آنخلس اسپینوسا
کشورهای عربی نه تنها از حکومت دمشق فاصله گرفته اند، بلکه در تلاش اند تا با رویکردهای دیپلماتیک در قبال این کشور راهی برای مقابله با تهدیدهای تهران بیابند. ابتدا مسأله تعلیق سوریه در اتحادیه عرب و تهدید به اعمال تحریم مطرح شد که در صورت عدم رعایت طرح صلح ازسوی بشاراسد اجرایی خواهد شد. بسیاری از آنها از امضاء کنندگان پیش نویس قطعنامه سازمان ملل بودند که درنهایت ازسوی چین و روسیه در شورای امنیت وتو شد. اگر همدلی دولت های جدید تونس و لیبی در قبال شورشگران قابل توجه است، ولی به نظر نمی رسد که برای قطر و عربستان سعودی پیروزی یک شورش به هدف برقراری دموکراسی چندان قابل تحمل باشد.
ابراهیم خیاط، رییس مرکز بین المللی تحلیل های استراتژیک در دوبی، در این خصوص می گوید: “اینجا مسأله برقراری دموکراسی یا حقوق بشر مطرح نیست، بلکه منفعت استراتژیک مهم است. قطر از ترکیه حمایت می کند، زیرا بدین ترتیب می تواند در برابر نفوذ عربستان سعودی تعادل برقرار کند. این کشور از طرح ایجاد صلح در سوریه حمایت کرده زیرا همواره شاهد تهدیدهای مذهبی و سیاسی جمهوری اسلامی بوده است.”
درحالی که بی شک منفعت های ملی و حتی خصومت های شخصی در تلاش برای مقابله با بشاراسد به چشم می خورد، ولی سایه ایران در این ماجرا یک عامل کلیدی در به جنب و جوش افتادن امیرنشینان نفتی شبه جزیره عربستان محسوب می شود. واهمه این حکومت های خودکامه از همسایه پارسی و شیعه خود بارها در ویکی لیکس منتشر شده است. ریاض همواره در به دست گرفتن رهبری منطقه رقیب تهران بوده، ولی از زمان انقلاب ۱۹۷۹ که باعث به قدرت رسیدن آیت الله ها شد، این رقابت به نوعی ظنّ تبدیل شد. و این ظنّ در سال ۲۰۰۲ با کشف برنامه مخفی جمهوری اسلامی آشکار گردید.
اکنون که اسراییل می گوید برنامه اتمی ایران درحال ورود به یک حالت غیرقابل بازگشت است و تهدید به حمله نظامی می کند، شاید کشورهای عربی به این نتیجه رسیده اند که راه شکست جمهوری اسلامی از دمشق می گذرد؛ دقیقاً همان طور که افرایم هالوی، رییس سابق دستگاه های اطلاعاتی اسراییل به روزنامه نیویورک تایمز بیان داشته: “سوریه پاشنه آشیل ایران است”.
سقوط حکومت اسد می تواند به انزوای فزاینده جمهوری اسلامی در سطح بین المللی و کاهش نفوذ این کشور بر حزب الله لبنان و حماس فلسطین منجر شود. به همین دلیل با توجه به شرایط جغرافیایی، بقای حکومت دمشق برای جموری اسلامی یک عامل کلیدی است تا بتواند رابطه خود را با این سازمان ها که در ایالات متحده به عنوان سازمان های تروریستی شناخته می شوند، حفظ کند. جمهوری اسلامی کمک های اقتصادی و تسلیحاتی خود را تنها از طریق خاک سوریه منتقل می کند. قطع این رابطه بی شک یک ضربه بزرگ به جمهوری اسلامی خواهد بود.
هالوی معتقد است که این مسأله حتی می تواند “ایران را وادار به تعلیق سیاست های هسته ای اش کند. این راه حل بی شک از گزینه نظامی مطمئن تر و رضایت بخش تر خواهد بود”. آنچه هالوی در مقاله خود به آن اشاره نکرده این است که این گزینه می تواند منجر به وقوع یک جنگ داخلی در سوریه شود. قطعاً کشورهای بسیاری در این جنگ درگیر خواهند شد: دریک طرف کشورهای عربی، ترکیه، و کشورهای غربی و در طرف دیگر روسیه، ایران و عوامل منطقه ای شان. این خطری است که درصورت نیافتن یک راه حل مذاکراتی می تواند گریبانگیر جامعه بین الملل شود.
منبع: ال پائیس، ۱۰ فوریه
