دولت دهم از یکی از جنجالی‌ترین تصمیماتش در حوزه آموزش عالی پس از دو سال منصرف شد و ادغام دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی ایران را لغو کرد. به این ترتیب دانشگاه علوم‌پزشکی ایران که با در اختیار داشتن ۱۶بیمارستان و بیش از ۱۳هزار نفر نیروی انسانی پیش از دستور مرضیه وحید دستجردی، چهارمین دانشگاه برتر علوم پزشکی در کشور بود، اکنون با دستور محمدحسن طریقت منفرد دوباره موجودیت پیدا کرده است.
یادگار وحید دستجردی و لاریجانی
حضور مرضیه وحید دستجردی، در سمت وزیر بهداشت -تا پیش از اینکه درباره نحوه تخصیص ارز به دارو، منتقد دولت شود- به واسطه اینکه نخستین وزیر زن تاریخ جمهوری اسلامی بود، از افتخارات دولت محسوب می‌شد. بعد از اینکه خانم وزیر مغضوب و برکنار شد، روزنامه ایران افشا کرد دلیل اصلی این برکناری، سپردن اختیار وزارتخانه به باقر لاریجانی بوده است؛ یکی از برادران لاریجانی که ریاست شورای سیاستگذاری وزارت بهداشت را هم برعهده داشت. او را دستِ راست وحید دستجردی می‌دانستند و وقتی در آبان ۱۳۸۹ وزیر حکم به ادغام دانشگاه‌های پزشکی تهران و ایران و انحلال دانشگاه ایران داد، لاریجانی را به ریاست مجموعه جدید با ۱۴ هزار کارمند و چندین بیمارستان تحت پوشش منصوب کرد.
باقر لاریجانی پس از برکناری وزیر، استعفا داد و از وزارتخانه رفت و به نظر می‌رسد حالا دولت قصد دارد تمام یادگارهای تیم مدیریتی دستجردی –ـ لاریجانی را پاک کند. چرا که محمدحسن طریقت منفرد، وزیر بهداشت جدید اصلی‌ترین دلیل جداسازی دوباره دو دانشگاه را درخواست و اعتراض اعضای هیات علمی دانشگاه ایران عنوان کرده است. او حتی گفته تصمیم قبلی مسئولان وزارت بهداشت مصوبه دولت را نداشت؛ اما نگفته چرا دولت در طول این دو سال و چند ماه مانع تصمیم وزیر قبلی نشد و چرا اعتراضات پردامنه و گسترده دانشجویان و استادان در آن زمان ناشنیده ماند.
طریقت منفرد می‌گوید که ادغام دانشگاه ایران با دانشگاه‌های علوم پزشکی دیگر در تهران عملا به نحوی خدمات بهداشتی و درمانی، بخصوص امور آموزشی و علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی پایتخت را مختل کرده بود.
به گفته وزیر بهداشت “با این ادغام، دانشگاه علوم پزشکی ایران که یکی از دانشگاه‌های موفق علوم پزشکی بود، حذف شده و دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز به دلیل افزوده شدن امکانات فراوان به خود نیازی به رقابت با سایر دانشگاه‌ها در خود نمی‌دید.”
با یک نامه محرمانه منحل شد!
دبیر شورای گسترش آموزش پزشکی وزارت بهداشت هم روز چهارشنبه افشا کرد تصمیم قبلی وزارت بهداشت غیرقانونی بوده و در واقع دانشگاه علوم پزشکی ایران با یک نامه محرمانه از دفتر ریاست جمهوری و تصمیم وزیر بهداشت منحل اعلام شده است.
عبدالرضا پازوکی توضیح داده است: “اگر بخواهیم دانشگاهی را منحل کنیم باید ابتدا اعضای هیات امنا به نتیجه برسند سپس مصوب شده و بعد تصمیم به تصویب شورای گسترش آموزش پزشکی در وزارت بهداشت برسد. در حالی که ادغام این دو دانشگاه فقط بر مبنای یک پیشنهاد و نامه محرمانه در یکی از کمیته‌های ریاست جمهوری انجام گرفت و کمیته نقل و انتقال در جریان بسیاری از امور قرار نگرفتند.”
به گفته او با گذشت سه هفته از ابلاغ و رسانه‌ای شدن تصمیم وزیر بهداشت و بالاگرفتن اعتراضات،”به صورت دست گردان” متنی تهیه شد و تنها دو نفر از اعضای شورای گسترش آن را امضا و تاریخ متن را هم تاریخی پیش از ابلاغ دستور، درج کردند.
سیدعلی ابطحی، رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی ایران هم پیش از این خبر داده بود که تصمیم ادغام از سوی “نهاد ریاست جمهوری” بوده و در نامه‌ای که به او نشان داده شده، امضای فروزنده، معاونت نیروی انسانی رییس‌جمهور دیده می‌شد؛ ادعایی که چندی بعد وحیددستجردی هم آن را تایید کرد.
