در شرایطی که معاون وزیر نفت و یک خبرگزاری نزدیک به حاکمیت ادعا کرده اند یک هیات تجاری از ایالات متحده برای گفتگو پیرامون سرمایه گذاری راهی ایران است، وزارت خارجه آمریکا تایید این خبر را دشوار خوانده و تهدید کرده است که واشنگتن با هر فعالیتی که تحریم ها علیه برنامه هسته ای نظام را نقض کند مقابله خواهد کرد. این در حالی است که گزارش های نفتی حکایت از افزایش صادرات نفت ایران در ماه میلادی گذشته دارد.
“هنوز برای تجارت با ایران زود است”؛ این واکنش وزارت خارجه ایالات متحده است به اخبار تایید نشده ای که روز دوشنبه خبرگزاری مهر در خصوص سفر یک هیات تجاری از آمریکا به ایران منتشرکرد.
مهر در گزارش خود ادعا کرده بود یک هیات نفتی آمریکایی همین هفته به منظور “آشنایی با فرصت‌های جدید سرمایه گذاری” و حتی مشارکت با شرکت های نفتی، پیمانکاران و سازندگان صنعت نفت ایران به تهران می آید.
معاون زنگنه: هیچ محدودیتی برای آمریکایی ها وجود ندارد
در همین حال عباس شعری مقدم معاون وزیر نفت نیز با مهر مصاحبه و سفر این هیات نفتی آمریکایی به تهران را تایید و پیش بینی کرده بود: “با سفر این هیات نفتی آمریکایی به تهران و در صورت لغو تحریم‌های صنعت نفت در آینده شاهد حضور شرکت های بزرگ بین‌المللی نفت و گاز آمریکا در ایران باشیم.”
به دلیل تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه حوزه انرژی جمهوری اسلامی از اوایل سال ۹۱، میزان فروش نفت ایران به مشتری‌های دائمی‌اش دچار افت چشمگیری شد. ایالات متحده که خود مشتری نفت ایران نبود، در کنگره قانونی وضع کرد که شرکت‌های غیرآمریکایی که به معامله نفتی با جمهوری اسلامی ادامه دهند، حق داد و ستد تجاری با ایالات متحده را ندارند. اتحادیه اروپا هم که خود مشتری تقریبا ۲۰ درصد صادرات نفت ایران بود، به خرید نفت از تهران پایان داد.
به این ترتیب در کمتر از یک سال میزان فروش نفت ایران از ۲ و ۳دهم میلیون بشکه در روزبه حدود ۷۰۰ هزار بشکه در پایان دولت دوم محمود احمدی نژاد در سال ۹۲ رسید.
حالا هنوز تفاهم لوزان به توافق نهایی و حقوقی بدل نشده ، تهران تکاپوها برای فروش روز افزون نفت خود و بازگشت به روزهای طلایی قدیم را آغاز کرده است.
عباس شعری مقدم حتی گفته است سرمایه گذاری آمریکایی ها در اقتصاد جمهوری اسلامی محدودیتی ندارد: “هیچ محدودیتی برای سرمایه گذاری خارجی در کشور وجود ندارد، زیرا وقتی این شرکت‌ها برای سرمایه گذاری اقدام می‌کنند، یک شرکت ایرانی ثبت می‌کنند و آن شرکت می تواند بدون محدودیت در ایران فعالیت کند.”
این در حالی است که جف راتکه ، از سخنگویان وزارت خارجه دیروز با تاکید بر اینکه تایید چنین گزارشی “بسیار دشوار” است ، خط و نشان های جدی نیز کشیده: “در صورت هر فعالیتی که ناقض تحریم‌ها علیه ایران باشد، دولت آمریکا دست به اقدام خواهد زد.”
در گزارش مهر هیچ اشاره ای به نام افراد یا شرکت های آمریکایی نشده است.
گفتنی است بر اساس قوانین ایالات متحده سابقه تحریم ها علیه تهران و ممنوعیت فعالیت تجاری شرکت های آمریکایی در ایران به سال ها پیش از زمانی باز می گردد که تحریم های کمر شکن علیه برنامه هسته ای نظام اعمال شد.
دو دهه پیش، در آخرین سال ریاست جمهوری علی اکبر هاشمی رفسنجانی،آلفونس داماتو سناتور جمهوریخواه امریکا طرح جدیدی برای تحریم اقتصادی ایران به بیل کلینتون رئیس جمهور امریکا ارایه کرد و مورد موافقت و تصویب کنگره قرار گرفت. به موجب این طرح، هر شرکت یا دولتی که بیش از ۴۰میلیون دلار در صنایع نفت وگاز ایران سرمایه‌گذاری کند، دچار مجازات اقتصادی امریکا خواهد شد.
البته این سقف در دوران جرج بوش به ۲۰ میلیون دلار کاهش پیدا کرد. از همین رو پیش بینی می شود حتی پس از توافق جامع و نهایی هسته ای با توجه به گران بودن ذاتی پروژه های نفتی و گازی، باز هم شرکت های آمریکایی امکان بالایی برای سرمایه گذاری در حوزه انرژی ایران نداشته باشند.
با این حال به نظر می رسد اعلام اخبار ورود هیات های تجاری آمریکایی به ایران، نوعی تبلیغ و تشویق برای بازگشت سرمایه گذاران خارجی غیرآمریکایی نیز می تواند در نظر گرفته شود.
خبرگزاری مهر دیروز در گزارشی دیگر پاسخ سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده به خبر روز دوشنبه مهر را منتشر کرد، اما توضیح و جزئیات تازه ای به ادعای اخیر خود اضافه نکرد.
با این وجود برخی گزارش ها نشان داده پس از توافق موقت ژنو درسوم آذر ۹۲ و تفاهم لوزان در ۱۳ فروردین امسال، میزان فروش نفت ایران به مشتریان سابق خود افزایش پیدا کرده است.
خبرگزاری رویترز ۹ اردیبهشت گزارشی را منتشر کرد که نشان می‌داد صادرات طلای سیاه ایران در ماه آوریل (فروردین و بخشی از اردیبهشت) نسبت به ماه مارس، بین ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته است.
منابع مختلف میزان کل صادرات روزانه نفت در ماه آوریل را بین ۱ ممیز ۱۸ میلیون بشکه تا ۱ ممیز۳ میلیون بشکه در روز تخمین زده‌اند. بر اساس گزارش اخیر رویترز دولت روحانی امید دارد در صورت توافق جامع هسته ای در ماه تیر ، بتواند فروش نفت را یک میلیون بشکه افزایش دهد و به سطح سابق برساند.
کارشناسان بازار نفت این امر را دشوار می دانند ، چرا که می گویند حتی در صورت برداشته شدن تحریم ها ، به این دلیل که مشتریان خارجی در مدت تحریم جمهوری اسلامی قراردادهای نفتی طولانی مدتی با کشورهای دیگر منطقه مانند عراق و عربستان و یا لیبی بسته اند ، مدت قابل توجهی طول می کشد تا تهران بتواند قرارداد های کلان تازه نفتی را امضا کند. گرچه یک راه حل ارائه شده این است که تهران بخشی از نفت خود را خارج از اوپک با قیمت نازل و تخفیف بسیار بفروشد.
