“انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران” از تابستان سال ۸۸ به دستور سعید مرتضوی، دادستان وقت پلمب شده و امکان فعالیت ندارد. با انتخاب رییس‌جمهور جدید، روزنامه‌نگاران عضو این انجمن که از ۶ هزار نفر هم فراتر رفته بودند، امیدوار به بازگشایی مجدد آن هستند؛تقاضایی که در نخستین کنفرانس مطبوعاتی حسن روحانی هم عنوان شد. اما بلافاصله از سوی “انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران” بیانیه‌ای خطاب به رییس‌جمهور منتشر شد که از او می‌خواست مانع فعالیت مجدد “انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران” شود، چرا که “آلت دست جریان‌های سیاسی” بوده و رئیسش، رجبعلی مزروعی “ با فرار از کشور در آغوش دشمنان نظام در حال پادویی رسانه‌های بیگانه” است.
این تشکل تازه تاسیس مدعی است که مجوزهای لازم را اخذ کرده و با توجه به انحلال “انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران”در حال حاضر تنها تشکل صنفی روزنامه‌نگاران ایران است. اما در سوی مقابل کامبیز نوروزی، دبیر کمیته حقوقی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران می‌گوید که “ از نظر حقوقی شخصیت حقوقی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران همچنان پابرجا و معتبر است و دفتر این انجمن فقط به دلیل یک تصمیم قضایی که در سال ۸۸ از طرف دادستان وقت تهران اتخاذ شد، پلمپ و بدین‌وسلیه عملا فعالیت انجمن متوقف شد.” او تاکید می‌کند: “مطابق با قوانین و مقررات جاری کشور از جمله قانون تجارت و قانون کار صرفا به دو طریق امکان‌پذیر است. یکی از طریق «تصمیم مجمع عمومی فوق‌العاده انجمن» و دیگری «رای دادگاه به انحلال». درباره انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران نه مجمع عمومی فوق‌العاده انجمن چنین تصمیمی اتخاد کرده و نه هیچ دادگاهی رای انحلال داده است.”
برای اطلاع از نظرات تشکل تازه تاسیسی که خود را تنها انجمن صنفی مجوزدار در حوزه رسانه‌ها می‌داند و در نام، فقط یک “خبرنگاران” بیشتر دارد، با علی لاریجانی، دبیر انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران گفت‌وگو کردیم. او در کنار محمدمهدی دانی، رئیس، علیرضا خلیفه، نائب رئیس، در هیات مدیره حضور دارد و تاکید می‌کند که انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران به لحاظ قانونی منحل شده است. او از اعضای این انجمن دعوت می‌کند که به تشکل تازه تاسیس بپیوندند، چرا که معتقد است حساب اعضا از حساب «هیات رئیسه سیاسی و سوءاستفاده‌گر» انجمن صنفی روزنامه‌نگاران جداست.
آقای لاریجانی؛ لطفا توضیح بدهید انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران چیست و چه نسبتی با انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران دارد؟
انجمن صنفی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایران پس از یک سال تلاش‌های اولیه از برج ۹ سال ۱۳۹۰ به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرده است. همه مراحل قانونی طی شده و مجوزهای لازم هم گرفته شده و انجمن از سطح شهر تهران و استان تهران، اکنون گستره کشوری دارد. حتما می‌دانید که طبق قانون یک انجمن صنفی بیشتر در هر صنف نباید وجود داشته باشد و آن یکی هم در حال حاضر ما هستیم. آن انجمن صنفی که درش پلمب شد نتوانسته بود مجمع اش را برگزار کند و با وزارت کار مشکل داشت. من به بحث سیاسی ورود نمی کنم ولی از نظر صنفی آنها نتوانستند از سال ۸۵ به دلیل بالا رفتن تعداد اعضا، مجمع برگزار کنند در حالی که قانون می‌گوید باید هر سال مجمع برگزار شود. وزارت کار اولتیماتوم هم داد اما باز نتوانستند. درست است که در سال ۸۸ در انجمن پلمب شد اما پیش از آن هم با اعلام وزارت کار، وجاهت قانونی و مجوز فعالیت نداشتند.آن انجمن با ما هیچ گونه تداخل کاری ندارد. ما هم با آنها دشمن نیستیم؛ آنها هم همکار ما هستند. منتها مجوز ندارند؛ طبق قانون اگر ۶ ماه مجمع برگزار نشود، هر انجمن صنفی که باشد به طور خودکار مجوزش باطل می شود.
