با کناره گیری خاتمی از رقابت های انتخاباتی ، اصلاح طلبان علیرغم حضور دو نامزد دیگرـ آقایان کروبی و موسوی ـ در شرایط بغرنج و نامطلوبی قرار گرفته اند.خاتمی با همه ضعف ها و قوت هایش می توانست در سایه جنبش اجتماعی که پیرامونش در حال شکل گیری بود در همان مرحله اول تکلیف انتخابات را یکسره کند؛ درست به همین دلیل محافظه کاران بی پروا او را آماج تهدید های مکرر قرار دادند و بر اساس برخی شایعات برنامه ترور او را نیز طراحی کردند.
یکی از تمایزات خاتمی از دیگر نامزد های اصلاح طلب، شاخص بودن مواضع و دیدگاههای او برای عموم جامعه بود. خاتمی به مرجعی برای تعیین موضع و جایگاه نیروهای سیاسی تبدیل شده بود، این جایگاه با اعلام نامزدی خاتمی پس از توصیه سران نظام به او برای خودداری از ورود در انتخابات، بیش از گذشته برجسته شد.
در میان دو نامزد دیگر اصلاح طلب مواضع و دید گاههای آقای کروبی و خط مشی او تا حدود زیادی روشن شده است. تحرکات آقای کروبی در فاصله انتخابات قبلی ریاست جمهوری تا امروز دید گاهها و مواضع او را نسبت به مسایل جاری کشور کمابیش مشخص کرده است .
اما مواضع مهندس میر حسین موسوی به دلیل سال ها کناره گیری از سیاست، خصوصا سکوت او در دوران اصلاحات بسیار مبهم است. چند سخنرانی اخیر او نیز آنچنان نامانوس و گنگ بود که تنها بر ابهامات موجود افزود . آنچه از خلال سخنان اخیر موسوی استنباط میشود، نارضایتی او از وضعیت موجود اقتصادی کشور است. سخنان و اظهار نظر های موسوی در دور جدید ورود او به سیاست فاقد حداقل صراحت و روشنی است. شاید سه دهه قبل این نحوه اعلام نظر می توانست تا حدودی موضع و جایگاه او را در بین مخاطبان روشن کند، اما امروز پس از صف بندی های جدیدی که سر فصل آن خرداد 76 است، جامعه سیاسی و عموم مردم منتظر صراحتی به مراتب بیشتر از آن هستند که در سخنان موسوی شنیده میشود.
روش و زمان ورود میر حسین موسوی به انتخابات نیزهزار اگر و اما در باره او را تقویت کرد. از دیدگاه حامیان خاتمی ورود میر حسین، اگرنه تنها دلیل لااقل یکی از مهمترین دلایل کناره گیری خاتمی است و همین دلیل موجهی است تا آنان چندان تمایلی به حمایت از میر حسین نداشته باشند. اگر چه اشتباه فاحشی خواهد بود اگر صرف ورود نابجای موسوی و به دنبال آن کناره گیری خاتمی را معیار سنجش میر حسین قرار دهیم و یا احیانا او را نامزد اصلی نظام و محافظه کاران قلمداد کنیم.
از سوی دیگر عملکرد ، روش و خط مشی میر حسین در دهه 60 و ارزیابی امروز خود او از ان روش ها نیزانبوهی از سئوالات را در برابر وی قرار داده که به عنوان یک نامزد ریاست جمهوری نمی تواند در برابر آنها سکوت اختیار کند.بخش عمده ای از موفقیت موسوی در دوران جنگ، مرهون حمایت های فرا قانونی رهبر انقلاب از وی بود. آیا او در حال حاضر هم تمایل به استفاده از چنین مکانیزم هایی دارد؟ بسیاری از اصول قانون اساسی ـ خصوصا در بخش حقوق ملت- در دوران نخست وزیری میر حسین مسکوت ماند که تاکنون نیز روشن نشده موسوی تا چه حد برای به اجرا در آمدن این اصول تلاش خواهد کرد؟ میر حسین که در دوران نخست وزیری اش در برابر بسیاری از موارد نقض حقوق ملت و همچنین موازین حقوق بشر - از جمله حصر حضرت آیت الله منتظری به دلیل پافشاری بر توقف اعدام های غیر قانونی سال 67 - سکوت کرد، اکنون در برابر موارد مکرر نقض حقوق بشر او چه خواهد کرد؟ اینها فقط بخش کوچکی از سئوالات نیروهایی است که ممکن است در صف حامیان یک نامزد اصلاح طلب قرار گیرند و موسوی نمی تواند به آنها پاسخ ندهد.
