خط و مشی خود و مجلس خبرگان را به صراحت اعلام کرده و گفته بود که “نظارت خبرگان بر رهبری، نظارت حراستی است یعنی همانی که در دعای عهد درباره امام زمان می گوییم که خدایا او را از کید حاسدان حفظ کن. البته حراست خواه ناخواه توجه به کارها و جریاناتی که در مملکت واقع می شود نیز هست اما معنایش این نیست که دائم از رهبری اشکال بگیریم و بعد هم مخالفان ما بنشینند و بگویند دیدید رهبری این اشکال را دارد؛ مخالفان الان که هیچ چیز نگفته ایم منتظر حرف هستند.”
رییس مجلس خبرگان همچنین در همین اظهاراتش با اشاره به اینکه “مجلس خبرگان دو وظیفه دارد ؛که یکی تعیین رهبری است (البته تعیین به معنای کشف و شناخت رهبری است که این بحث های علمی و سیاسی دارد) و دیگری نظارت است” در تعریف خود از این نظارت تصریح کرده بود که “ نظارت به معنای نظارت استصوابی نیست که بگویند آقای رهبر هر کاری می خواهی بکنی اول ما باید تصویب کنیم.نظارت خبرگان بر رهبری نظارت استطلاعی هم نیست که بگوییم آقای رهبر هر کاری می خواهی بکنی اول خبرش را به ما بده؛ من فکر می کنم این دو نظارت بر عهده خبرگان نیست.”
ولایت مطلقه فقیه و دیکتاتوری
طی دوسال گذشته، رهبر حمهوری اسلامی پس از آغاز اعتراض های مردمی به نتیجه دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در پی حمایت هااز دولت احمدی نژاد و همچنین سرکوب خونین معترضان توسط سپاه و بسیج، از نهادهای تحت فرمان او، دچار عدم مشروعیت در میان اقشار مختلف مردم و روحانیون شده تا جایی که نزدیکانش مجبور شده اند از دیکتاتور نبودن او سخن بگویند.
در این ارتباط آیت الله محمدعلی موحدی کرمانی نماینده سابق رهبری در سپاه پاسداران و از اعضای کنونی مجلس خبرگان رهبری این مساله را به صراحت تایید کرده و گفته: “برخی این شبهه را در مورد ولایت فقیه مطرح می‌کنند که به هر حال رهبری در رأس کشور است و هر اراده‌ای بکند می‌تواند تصمیم بگیرد و کسی نمی‌تواند به او اعتراضی کند و بگوید که بالای چشمت ابرو است و از واژه دیکتاتوری در این مورد استفاده می‌کنند.”
پیش از وی نیز احمد خاتمی از اعضای مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت تهران در اظهاراتی “دیکتاتوری ولایت فقیه” مبتنی بر “ولایت مطلقه فقیه” را رد کرده و گفته بود: “برداشتی که مفهوم ولایت مطلقه فقیه را به آن معنا که ولی فقیه هرکاری که مایل بود می‌تواند انجام دهد اشتباه است. از این معنی نادرست میوه‌ها چیدند، شیعه به چنین ولایت مطلقه معتقد نیست، فقیهی که باب میل خود عمل کند فقیه نیست.ابتدای انقلاب گفتند استبداد تاج تبدیل شده است به استبداد عمامه، دیکتاتوری ولایت فقیه برداشتی غلط از ولایت فقیه بود.”
پیش تر احمد جنتی دبیر شورای نگهبان و عضو مجلس خبرگان هم در آبان ماه سال 89 پس از سفر 10 روزه آیت الله خامنه ای به قم گفته بود: “می‌گویند رهبری جایگاه قبلی خود را ندارد و مردم نسبت به نظام علاقه‌ای ندارد و حوزه‌های علمیه قم این قدرها هم نسبت به نظام و رهبری تمایل و عقیده ندارد و گرمی روابط سابق را نمی‌بینم. می‌گفتند مراجع با رهبری مساله دارند و خوشبین نیستند. از این چیزها می‌بافتند. این را خود می‌گفتند و خودشان هم باور می‌کردند. این هم در عده‌ای شبهه ایجاد کرد و از این وضعیت هم بیگانگان استفاده می‌کردند.”
همچنین عبدالحسین خسروپناه، مدیر سابق نهاد پژوهشی ولی فقیه در دانشگاه ها، سال گذشته در همایشی با نام “آینده انقلاب اسلامی و تحلیل مسایل سیاسی کشور” از “اعتراض شدید” برخی روحانیون به آیت الله خامنه ای به دلیل مواضع اش نسبت به وقایع انتخابات 88 و پس از آن خبرداد.