اما هیچ وقت به طور رسمی اعلام نشد که انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران منحل شده است. این نیاز به اعلام رسمی از سوی مراجع قضایی دارد.
این طور نیست. این صراحت قانون است. شما در اینترنت هم سرچ کنید این قانون را پیدا می کنید. عدم برگزاری مجمع دلیل منحل شدن آن انجمن بوده نه هیچ چیز دیگر. در این مورد قانون کاملا صراحت دارد. تازه از سال ۸۸ پلمب بودند، قبلش چرا مجمع و انتخابات برگزار نشد؟
شما فکر می‌کنید مشکل فقط همین بوده و طبق روال قانونی انجمن باید منحل می‌شده؟
ببینید من خودم عضو آن انجمن صنفی بودم؛ مشکل فقط همین نبود. آنجا گرایش‌های سیاسی واضحی داشت؛ هر روز بیانیه به نفع این و آن می‌دادند. امکاناتی را که می‌آمد فقط عده‌ای خاص می‌گرفتند. این شد که در انجمن صنفی جدید به طور جدی از کار سیاسی پرهیز کردیم و فقط روی کار صنفی متمرکز شدیم. مثلا تفاهمنامه‌ای با دانشگاه علمی کاربردی نوشتیم تا دوستان عزیز خبرنگار بتوانند بدون آزمون بروند و درس بخوانند؛ یا دوره‌های خبرنگاری برگزار کردیم. بعد از این هم ورود به حوزه سیاست نخواهیم داشت. کار سیاسی، جایش جای دیگر است. مثل خانه کارگر که ماهیت سیاسی دارد و بیانیه سیاسی می‌دهد و تجمع می‌گذارد. دوستان خبرنگار اگر دنبال چیز مشابهی می‌گردند باید بروند از وزارت کشور مجوز بگیرند ولی وقتی از وزارت کار مجوز صنفی گرفته می‌شود، کار صنفی هم باید انجام بدهند. من به عنوان دبیر انجمن تاکید می کنم که ما کاملا کار صنفی می کنیم و از همه خبرنگاران با هر گرایش سیاسی دعوت می کنم بیایند عضو شوند تا بتوانیم کارهای تاثیرگذاری انجام بدهیم.
یعنی شما خودتان را جایگزین انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران می‌دانید؟ کما اینکه در بیانیه‌تان هم تاکید شده بود انجمن صنفی روزنامه‌نگاران وجود دارد و ما هستیم.
ما به هیچ وجه جایگزین نشدیم. ما مجوز خودمان را گرفتیم و به طور مستقل داریم فعالیت می‌کنیم. آنها یک زمانی مجوز داشتند و فعالیت می‌کردند ولی در حال حاضر ندارند. در واقع به دلیل ابطال مجوز آنها ما توانستیم مجوز بگیریم وگرنه که به ما مجوز نمی دادند.
شما در سال ۹۰ و کمی پیش از راه‌اندازی انجمن تان، مصاحبه‌ای با خبرگزاری مهر داشتید. در آن مصاحبه از شما پرسیده شد که با وجود انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران چطور می‌خواهید فعالیت کنید و شما تاکید کردید که قصد موازی کاری ندارید. در آنجا هیچ بحثی درباره بحث ابطال مجوز انجمن نبود و شما قائل به این نبودید که انجمن صنفی منحل شده است.
