یادیاران

نویسنده
مرضیه حسینی

علی اکبر لرنی ـ از آخرین بازماندگان نقاشی قهوه‌خانه‌ای ـ صبح روز سوم دی‌ماه ـ از دنیا رفت.

یادی از علی اکبر لرنی…

آخرین بازماندگان نقاشی قهوه خانه ای

علی‌اکبر لرنی از هنرمندان نقاش قهوه‌خانه‌ای (خیالی‌نگاری) متولد سال ۱۳۲۵، از حدود یک سال پیش با بیماری سرطان دست به گریبان بود و سرانجام صبح امروز در ۶۵ سالگی جان به جان‌آفرین تسلیم کرد.وی از ۱۲ سالگی در محضر استادانی چون عباس بلوکی‌فر و حسن اسماعیل‌زاده نقاشی قهوه‌خانه‌ای را آموخت. او بیشتر به کشیدن پرده‌های درویشی شهره بود و در طول حیاتش بیش از ۲۰۰ پرده درویشی به تصویر کشید.

این هنرمند عرصه نقاشی که به مدت 8 ماه با سرطان روده دست و پنجه نرم می‌کرد، چندی پیش در بیمارستان بقیه‌الله تهران بستری شد و پس از مرخص شدن ساعتی پیش در خانه خود واقع در کرج چشم از دنیا فروبست. از لرنی در دنیای نقاشی همواره به عنوان هنرمندی که از راه و روش تکنیک های خانواده خود دفاع می کند یاد می کردند.وی از جمله نقاشانی بود که در برابر تئوری های غیر کارشناسانه شکل قهوه خانه ای نقاشی ها ایستادگی کرد و دارای رسم و صاحب نظر در این مورد بود.

لرنی چندی پیش در یکی از گفت‌وگوهایش درباره‌ی آخرین آرزوهایش برای نقاشی قهوه‌خانه‌ای گفته بود: خواسته‌ها و آرزوهای ما برای انتقال نقاشی قهوه‌خانه‌ای به علاقه‌مندان این هنر مربوط به زمانی بود که ما هنوز توانایی کار کردن داشتیم نه اکنون. ما حدود 40 سال است که دست به قلم هستیم و کار می‌کنیم و از 25 سال پیش تا همین چند سال گذشته بارها درخواست کردیم که مکانی را به ما اختصاص دهند تا همان گونه که ما به روش استاد و شاگردی نقاشی را یاد گرفتیم به همان روش هم آموخته‌هایمان را به نسل جوانی که عاشق این هنر هستند، انتقال دهیم ولی این خواسته‌ را بارها تکرار کردیم و فقط خودمان شنیدیم.

علی اکبر لرنی در گفت و گوی تند دیگری باب اوضاع نابسامان نقاشی قهوه خانه ای گفته است:

این‌ها که می‌گویند نقاشی قهوه‌خانه‌ای هنر نیست و آموزش و تداوم آن فایده‌ای ندارد نقاشان مدرنی هستند که الفبای نقاشی سنتی را قبول ندارند. هنرمندان مدرن ما را به عنوان نقاش حساب نمی‌کنند. درست است که ما در دانشگاه تحصیل نکرده‌ایم، اما نقاشی را به صورت استاد شاگردی یاد گرفته‌ایم. به همین دلیل این درست نیست بگویند آثار ما جزو هنر یا نقاشی محسوب نمی‌شود. سالهاست تلاش می‌کنیم تا هنرمان ادامه پیدا کند ولی نتیجه‌بخش نبوده است. نقاشان مدرن بیشتر حمایت می‌شوند و دانشجویان نیز صحبت‌های آن‌ها را بیشتر قبول دارند.

علی‌اکبر لرنی هنرمند 65 ساله نقاشی قهوه‌خانه‌ای مدتها بود که دیگر دست به رنگ و قلم‌مو نمی‌برد و کار نمی‌کرد.

حسین قوللرآغاسی، فتح‌الله قوللرآغاسی، حسین همدانی، محمد مدبر، عباس بلوکی‌فر، حسن اسماعیل‌زاده و احمد خلیلی‌فر از جمله نقاشان قهوه‌خانه‌ای بودند که در طول سالیان گذشته یکی پس از دیگری دار فانی را وداع گفتند و اکنون از این طیف هنرمندان تنها محمد فراهانی، منصور وفایی، سیدحسین حسینی باقی مانده‌اند.