پس از اعلام موضع هاشمی رفسنجانی مبنی بر لزوم مذاکره و ارتباط با آمریکا و اینکه پیش از این آیت‌الله خمینی را از این ضرورت مطلع کرده، واکنش‌های تند اصولگرایان ادامه دارد تا جایی که کار به افشاگری در مورد ترور مخالفان جمهوری اسلامی در میکونوس کشیده شده است.
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در گفت‌وگو فصلنامه مطالعات بین‌المللی عنوان کرده بود: “من در سالهای آخر حیات امام(ره) نامه‌ای را خدمتشان نوشتم و هفت موضوع را مطرح کردم و نوشتم بهتر است در زمان حیاتتان اینها را حل کنید در این صورت ممکن است اینها به صورت معضلی سد راه آینده کشور شود یکی از این مسائل رابطه با آمریکا بود. نوشتم بالاخره سبکی که الان داریم که با آمریکا نه حرف بزنیم و نه رابطه داشته باشیم قابل دوام نیست. آمریکا قدرت برتر دنیاست. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا و روسیه با آمریکا چه تفاوتی دارد. اگر با آنها مذاکره داریم چرا با آمریکا مذاکره نکنیم …”
این سخنان رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام بلافاصله با واکنش‌هایی مواجه شد و برخی او را “بیگانه با الفبای سیاست یا با الفبای غیرت” توصیف کردند.
در ادامه این واکنش‌ها، عباس سلیمی نمین ضمن زیر سئوال بردن صلاحیت هاشمی رفسنجانی برای تصدی ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام، عنوان کرده که هاشمی با احمدی‌نژاد احساس رقابت می‌کند. سلیمی نمین همچنین تهدید کرده که اگر مسایل مربوط به میکونوس و مک فارلین گفته شود، به صلاح هاشمی نخواهد بود.
مدیر دفتر مطالعات تاریخ ایران در صاحبه با وبسایت الف گفته است: “آقای هاشمی علاقه دارد هم در جایگاه رفیعی قرار بگیرد و هم خود را در رقابتهای سیاسی نگه دارد و اینها با هم تضاد دارند و این به شخصیت ایشان ضربه می زند…. در انتخابات ۸۸ دلسوزان آقای هاشمی به ایشان توصیه کردند که ایشان این جایگاه را محترم بدارد و وارد رقابتها نشود اما ایشان توجه نکرده و وارد رقابت شد.همزمان هم تلاش کرد جایگاه خودش را در مجمع حفظ کند. در صورتی که این دو با هم قابل جمع نیستند….مردم جواب عملکرد ایشان را در انتخابات های گذشته داده اند. مردم تمایل داشتند ایشان در کارهای فکری مثل ریاست مجمع بمانند و در کارهای مادی و مالی وارد نشوند زیرا معتقد بودند که ایشان انضباط اقتصادی ندارند و خانواده و اطرافیان می توانند از ایشان سو استفاده کنند. مثل همین اخباری که اخیرا از دانشگاه آزاد به گوش می‌رسد.”
به اعتقاد سلیمی نمین هاشمی این مواضع را در رقابت با احمدی‌نژاد و مشایی که به آمریکا سیگنال‌های مذاکره ارسال کرده، در پیش گرفته و می‌خواهد بگوید که “من در این موضوع از احمدی‌نژاد با سابقه‌تر هستم و من خیلی زودتر از احمدی نژاد ضرورت رابطه با آمریکا را حس کردم”.