الان هم من قائل به انحلال آن انجمن نیستم اما همه باید مطیع قانون باشیم. از سال ۸۸ آن انجمن نتوانسته به هیچ خبرنگاری در ایران خدمات بدهد. دقت کنید من می‌گویم نتوانسته و نمی‌گویم نخواسته؛ چون به هرحال دفترش پلمب بوده. حالا تکلیف چیست؟ خبرنگاران ما چه طور باید خواسته های صنفی خود را پیگیری کنند؟ من خودم به عنوان خبرنگاری که وابستگی به چپ و راست ندارم تجربه کردم که خیلی راحت می‌توانند من را به دلیل نوشتن یک خبر از فلان ارگان اخراج کنند. یک جایی باید باشد که از من حمایت کند؛ حالا در درجه اول معنوی و بعد حقوقی. یا در مورد حق‌الزحمه خبرنگارها ورود کند و یا به موضوع حق‌التحریرهای ۲۰ و ۳۰ هزارتومانی که الان پرداخت و تازه سالیانه پرداخت می‌شود، رسیدگی کند.
شما تاکید زیادی روی مباحث صنفی دارید اما آیا بیانیه شما صنفی است؟ این ادبیاتی که رییس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران را پادوی رسانه‌های بیگانه می‌خواند صنفی است و با گفته‌های شما مبنی بر پرهیز از ورود به مسائل سیاسی همخوانی دارد؟
گروهی درخواست دارند یک انجمن صنفی منحل شده دوباره ایجاد بشود. تا اینجا هیچ مشکلی نیست؛ روزنامه نگاران جمع بشوند و طبق قانون مجوزی دریافت کنند و مجمع عمومی و هیات رئیسه و الی آخر تشکیل بدهند. اما توسط چه اشخاصی؟ ما هیات رئیسه آن انجمن را با اعضایش جدا می‌دانیم و آنها را به هیچ وجه قبول نداریم. آنها دنبال مطالبات سیاسی خودشان بودند؛ اما اعضا همه خبرنگار بودند. آن انجمن فقط سه هزار عضو در تهران داشت. نهایتا توی آنها ۱۰-۲۰ آدم افراطی وجود داشت که خبرنگار نبودند و از این عنوان می خواستند سوءاستفاده کنند. ما با این رویه مخالفیم. وگرنه با اینکه آن سه هزار عضو دوباره جمع بشوند و تشکیلات مرتبط با خودشان را داشته باشند مخالفتی نداریم. حالا یا بیایند در همین انجمن ما عضو بشوند یا بروند از وزارت کشور مجوز بگیرند چون دیگر مجوز انجمن صنفی صادر نخواهد شد. ما با آن افراد افراطی که انجمن را به بیراهه بردند و دنبال اغراض سیاسی بودند مخالفیم. در این انجمن صنفی هم اجازه چنین کاری را نمی‌دهیم. آن بیانیه هم می‌خواهد بگوید صنف خبرنگاران را با آن چند فرد خاص نسنجید. این است که از آن جملات کاملا دفاع می کنم.
یعنی شما می‌گویید فقط به افراد هیات مدیره انجمن صنفی نباید اجازه داشتن تشکل داد و با خود انجمن صنفی مشکلی ندارید؟
بله
پس در نظر شما آقای شمس‌الواعظین به عنوان نایب رییس و خانم بدرالسادات مفیدی به عنوان دبیر انجمن، آدم‌های سیاسی بودند و روزنامه نگار نبودند؟ در حالی که هیات رئیسه انجمن رای همان چند هزار روزنامه‌نگاری را که اشاره کردید برای حضور در این سمت گرفته بودند.
اعضای آن انجمن اگر دوباره دور هم جمع بشوند و قانون به آنها اجازه بدهد، هر هیات‌رئیسه‌ای را که خواستند انتخاب کنند؛ اصلا به ترکیب آدم‌هایش کاری ندارم. آن هیات رئیسه قابل احترام است چون قانونی است و قانون به آنها احترام می‌گذارد. در آن صورت منِ لاریجانی اصلا حق ندارم بخواهم آنها را رد کنم. اما الان به لحاظ قانونی چنین هیات رئیسه‌ای وجود ندارد؛ شما این نکته را دقت داشته باشید. تعارف که نداریم فقط تعداد کمی از افراد آن انجمن بودند که سیاسی بودند و انجمن را دنبال اهداف سیاسی خودشان می‌کشاندند، به دو نفرشان هم اشاره کردیم. ما با آن افراد مشکل داریم نه همه اعضا و نه همه هیات رئیسه. بحث اسم‌ها نیست که شما اسم می‌برید، بنده می‌گویم در انجمن صنفی کار سیاسی به هیچ عنوان نباید بشود.
