در پی بروز شکاف در میان نیروهای نظامی و امنیتی و همچنین ریزش در میان نیروهای بدنه این نهادها پس از آغاز اعتراضات به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری 88 ودرحالی که فرماندهان سپاه نیز اخیرا از تریبون های مختلف “بازنشستگی” پرسنل نظامی-امنیتی را یک “بحران” و “تهدید بالقوه” برای امنیت حکومت جمهوری اسلامی تلقی کرده اند، نمایندگان مجلس هشتم هم با تصویب طرحی خواستار بازنشسته نشدن نیروهای وزارت اطلاعات شدند.
روزگذشته خبرگزاری فارس وابسته به نهادهای نظامی- امنیتی گزارش داد که نمایندگان مجلس با 129 رای موافق 17 رای مخالف و 15 رای ممتنع به فوری بررسی شدن طرح اصلاح ماده 57 قانون استخدامی وزارت اطلاعات مصوب 1374 رای داده اند.
بر اساس ماده 57 قانون استخدام وزارت اطلاعات “مستخدمین رسمی وزارتخانه با داشتن سی سال سابقه خدمت قابل قبول یا شصت سال سن، بازنشسته می‌شوند.”
روح الله حسینیان نماینده فعلی مجلس و از مقامات امنیتی که سابقه حضور در وزارت اطلاعات به عنوان جانشین نماینده دادگاه انقلاب را نیز دارد درباره علت رای موافق نمایندگان به بررسی فوری زمان بازنشستگی کارکنان وزارت اطلاعات گفت:” در حال حاضر برخی از کسانی که در وزارت اطلاعات کار می‌کنند، از سال گذشته اکثر این افراد به سن بازنشستگی رسیده‌اند و مطابق ماده 57 قانون استخدامی وزارت کشور باید وزارت اطلاعات را به خاطر بازنشستگی ترک کنند. این مسئله موجب می‌شود نیروهایی که اساس وزارت اطلاعات را تشکیل می‌دهند، از تجربیات خالی شود و نیروهای جدیدی هم که استخدام می‌شوند نتوانند از تجربیات نیروهای سابق بهره‌مند شوند.”
این عضو مجلس هشتم همچنین تصریح کرد: “این نیروها شرایط توطئه‌ها و بحران‌های مختلف علیه کشورمان را دیده‌اند و تجربه نحوه برخورد با این شرایط را دارند به همین دلیل نباید این تجربه‌ها از وزارت اطلاعات بیرون رود. با تصویب یک فوریت این طرح و همچنین رسیدگی به جزئیات آن این تجربیات در وزارت اطلاعات باقی می‌ماند و به وزارت اطلاعات اجازه می‌دهیم که با تشخیص وزیر اطلاعات، 5 سال به دوران خدمت این کارکنان اضافه شود تا این افراد دراین وزارت باقی بمانند و خدمت کنند.”
برکناری مقامات ارشد اطلاعاتی
روح الله حسینیان در حالی به دلایل رای مثبت مجلس به اصلاح ماده 57 قانون استخدامی وزارت اطلاعات اشاره کرده است که پس از آغاز اعتراضات به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال 88 با بوجود آمدن اختلاف نظر در میان نیروهای وزارت اطلاعات با سپاه پاسداران و دولت محمود احمدی نژاد در چگونگی برخورد با معترضان و بازداشت و دادگاهی چهره های سیاسی کشور، این وزارتخانه دچار ریزش در نیروهای سازمانی خود شد.
همچنین پس از برکناری غلامحسین محسنی اژه ای از وزارت اطلاعات و در زمانی که محمود احمدی نژاد خود سرپرستی این وزارتخانه را برعهده داشت تعداد زیادی از نیروهای با سابقه این وزارتخانه و برخی مقامات ارشد آن از سوی وی اخراج شدند که این امر نیز موجب شکاف بیشتر در میان نیروهای امنیتی شد.
13 مردادماه سال گذشته علاالدین بروجردی، رییس کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خبرداده بود که “معاون ویژه وزارت اطلاعات و معاون ضد جاسوسی این وزارتخانه پس از دو دهه فعالیت با دستور احمدی نژاد از کار خود برکنار شده اند.”
علاالدین بروجردی همچنین گفته بود: “محمود احمدی نژاد چند روز پیش با انتقاد از محسنی اژه یی، گفته بود از دو معاونش راضی نیست و دو سال است که وزیر اطلاعات با اخراج آنها مخالفت می کند، اما هیچ کس تصور نمی کرد این دو معاون، حاج حبیب الله و خزایی باشند.”
با توجه به ساختار امنیتی وعدم انتشار اخبار وزارت اطلاعات پس از انتشار خبر عزل این دو مقام ارشد وزارت اطلاعات وهمچنین اخبار غیر رسمی در مورد برکناری نیروهای با سابقه این وزارتخانه در منابع نیمه رسمی، قربانعلی دری نجف آبادی وزیر سابق اطلاعات نیز نسبت به این برکناری ها هشدارداد.
وزیر اطلاعات در سالهای ابتدایی دولت محمد خاتمی در این باره با انتشار نامه ای سرگشاده ای مخالفت خود با این برکناری ها را اعلام و تاکید کرده بود که “نقش و جایگاه کلیدی وزارت اطلاعات در تأمین امنیت پایدار در سطح کشور و ارائه خدمات اطلاعاتی-امنیتی به کل نظام ایجاب می‌کند که نگاهی فراگیر و کلان به این حوزه معطوف شده و مسئولان امر خصوصاً در عزل و نصب‌ها و انتظارات خود، ملاحظات ملی و فرا‌قوه‌ای را مدنظر قرار دهند.”