او همچنین سندیت این نامه را که به گفته هاشمی به صورت دست‌نویس و نه تایپی نوشته شده، زیر سئوال برده و افزوده: “آقای هاشمی قبلا در خاطرات خود از زمان امام که اخیرا منتشر کرده بودند هیچ ذکری از این نامه به میان نیاورده بودند و این خیلی عجیب است! در ضمن اگر ایشان به رابطه اعتقاد داشتند در زمان امام حتما نظراتشان را به امام گفته‌اند و امام هم در چهارچوب سیاست‌های کلی پاسخ داده‌اند و ما با مطالعه مواضع امام متوجه می شویم که مواضع امام نسبت به استکبار جهانی در سالهای آخر عمرشان بسیار شدیدتر بوده است…. سئوال اینجاست که آیا اصلا ایشان جرات داشتند علنا در زمان امام(ره) این حرف ها رابزنند؟ ایشان در مواضع متناقض و دوگانه، در نماز جمعه شدیدترین شعارهای ضد آمریکایی را می داد ولی پشت پرده ماجرای مک فارلین را رقم می زد…. آقای هاشمی اصلا جرات نمی کرد که در زمان امام(ره) حرف از رابطه با آمریکا بزند و این را به صورت مخفیانه پیگیری می کرد. مثلا آنچه که در رابطه با مساله مک فارلین پیش آمد و ایشان با مخفی کردن واقعیات از امام در صدد مذاکره بود که البته موضوع لو رفت.”
سایر اظهارات رییس‌جمهور پیشین نیز از نقد این چهره اصولگرا دور نمانده و او با تکذیب وجود نداشتن زندانی سیاسی در دوره هاشمی رفسنجانی گفته است: “حافظه تاریخی ما اجازه نمی‌دهد که ادعای ایشان را بپذیریم. رفتارهایی که ایشان با منتقدین خودش داشت مثل سحابی و عبدی و گنجی داشت که اتفاقا همین قاضی مرتضوی که امروز نور چشمی احمدی‌نژاد شده است آن موقع عامل ایشان بود در این برخوردها.”
و پای تهدید به افشاگری هم به میان آمده است: “پیش کشیدن ماجرای میکونوس یک مانور تبلیغاتی است. این قضیه در زمان وزارت اطلاعات آقای فلاحیان افتاد و همگان می‌دانند که آقای فلاحیان چقدر به آقای هاشمی نزدیک است. اگر ایشان درست می‌گویند که کار عناصر خودسر بوده باید ایشان را عزل می‌کردند چه اینکه آقای فلاحیان از این موضوع اطلاع داشتند یا خیر! اصلا با اینکه غرب نتوانست در این ماجرا مستندات قابل قبولی ارائه دهد ایشان از پیش کشیدن این بحث چه هدفی را دنبال می کنند؟ به نظر من می خواهد بگوید اگر در دولت من هم کاری علیه غرب صورت گرفته است کار من نبوده و کار یک سری عناصر خود سر بوده است و این اصلا شایسته ایشان نیست!….البته نمی خواهم در مورد اتفاقاتی که در زمان ایشان در وزارت اطلاعات آقای فلاحیان افتاد بیش از این صحبت کنم که طولانی می شود و آنگاه پای مسائل دیگری به میان می آید که به صلاح ایشان نیست.”