من این طور متوجه شدم که شما می‌گویید در انجمن صنفی روزنامه‌نگاران، چهره‌های شاخصی منتسب به یک جریان و گرایش سیاسی حضور داشت. اما به نظر می‌رسد در انجمن شما روزنامه‌نگاران روزنامه‌های اصلاح طلب و منتقد عضویت ندارند و در هیات رئیسه هم که مشخصا حضور ندارند. این وضعیت را چطور توجیه می‌کنید و چطور چنین انجمنی می‌تواند برای همه اعضای صنف فراگیری داشته باشد؟
دلیلش فقط و فقط عدم حضور آن دوستان بوده. ما علاوه بر اینکه در حوزه‌های خبری به همکاران اطلاع رسانی کردیم دو نوبت هم در روزنامه رسمی آگهی دادیم. در روز برگزاری اولین مجمع، ۲۰۰ نفر حضور داشتند که بعضی از اعضای روزنامه‌های اصلاح‌طلب هم بودند؛ این طور نبود که اصلا نباشند. حالا هم تمام دوستان می‌توانند بیایند عضو شوند و کاندیدای عضویت هیات رئیسه شوند و رای بیاورند.
شاید نگاه منفی دارند نسبت به انجمن شما و فکر می‌کنند این انجمن گرایشات سیاسی اصولگرا دارد.
من این را قویا رد می‌کنم. توضیح دادم که دوستان رسانه‌های اصلاح‌طلب حضور نداشتند و تا وقتی حضور پیدا نکنند رای هم نمی‌آورند.
با وضعیت موجود، فکر نمی‌کنید بهتر باشد مشکل به وجود آمده برای انجمن صنفی روزنامه‌نگاران با توجه به سابقه، ساختار و فراگیری که داشته، حل بشود؟ چون شما هم می‌گویید هدف خدمات رسانی صنفی است.
مدیران آن انجمن خودشان می‌دانستند که نباید چنین بکنند. کار صنفی را ول کردند و رفتند سراغ کار سیاسی. این را بدون تعارف می‌گویم به عنوان نظر شخصی؛ دنبال این بودند که فلانی نماینده مجلس بشود و یا چه و چه. تنها راه حل در شرایط فعلی، تقویت تنها انجمن صنفی موجود و مجوزدار است. دوستان بیایند دست به دست هم بدهیم. این هیات رئیسه هم که دائمی نیست. بیایند و افراد مورد نظر خودشان را بیاورند توی هیات رئیسه. از همه گرایش‌های سیاسی هم باشند و فقط به مشکلات صنفی بپردازند. ولی اگر دنبال معرکه‌گیری سیاسی باشند اینجا جایش نیست. ما با آغوش باز همه دوستان عضو انجمن قبلی را می‌پذیریم و اصلا کاری به گرایش های سیاسی نداریم. بنشینیم با هم صحبت کنیم به یک راه حلی برسیم که حتی لازم به تشکیل پرونده مجدد هم نباشد و تسهیلاتی مانند این. عرضم این است که دنبال استفاده از ظرفیت انجمن صنفی خبرنگاران باشیم. راه برای ورود باز است و هیچ مشکلی هم وجود ندارد.
ولی شما در این دو سال و نیم نتوانستید فراگیری لازم را ایجاد کنید.
دوستانی که در حال حاضر فعالیت می‌کنند، ساختارها را برای دوره‌های بعدی آماده می‌کنند؛ به قول معروف دوره‌های اول کارگرند و برای آیندگان می‌سازند. مجوز هیات مدیره ما تا سال ۹۲ اعتبار دارد. اگر دغدغه صنفی وجود دارد مهم نیست که چه کسی مسوول کدام انجمن صنفی باشد. هر کدام از دوستان که قدم پیش بگذارند، ما بدون هیچ قید و شرطی خدمات در اختیارشان می گذاریم. منتها باید بیایند، اینکه گوشه‌ای بایستند بگویند شما بدید آن یکی خوب بود که نمی شود که. این ادعای شما قانونی نیست. قانون می‌گوید الان انجمن صنفی وجود دارد، شما بیاید ورود کنید و فعالیت کنید و در انتخابات هم شرکت کنید.
