در حالیکه جعفر پناهی در اعتراض به شرایط بازداشت خود دست به اعتصاب غذا زده، جلسه مطبوعاتی فیلم ”کپی برابر اصل”، ساخته عباس کیارستمی هم دیروز در جشنواره کن با یاد جعفر پناهی، فیلمساز زندانی در ایران آغاز شد.
در این جلسه که با حضور کارگردان و ژولیت بینوش، بازیگر برجسته فرانسوی و دیگر عوامل فیلم برگزار شد، کیارستمی پیش از آغاز بحث درباره فیلمش با اشاره به اینکه باید “نکته بسیار مهمی” را یادآوری کند، ضمن اظهار تعجب از زندانی شدن پناهی، گفت: “بسیار عجیب است که فیلمسازی بخاطر ساخت فیلمی که هنوز آماده نشده و کیفیت و چگونگی آن معلوم نیست، به زندان برود.”
کیارستمی زندانی شدن پناهی را “هنر در زندان” خواند و گفت در نامه قبلی اش هم اشاره کرده که مسئولان فرهنگی مقصرند که فیلمساز را به راهی هدایت می کنند که فیلم بدون مجوز بسازد.
کیارستمی گفت که امروزاز طرف خانواده پناهی تلاش کرده اند با او تماس بگیرند و او گمان می کرد که می تواند با تماس با آنها در طول جلسه، خبر خوش آزادی پناهی را بدهد و این روز را در خاطره سینما ثبت کند، اما روزنامه نگاران حاضر در جلسه به او یادآوری کردند که این تماس برای اشاره به وخیم تر شدن اوضاع و اعتصاب غذای پناهی است. کیارستمی پس از شنیدن این خبر گفت: “چی فکر می کردیم، چی شد!”
کیارستمی اضافه کرد که مسئولان دولتی باید پاسخ قانع کننده ای در این مورد بدهند و از تماشاگران خواست دو سئوال در این مورد بکنند، تا بعد به بحث درباره فیلم کپی برابر اصل بپردازند.
کسی پرسید که آیا او هم مشکلی داشته و کیارستمی جواب داد: “دولت ایران با سینمای مستقل که من و جعفر پناهی و دیگران کار می کنند مشکل دارد. آنها با استقلال سینماگر مشکل دارند. بنده 40 سال است که دارم کار می کنم، اما آنها چون فیلم من را دوست ندارند، فکر می کنند چون در غرب مورد توجه واقع شده، حتماً روابطی با غرب داریم. حتی به من گفته اند که ما می دانیم تو روابطی داری. این ها با سوء تفاهم نگاه می کنند. خیلی حرف در این مورد دارم، اما باید برگردیم به فیلم.”
کیارستمی خواست که ایرانی های حاضر در سالن، سئوال دوم را درباره پناهی بکنند و خانم خبرنگاری با اشاره به دستگیری پناهی و دیگر جوانان شروع به اشک ریختن کرد. در این حال بود که ژولیت بینوش هم شروع به گریه کردن کرد و تصویر گریه او بارها و بارها در تلویزیون ها پخش و به مهمترین تصویر دیروز جشنواره تبدیل شد.
در میانه بحث ها کسی از کیارستمی پرسید که آیا او هم می ترسد که دستگیر شود و کیارستمی گفت: “من تا این لحظه نترسیده ام، اما با دستگیری پناهی یک حریمی بین هنرمندان و دولت برداشته شد و برای همین هر چیزی ممکن است.”
بحث پناهی به موضوع اصلی جشنواره کن تبدیل شده در حالی که پناهی از زندان اعلام اعتصاب غذا کرده و نامه تلخی توشته است.
قرار است جلسه مفصلی هم با یاد پناهی در حاشیه جشنواره کن با حضور وزیر خارجه فرانسه و فیلمسازانی چون بهمن قبادی و محسن مخملباف برگزار شود.
پناهی: برهنه ام کردند
جعفر پناهی کارگردان سرشناس حامی جنبش سبز روز سه شنبه با انتشار نامه ای ضمن اشاره به انواع فشارهایی که در زندان بر وی وارد می شود، اعلام کرد در اعتراض به این روند دست به اعتصاب غذای تر و خشک زده است.
جعفر پناهی پیش از ظهر دیروز با انتشار نامه ای خبر از آن داد که مسئولان زندان اوین وی را برهنه کرده و در هوای سرد نگاه داشته اند. کارگردان شهیر حامی جنبش سبز تاکید کرده است که این اتفاق در روز شنبه هفته جاری رخ داده است: “شنبه شب (۸۹/۲/۲۵)در هجوم مامورین به داخل سلول ۵۶ اوین صورت گرفت و متعاقب آن به مدت یک ساعت و نیم، من و هم سلولی هایم را بدون لباس در بیرون و در هوایی سرد نگه داشتند.”
دخترت را به “بازداشتگاه ناامن” می فرستیم
این فیلمساز برجسته بین المللی در تشریح دیگر مصائب و فشارهایی که از سوی ماموران امنیتی به وی وارد می شود به بازجویی های صورت گرفته از وی در صبح روز یکشنبه اشاره می کند که در جریان آن بازجویان جعفر پناهی را تهدید کرده اند که تمامی اعضای خانواده وی را دستگیر خواهند کرد. بازجوی جعفر پناهی به وی گفته است، سولماز پناهی، دختر او را بازداشت و روانه بازداشتگاه “نا امنی” در رجایی شهر کرج خواهند کرد. زندان رجایی شهر دارای بندهایی است که بزهکاران بسیار خطرناک و سابقه دار در آنجا نگه داری می شوند.