وی در این باره گفته بود: “در همین حوادث (اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات88) بود که به مقام معظم رهبری خبر دادند عده‌ای از فضلای حوزه که تاثیرگذارند و شبهه و تردید دارند می‌خواهند خدمت شما برسند، آقا فرمودند اینها را پیش من بیاورید، این جمع 2 ساعت و 45 دقیقه صحبت کردند و حتی برخی‌ها هم توهین‌آمیز در این جلسه حرف زدند، آقا راحت گوش کردند و با محبت و استدلال مطالب را بیان کردند و بسیاری از اینها هم قانع شدند.”
این نویسنده سابق هفته نامه “صبح” و روزنامه کیهان و از روحانیون نزدیک به مصباح یزدی همچنین به یکی از موارد تلاش برخی روحانیون در قم برای انتخاب جایگزینی برای رهبر جمهوری اسلامی اشاره کرده و گفته بود: “یکی از طلاب که خدمت حضرت آیت‌الله وحید خراسانی رسیده بود و مطالبی را با ایشان مطرح کرده بود، ایشان گفته بود یعنی من وحید بروم «حاکم» بشوم، مگر من می‌توانم.”
نادیده گرفتن قانون
براساس اصل 109 قانون اساسی رهبری باید دارای این شرایط باشد: “1- صلاحیت علمی لازم برای افتاء در ابواب مختلف فقه، 2- عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلام، 3- بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری” و براساس همین اصل قانون اساسی “در صورت تعدد واجدین شرایط فوق، شخصی که دارای بینش فقهی و سیاسی قویتر باشد مقدم است.”
همچنین بنا بر اصل111 قانون اساسی “هر گاه رهبر از انجام وظایف قانونی ناتوان شود یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم (شرایط رهبری)گردد یا معلوم شود از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است، از مقام خود برکنار خواهد شد. تشخیص این امر به عهده خبرگان مذکور در اصل یکصد و هشتم می باشد”.
قانونگذاران در همین اصل قانون اساسی عزل رهبری را نیز پیش بینی و تاکید کرده اند: “در صورت فوت یا کناره گیری یا عزل رهبر، خبرگان موظفند در اسرع وقت نسبت به تعیین و معرفی رهبر جدید اقدام نمایند.”
پس از انتخابات بحث برانگیز ریاست جمهوری در سال 88 و سرکوب مردم معترض توسط سپاه و بسیج آیت الله علی محمد دستغیب نماینده مجلس خبرگان رهبری از شیراز طی نامه ای به هیات رییسه مجلس خبرگان رهبری خواستار تشکیل جلسه فوریاین مجلس و رسیدگی به شرایط رهبری شده بود. اما مجلس خبرگان بعد از تاریخ درخواست آیت الله دستغیب هربار که تشکیل جلسه داد ضمن تعریف و تمجید از رهبری اعلام کرد که “لباس رهبری بر قامت آیت الله خامنه ای برازنده است”.
آیت الله دستغیب نیز پس از مدتی به صورت غیر رسمی از مجلس خبرگان رهبری کنار گذاشته شد. همچنین آیت الله علی اکبر هاشمی رفسنجانی رییس مجلس خبرگان رهبری نیز که انتقاداتی از سپاه و بسیج برای سرکوب معترضان کرده و در اظهارات مختلف خواستار آزادی زندانیان پس از انتخابات و رفع تردیدها از نتیجه انتخابات شده بود از ریاست مجلس خبرگان کنار گذاشته شد.
خبرگان همچنین در بخشی از بیانیه پایانی اجلاس هفتم که در غیاب هاشمی رفسنجانی به اتمام رسید به تقدیر از سرکوب اعتراضات مردمی توسط نهادهای نظامی و امنیتی پرداختند و نوشتند: ”از مسئولان و نیروهای جان‌فشانی امنیتی و انتظامی که برای حفظ و برقراری امنیت به خصوص در جریان فتنه‌های اخیر، تلاش زاید‌الوصفی داشته قدردانی نموده، مزید توفیقاتشان را از درگاه ایزد منان خواستاریم و از همه آنان انتظار داریم با برخورد قاطعانه با هر نوع حرکت مشکوک و بحران‌آفرین و رعایت اصول رافت و محبت اسلامی و جذب حداکثری و دفع حداقلی، اجازه خدشه‌دار شدن امنیت مردم را به هیچ‌کس ندهند.”
آیت الله علی محمد دستغیب عضو کنارگذاشته شده خبرگان رهبری در تیرماه سال جاری مجالس شورای اسلامی و همچنین خبرگان رهبری را مجالسی خواند که نمی توانند از حقوق مردم دفاع کنند. او به ویژه درباره مجلس خبرگان رهبری گفته بود: “غالب اعضای آن یا امام جمعه هستند یا نماینده رهبری در جاهای مختلف. چقدر بنده نسبت به این امر تذکر دادم که خبرگان باید بر زیر مجموعه رهبری نظارت کند و تخلّفات را به سمع ایشان برساند؛ اما جوابی که به بنده دادند این بود که تو باید مطیع امر رهبری باشی وهرچه ایشان گفت را قبول کنی.”