رقابت برای ارتباط با آمریکا؟
همزمان با موضع تند حسین شریعتمداری در روزنامه کیهان، محمد کاظم انبارلویی هم در سرمقاله روزنامه رسالت به انتقاد از هاشمی رفسنجانی پرداخته است: “اولا نداشتن رابطه با آمریکا و یا مذاکره با آمریکا معضل نیست. ملت ما استقلال سیاسی خود و پیشرفت‌های علمی و اقتصادی خود را پس از قطع رابطه با آمریکا به دست آورده است. امام (ره) از قطع رابطه آمریکا با ایران استقبال کردند و فرمودند اگر یک کار صحیح آمریکایی‌ها انجام داده باشند همین کار است. پس مفهوم «معضل» در ذهن آقای هاشمی متکی به چه دلیل و منطقی است؟ ثانیا: اگر موضوعی را با امام مطرح کرده‌اید و پاسخ هم گرفته‌اید چرا الان مطرح می‌کنید؟اگر امام خیرخواهی شما را در این مورد مسموع می‌دانستند حتما این موضوع را ـ و یا به قول شما ـ معضل را حل می‌کردند. دیدگاه امام (ره) در خصوص مذاکره یا رابطه با آمریکا امر پنهانی نبود آخرین آن را در واکنش به ورود مک فارلین به تهران به صراحت اعلام فرمودند. تخطی از آن مواضع چه توجیهی دارد؟ موضع آشتی‌ناپذیر امام در قبال سیاست‌های تجاوزکارانه آمریکا تا آخرین روزهای حیات افتخارآفرینشان هیچ‌گاه تغییری نکرد. قاعدتا امام پاسخی هم به ایشان داده است، پنهان کردن این پاسخ چه فایده‌ای دارد؟”
گفتنی اینکه انبارلویی نیز رویکرد هاشمی را همسو با رگه‌هایی از تمایل دولت به ارتباط با آمریکا تفسیر می‌کند.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم بدون اینکه نامی از ریاست این نهاد بیاورد، در این باره گفته است: “مبارزه ما با آمریکا در واقع برای دفاع از اصول و ارزش‌هاست و یک جنبه دفاعی دارد ولی مبارزه آمریکا با ما به خاطر تسلیم کردن ما صورت می‌گیرد. این مبارزه باید به یک سرنوشت منطقی برسد، یعنی آمریکایی‌ها باید اصول انسانی، صلح، امنیت بین‌المللی و استقلال کشورها را بپذیرند و اگر چنین اتفاقی رخ دهد، آن موقع رفتار ایران هم عوض می‌شود.”
محسن رضایی اصل امکان برقراری ارتباط را زیر سئوال نمی‌برد اما معتقد است: “در حال حاضر هنوز علائمی مبنی بر تغییر رفتار آمریکایی‌ها نمی‌بینیم. دلیل دیگری که در این رابطه می‌توان ذکر کرد، تحریم‌های ناجوانمردانه‌ای است که وضع شده و آمریکایی‌ها باید به این سؤال پاسخ دهند که آیا حاضرند تحریم‌ها را بردارند.”
علیرضا زاکانی هم در نطق میان دستور مجلس شورای اسلامی خواستار آن شد که طرفداران ارتباط با آمریکا از مردم و رهبری عذرخواهی کنند: “این روزها برخی از خواص صحبت از بزرگی آمریکا و ضرورت همنشینی با این گرگ خون آشام را می‌کنند، به راستی آقایان عوض شده‌اند یا زمانه دگرگون شده است و یا آمریکا تغییر کرده است؟ آمریکا در سطح شکست‌های متعدد از جبهه حق به محوریت ایران اسلامی امروز در نهایت ضعف و زبونی است و امروز بدتر از هر روزی در کابوس مقابله جبهه پابرهنگان مستضعفان به محوریت بیداری اسلامی و کانون آن ایران اسلامی روزهای سخت را پشت سر می‌گذارد. زمانه تغییر کرده است و مواضع از موضع بدر و خیبر حاکم است و موازنه استراتژیک جهان به نفع نظام اسلامی تغییر کرده است. البته آقایان نیز از غافله انقلاب عقب مانده‌اند و یا کانالیزه شده‌اند و یا تغییرات را دریافت نکرده‌اند.”
از سوی دیگر اما قدرت‌الله علیخانی، نماینده فراکسیون اقلیت مجلس مدعی شده که هاشمی “هم نظر امام(ره) و رهبری است و او تنها خاطره‌ای عنوان کرده که نباید خیلی موضوع را پیگیری کرد”.
خبرگزاری فارس به سراغ چهره‌های دیگری نیز رفته است که همگی هاشمی را ناآشنا با شرایط روز جهانی و ساختار سیاسی آمریکا توصیف و توجه او را به این نکته جلب کرده‌اند که “پرونده آمریکا تنها در حوزه فعالیت رهبر انقلاب است.”
