مرگ چهار روزنامه‌نگار در چهارشنبه سیاه پاریس

آرش بهمنی
آرش بهمنی

» فرانسه در "وضعیت قرمز" قرار گرفت

حمله تروریستی به دفتر نشریه شارلی- ابدو در پاریس٬ که منجر به مرگ ۱۲ تن (شامل ۴ روزنامه‌نگار و کارتونیست) شد٬ واکنش‌های مختلفی در سطح جهان برانگیخته:رهبران کشورها این حادثه تروریستی را محکوم و مردم در نقاط مختلف جهان با کشته شدگان ابراز همدردی کرده اند. در فرانسه هم ده‌ها هزار نفر در پاریس و دیگر شهرهای این کشور به یاد کشته‌شدگان این حادثه تجمع کردند٬ پلیس موفق شده عاملان این حمله را شناسایی و براساس آخرین گزارش ها محل اختفای آنان را محاصره کند. امروز هم در فرانسه عزای عمومی اعلام شد و نشریات و کاربران مجازی، در پیشانی صفحات خود نوشتند:من شارلی ابدو هستم.

برخی دیگر نیز این حادثه و اندوه مردم را در قالب این جمله به تصویر کشیدند:۱۲ کشته، ۶۶ میلیون نفر زخمی

دولت فرانسه٬ وضعیت امنیتی در این کشور را در بالاترین سطح خود - قرمز - قرار داده است. پلیس فرانسه نیز اعلام کرده که موفق به شناسایی مهاجمان شده. سعید کواشی٬ شریف کواشی - دو برادر ۳۲ و ۳۴ ساله - و حمید مراد (۱۸ ساله - متولد سال ۱۹۹۶) عاملان این حمله بوده‌اند.

در کنار دیگر کشورهای جهان، ایران هم از زبان مرضیه افخم سخن‌گوی وزارت امورخارجه این حمله را محکوم کرد. او ضمن محکوم کردن این “حمله تروریستی”٬ گفت که “هرگونه اقدام تروریستی علیه انسان‌های بی‌گناه” با “تعالیم اسلام٬ بیگانه” است.

افخم هم‌زمان “سوء استفاده از آزادی بیان و تندروی فکری و ترور شخصیت‌های مورد احترام ادیان و ملت‌ها، توهین به ادیان الهی و ارزش‌ها و نمادهای مورد احترام این ادیان” را نیز محکوم کرد و “غیرقابل قبول” دانست.

 برخی روزنامه‌نگاران ایرانی نیز اعلام کرده‌اند که امروز برای همدردی با قربانیان این حادثه و خانواده های آنان،ساعت ۱۴:۳۰ مقابل دفتر انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران جمع می شوند؛انجمنی که مدت هاست پلمب شده.

حمله به شارلی ابدو و واکنش‌ها

پلیس و نیروهای امنیتی فرانسه دقایقی بعد از این حادثه٬ خیابان‌های منتهی به ساختمان نشریه شارلی‌ ابدو و ایستگاه متروی آن را بستند و به هیچ‌کس -ـ از جمله خبرنگاران و حتی ساکنان منطقه -ـ اجازه عبور و مرور نمی‌دادند.

علاوه بر فرانسوا اولاند٬ رییس‌جمهور فرانسه٬ بعضی از مقام‌های دولتی و چهره‌های سیاسی فرانسه نیز ساعاتی پس از حادثه در محل حاضر شدند.

 اما مردم عادی نیز در محل حادثه بودند که در برخی موارد میان آن‌ها بحث‌هایی بخصوص درباره اسلام و اسلام‌گرایان و نحوه برخورد با آن‌ها در گرفت.میدان جمهوری یکی از مراکز گردهمایی مردمی بود که برخی چهره‌های ایرانی، از جمله عبدالکریم لاهیجی٬ رییس فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر در آن حاضر بودند.

این البته نخستین بار نیست که دفتر این نشریه با حمله مواجه شده. شارلی ابدو سابقه انتشار کاریکاتورهایی هجوآمیز درباره سیاست‌مداران و پیامبران ادیان مختلف را دارد. برای مثال روی جلد آخرین شماره این نشریه در سال ۲۰۱۴ به طرحی از عیسی - پیامبر مسیحیان - و مادرش٬ مریم٬ اختصاص داشت.

در سال ۲۰۰۶، شارلی ابدو، با انتشار کاریکاتورهایی از پیامبر اسلام در صفحه اول خود خبرساز شد. این کاریکاتورها که تجدید چاپ کاریکاتورهای منتشر شده در یک مجله دانمارکی به همراه یک کاریکاتور جدید بود، با تیتر “بنیادگراها محمد را درهم شکستند” موجی از جنجال ایجاد کرد. بسیاری از مسلمان‌ها انتشار این تصاویر را “کفرآمیز” دانسته و در نقاط مختلف دنیا تظاهرات‌ برگزار کردند. برخی از این تظاهرات به خشونت کشیده شد.

این مجله پس از آن و در نوامبر ۲۰۱۱ نیز با انتشار یک شماره ویژه، بار دیگر کاریکاتوری از پیامبر اسلام را روی جلد خود منتشر کرد که کنار آن نوشته بود: “اگر تا حد مرگ به خنده نیفتاده اید، ۱۰۰ ضربه شلاق”. “شارلی ابدو” برای این شماره ویژه، نام خود را موقتا به “شریعه ابدو” تغییر داد – “شریعه” اصطلاحی فرانسوی برای لغت عربی “شریعت” است- و پیامبر اسلام را نیز “سردبیر میهمان” آن شماره معرفی کرد. پس از انتشار این شماره ویژه، ساختمان دو طبقه این مجله، با کوکتل مولوتوف مورد حمله قرار گرفت و به طور کامل نابود شد. در عین حال اعضای تحریریه تهدید به مرگ شدند و وب سایت این مجله نیز پس از هک شدن با تصویری از “مکه” و این کلمات جایگزین شد: “الله اکبر”. یک هفته پس از این حمله، شارلی ابدو، تصویری از یک کارتونیست و یک مرد ریش دار، در مقابل دفاتر بمبگذاری شده این مجله منتشر کرد که یکدیگر را می بوسیدند و این کلمات در کنار تصویر به چشم می خورد: “عشق قوی تر از نفرت است”.

 

پس از آن و در سال ۲۰۱۲ نیز این مجله همزمان با انتشار فیلم آماتوری “بی‌گناهی مسلمانان” که خشم مسلمانان را در بسیاری از کشورهای اسلامی برانگیخت٬ اقدام به انتشار کاریکاتورهایی از پیامبر اسلام کرد. در کاریکاتوری که روی جلد آن شماره “شارلی ابدو” منتشر شده بود، پیامبر اسلام بر روی صندلی چرخ‌دار نشسته و توسط فردی با لباس خاخام‌های دین یهودی، هل داده می‌شود. عنوان این کاریکاتور “تسخیرناپذیران ۲” بود.