دانشجویان چه کنند؟
وزیر بهداشت درباره وضعیت دانشجویان دو دانشگاه دوباره مجزا شده گفته است: “آن عده که فارغ‌التحصیل شده‌اند مشکلی ندارند، آن عده‌ای که اکنون دانشجو هستند و بعد از ادغام قبول شده‌اند نیز مختارند، بین دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران، هر کدام را که خواستند انتخاب کنند.”
شورای گسترش دانشگاه های علوم پزشکی هم در این زمینه طی مصوبه‌ای اعلام کرده: “دانشجویانی که با کد ورودی دانشگاه علوم پزشکی تهران (سال ۱۳۹۱-۱۳۹۰) مشغول به تحصیل شده اند کماکان در آن دانشگاه ادامه تحصیل داده و با مدرک دانشگاه علوم پزشکی تهران، فارغ التحصیل خواهند شد.”
از سوی دیگر معاون آموزشی وزارت بهداشت هم اطمینان خاطر داده است که در آزمون سراسری کنکور سال آینده و همچنین در آزمون دستیاری پزشکی تخصصی که در اردیبهشت ۹۲ برگزار می‌شود و همچنین سایر آزمون‌های گروه علوم پزشکی که توسط مرکز سنجش پزشکی وزارت بهداشت برگزار می‌شود از این پس “رشته محلی” به نام دانشگاه علوم پزشکی ایران وجود خواهد داشت تا دانشجویان متقاضی بتوانند تحصیل در این دانشگاه را انتخاب کنند.
پولش را از کجا میاورید؟
ادغام نشدن دو دانشگاه بزرگ پزشکی، خواسته بسیاری از دانشگاهیان و کارشناسان این حوزه بود، اما لغو تصمیم قبلی وزارت بهداشت هم منتقدانی دارد. از جمله یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، می‌گوید: “تشکیل مجدد دانشگاه علوم پزشکی ایران در مقطع فعلی که وزارت بهداشت در اجرای طرح پزشک خانواده با مشکلات و کمبودهای بودجه‌ای و مشکلات دارویی دست و پنجه نرم می‌کند، اشتباه بزرگتری محسوب می‌شود.”
به گفته دکتر حریرچی، صرف‌نظر از دلایل موافقان و مخالفان، ادغام و احیای دانشگاه علوم پزشکی ایران در هر دو مقطع باید از رییس‌جمهور درباره چرایی ادغام و احیای دانشگاهی پرسش شود، چرا که این تغییرات در دولت وی و توسط وزرای این دولت انجام شده است.
حسن تامینی، نماینده رشت در مجلس هم هر دوبار مخالف تصمیم دولت بوده است: “ زمان ادغام این دو دانشگاه تنها درست کردن ساختمان‌ها و سردرها دو‌میلیارد تومان هزینه به همراه داشت و در حال حاضر باید هزینه‌ای چندبرابر بشود تا این ساختمان‌ها به حالت قبلی برگردند. وزارت بهداشت در زمان فعلی، در زمینه بودجه به هیچ‌وجه اوضاع مساعدی ندارد و نمی‌تواند حقوق کارمندانش را بپردازد. سوال اصلی ما این است که در چنین شرایطی هزینه جداکردن دوباره این دو دانشگاه و اضافه کردن پرسنل را وزارت بهداشت چطور می‌خواهد پرداخت کند؟”
سرعت علم و سرعت تصمیم‌گیری
در آخرین رتبه‌بندی لیست دانشگاه‌های جهان که بر اساس کارآمدی علمی است و از سوی دانشگاه فنی مهندسی خاورمیانه در آنکارا منتشر شده است، برای پیدا کردن نامی از ایران در لیست بیش از دو هزار دانشگاه جهان، تا ردیف ۱۷۰ باید پایین بیایید که جایگاه دانشگاه تهران است. پس از آن، مجموعه واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی در جایگاه ۲۲۶ جهان، دومین رده رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایرانی هستند. جایگاه سوم هم متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران است که رتبه جهانی ۴۲۷ را به خود اختصاص داده است.
این رده‌بندی پس از ادغام دو دانشگاه علوم پزشکی صورت گرفته است. هرچند دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی سال گذشته اعلام کرده است: “نگرانی امروز ما سرعت علم در ایران است چرا که این سرعت آن قدر زیاد است که کشورهای دیگر نسبت به ما عقب می‌مانند و ما از این امر نگران هستیم.”
اما این بار احتمالا موسسات ارزیاب دانشگاه‌های جهان، نه از سرعت تولید علم که از سرعت تصمیمات خلق‌الساعه و مبتنی بر یک نامه از مقامات غیرآموزشی انگشت به دهان بمانند. آن هم در مورد انحلال و بازتولید دانشگاهی که مسوولیت اداره پنج بیمارستان در تهران و ۱۱ بیمارستان در استان البرز را برعهده داشته و چندین و چند مرکز تحقیقاتی و آموزشی مهم را هم در زیرمجموعه دارد.