رئیس هیات داوران جشنواره سینمایی مونترال در تابستان 1388، همچنین در مواجه با ماموران امنیتی با اتهام فیلمبرداری از داخل سلول مواجه شده است؛ آن هم در شرایطی که زندانیان در بسیاری از مواقع حتی برای دریافت کتاب از خارج از زندان نیز با مشکلات جدی دست و پنجه نرم می کنند و دسترسی پناهی به دوربین فیلمبرداری در زندان اوین غیر قابل باورست.
“شکنجه سفید” بازجویان علیه کارگردان فیلم پر آوازه “دایره” تا آنجا پیش رفته است که به گفته وی آنها “با این حرف ها قدرت تجزیه و تحلیل را از من سلب کردند.”
نمی خواهم موش آزمایشگاهی شوم
آقای پناهی در اعتراض به چنین فشارهای شدید روحی است که از سه روز پیش تاکنون “هیچ چیز” نخورده و نیاشامیده چرا که معتقدست مقامات امنیتی قصد دارند او را به “موش آزمایشگاهی” بدل کنند: “ازیکشنبه صبح(۸۹/۲/۲۶) تا کنون هیچ چیز نخورده ام و نیاشامیده ام و حال اعلام می کنم اگر موارد زیر تحقق نپذیرد، من به نخوردن و نیاشامیدن خود ادامه خواهم داد؛ چرا که نمی خواهم تبدیل به موش آزمایشگاهی شوم که هر لحظه مرا به اتهامات واهی تحت شکنجه و آزارهای روحی و روانی قرار دهند.”
گفتنی است در نخستین ساعات دهم اسفند سال گذشته نزدیک به 25 مامور امنیتی با یورش به منزل جعفر پناهی، کارگردان برجسته ایرانی، او را به همراه همسر و دختر وی و همچنین 15 میهمان دیگر که در خانه او حضور داشتند، بازداشت و به زندان اوین منتقل کردند.به تدریج تمامی بازداشت شدگان آزاد شدند اما جعفر پناهی پس از قریب به 80 روز همچنان در زندان به سر می برد.
شروط پناهی برای شکستن اعتصاب
جعفر پناهی که تاکنون از بدیهی ترین حق قضائی خود یعنی ملاقات با وکیل محروم بوده است، “حق داشتن وکیل” به همراه “تماس و دیدار باخانواده و اطمینان کامل از سلامت آنها» و « آزادی بدون قید و شرط تا تشکیل دادگاه و صدور حکم قطعی” را سه شرطی عنوان کرده است که تنها با بر آورده شدن آن ها به اعتصاب آب و غذای خود پایان خواهد داد. فعالین مدنی با اشاره به اوضاع سخت زندان ها، اعتصاب غذا را آخرین چاره برای اعتراض به سلب حقوق قضائی و انسانی عنوان می کنند. این در حالی است که در سال های اخیر برخی از زندانیان سیاسی همچون اکبر محمدی و ولی الله فیض مهدوی پس از اعتصاب غذا در زندان جان خود را از دست دادند.
به سینما قسم…
جعفر پناهی نیز شاید بر همین اساس در آخرین سطور نامه اش از پشت دیوار های اوین، تنها خواسته خود را چنین مطرح ساخته است: “تنها خواسته ام این است که جنازه مرا به خانواده ام تحویل دهند تا هر کجا که مایل اند دفن کنند.”
کارگردان فیلم های مطرحی چون “آفساید” و “طلای سرخ” در پایان این مکتوب، از “سینما” سخن به میان آورده و سوگند خود را بر آن استوار ساخته است: “به سینمایی که به آن معتقدم قسم می خورم تا تحقق خواسته هایم دست از اعتصاب غذا برنمی دارم.”
حمایت ها از پناهی
گفتنی است فشارهای بی سابقه علیه “کارگردان سبز” پس از آن اعمال می شود که اوایل این ماه، تعداد قابل توجهی از برجسته ترین سینماگران آمریکایی، همچون “مارتین اسکورسیزی”، “رابرت دنیرو”، “جیم جارموش”، “برادران کوئن”، “استیون اسپیلبرگ”، “مایکل مور”، “رابرت ردفورد” و “فرانسیس فورد کاپولا” در حمایت از وی نامه ای نوشتند و تاکید کردند :” ما - امضا کنندگان این نامه- درکنار رفیق فیلمسازمان در انفرادی می ایستیم و ضمن نکوهش این بازداشت، از دولت ایران می خواهیم که سریعاً جعفر پناهی را آزاد کند.”
در داخل ایران نیز هنرمندان سرشناسی چون عباس کیارستمی، کیومرث پور احمد، مهدی هاشمی، رخشان بنی‌اعتماد، اصغر فرهادی، فاطمه معتمدآریا، کامبوزیا پرتوی، شادمهر راستین پرتوی، تهمینه میلانی، سامان مقدم و… به ادامه بازداشت جعفر پناهی اعتراض کرده اند.
همزمان جشنواره کن نیزبا اختصاص یک صندلی خالی به حعفر پناهی، اعتراض به زندانی بودن او رابه صورت های مختلف نشان داده است.دیروز هم جلسه مطبوعاتی فیلم “رونوشت مطابق اصل” ساخته عباس کیارستمی، به جلسه یادبودی برای پناهی تبدیل شد و پس از آن اشگ های ژولیت بینوش، هنرمند سرشناس فرانسوی بارها و بارها از شبکه های مختلف تلویزیونی پخش شد.