آقای خاتمی در متن کناره گیری خود در باره مهندس موسوی نوشته است: “بر این باورم که جناب آقای مهندس موسوی، برای ایجاد تغییر در شرایط کنونی شایستگی لازم را دارند، هرچند ممکن است تفاوت‌ها و تمایزهایی در نظر و عمل وجود داشته باشد، اما مهم آن است که این عزیز نیز به آرمانهای انقلاب و ملت پایبندند و از حقوق و آزادیهای بنیادین و حاکمیت مردم بر سرنوشت و مصالح ملی و حیثیت بین المللی کشور به جد دفاع کرده و می‌کنند”.
اما مهندس موسوی چه تفاوت ها و تمایز هایی با دیگر اصلاح طلبان دارد که آقای خاتمی ضمن حمایت از او بر آنها تاکید کرده است؟ او به عنوان یک نامزد اصلاح طلب چه مواضعی در برابر نقض حقوق و آزادیهای بنیادین مردم دارد و چگونه از آنها دفاع خواهد کرد؟
گذشته از موارد بالا مهندس موسوی باید از کاربرد ادبیات دو پهلو خودداری کند و به صراحت اعلام کند نماینده چه کسی یا جناحی در نظام سیاسی ایران است؟ و چه کسانی در نظام سیاسی به استقبال او خواهند آمد؟
- نظر موسوی در باره حضور همه جانبه نظامیان و نهادهای نظامی در امور اقتصادی چیست؟ آیا او تمایل دارد رانت عظیمی را که به واسطه نفوذ نظامیان در ساختاردولت به سوی آنها سرازیر شده کاهش دهد و دوباره آنها را به پادگانها برگرداند ؟چگونه؟
- موضع موسوی در برابر بی عدالتی های موجود در نظام پذیرش دانشگاهها از جمله تبعیض جنسیتی و اختصاص سهمیه به اعضای نهادهای نظامی و امنیتی چیست؟
- دیدگاه موسوی نسبت به سیاست های بین المللی دولت چیست؟ او در باره رابطه با امریکا چگونه می اندیشد و چگونه می خواهد منافع ملی را در شرایط کنونی تامین کند؟
نامزدهای اصلاح طلب از جمله مهندس موسوی نباید انتظار داشته باشند تنها انتقاد های آنان نسبت به عملکرد احمدی نژاد و دولت او برای ابراز هویت و تعیین جایگاه آنان در صف بندی موجود نیروهای سیاسی کفایت کند. اگر در پایان سال گذشته شکی در باره حذف احمدی نژاد به عنوان نامزد اصلی و گزینه اول محافظه کاران وجود داشت، با سخنان رهبر نظام در مشهد دیگر جای کمترین ابهامی در این زمینه نیست. بنابراین اعلام دیدگاهها و مواضع باید بسیار فراتر از نقد وضع موجود و دولت برود و علاوه بر وجوه سلبی ، دیدگاهها و مواضع نامزدها را در باره مسایل و مشکلات فوری جامعه در همه حوزه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی روشن کند.
همچنان که آقای خاتمی به درستی در پیام کناره گیری خود آورده : “حضور در انتخابات برای پیروزی است، نه یک تفنن پرهزینه. “
نتیجه انتخابات هر چه باشد بخشی از سرنوشت چهار سال یک ملت را تعیین می کند، به عبارت دیگر ملت در برابر رفتار سیاسی و تصمیم خود، چهار سال هزینه خواهد داد. از این رو کسانی مثل میر حسین موسوی که جرات آن را داشته اند تا به عنوان نامزد اصلاح طلب وارد این رقابت کاملا نابرابر شوند، باید جسارت آن را هم داشته باشند که دید گاهها و مواضع خود را صریح و بی پرده با مردم و نیروهای سیاسی درمیان گذارند و اجازه دهند آنان رییس جمهور را با علم و اطلاع انتخاب کنند.