بازنشستگی؛ معضل سپاه پاسداران
مصوبه اخیر مجلس به جهت بررسی فوری اصلاح ماده 57 وزارت اطلاعات برای جلوگیری از بازنشته شدن نیروهای امنیتی باقی مانده در وزارت اطلاعات پس از برکناری ها و ریزش ها در حالی است که سپاه پاسداران نیز از مدتی پیش به بازنشستگی پرسنل خود به عنوان “یک معضل” نگاه و آن را یک تهدید برای خود و “امنیت نظام” تلقی می کند.
درهمین باره به تازگی و از 25 بهمن ماه سال جاری هفته نامه صبح صادق، ارگان سیاسی سپاه که تحت نظر نمایندگی آیت اله خامنه ای در این نهاد نظامی اداره می شود دست به انتشار سلسله یادداشت هایی با عنوان “تهدیدات بازنشستگی” زده است.
از جمله صبح صادق در این باره با توصیه و لزوم ارتباط سپاه با افراد بازنشسته نوشت: “در زمان بازنشستگی فرد دچار نوعی افسردگی می گردد و در صورت ادامه این وضع، افراد منزوی گردیده و از میان جمع طرد شده و گوشه عزلت بر می گزینند. با به وجود آمدن این شرایط، بازنشسته شبیه زمین آماده به کشت می گردد، هرگروه و طیفی که مهیاتر باشد می تواند در این زمین کشت نموده و محصول خود را برداشت نماید. گروههای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اعتقادی و… می توانند از این وضعیت استفاده کنند و فرد را به سمت خود بکشند و در نهایت، مطلوب خود را برداشت نمایند.”
مسولان اداره سیاسی سپاه همچنین با ابراز نگرانی از پرسش هایی که برای افراد بازنشسته سپاه ایجاد می شود نوشته اند:” افراد پس از بازنشستگی ممکن است در موقعیت و شرایطی قرار بگیرند که با خود فکر کنند که چرا ما این کار را انجام دادیم و اصولاً آیا این کار از لحاظ شرعی و عرفی موضوعیتی داشته است یا خیر؟ و یا مثلاً آیا در طول مدت خدمت خود وقت خود را به درستی صرف کرده ایم و یا آن را به هدر داده ایم؟”
ارگان سیاسی سپاه با ابراز نگرانی از انتقام گیری پاسداران بازنشسته ازاین نهاد نظامی همچنین نوشت: “زمینه ذهنی برخی از این افراد را ممکن است چونان مغشوش کند که فرد بازنشسته آماده استحاله فکری شود. به گذشته خود پشت پا بزند و زمینه برای انجام اقدامات غیر متعارف فراهم شود. این گونه افراد ممکن است از طرق گوناگون از گذشته خود انتقام بگیرند، ممکن است خود را محق بدانند و قصد کنند که گذشته خود را که از دست داده اند جبران کنند.”
پشیمانی ها و نگرانی از خاطره نویسی
این اما تنها بخشی از نگرانی فرماندهان ارشد سپاه پاسداران از بازنشستگی نیروهای این نهاد نظامی است چرا که در ادامه آنها با اشاره به اینکه ممکن است پرسنل سپاه “تحت تأثیر عوامل بیرونی، فشار اقتصادی و یا عوامل دیگر” قرار بگیرند و به افشاگری برعلیه سپاه دست بزنند نیز بشدت ابراز نگرانی کرده اند.
نشریه سپاه در این باره نیز نوشته: “این گونه افراد به دلایل ضعف هایی که دارند و برای پوشاندن آنها اقدام به جوسازی و شانتاژ تبلیغاتی کرده و در برخی از موارد با دشمنان همراه شده و در موارد بسیار کمی هم خود آنها موجب به راه اندازی گروه های گوناگون و نحله های فکری می شوند. دشمنان نظام و عوامل غیر خودی نیز با علم به این موضوع و با سنجش و ارزیابی میزان توانایی این گونه افراد اقدام به جذب، سازماندهی و بکارگیری آنها می کنند.”
هفته نامه صبح صادق با ذکر یک مثال، نگرانی خود از پشیمانی نظامیان از کارهایی که در دوره خدمت انجام داده اند را ابراز کرده و نوشته: “در پایان جنگ ویتنام سربازان آمریکایی برگشته از جنگ که شاهد فجایع گوناگونی در طی دوران جنگ بودند، خود به عنوان فریاد اعتراضی در مقابل حکومت و دولت خود ایستادند و گروه های ضد جنگ را رهبری کردند و این امر کماکان نیز ادامه دارد.”
مسولان اداره سیاسی سپاه با ذکر این مثال توصیه کرده اند که باید در سنوات پایانی کارکنانی که در شرف بازنشستگی هستند، ارزشیابی های دقیق و اقدامات مناسبی انجام گیرد تا از افتادن این افراد پس از بازنشستگی به دام گروه ها و نحله های فکری جلو گیری شود.
ارگان سیاسی سپاه همچنین در بخش دیگری از سلسله نگرانی های خود از بازنشستگی پرسنل این نهاد نظامی نوشت: “کارکنان بازنشسته پس از مدتی که از تاریخ بازنشسته شدن آنها گذشت، از ذهن ها فراموش می شوند، لذا ممکن است بنا به دلایل خاصی از جمله تجارت، زیارت و سیاحت از کشور خارج شوند و اگر از طیف افراد شناخته شده باشند، مانند مأموران خرید، فرماندهان و مسئولان، نیروهای امنیتی و اطلاعاتی و…. امکان ربایش توسط دشمن و… وجود دارد و از آنجایی که دشمنان نیز با استفاده از تمام ظرفیت خود از این امر بهره می برند، لذا ممکن است در قالب های ایجاد طرح دوستی، تهدید، تطمیع و بسیاری از روش های دیگر که وجود دارد از فرد به هر نحوی سوء استفاده کنند.”
اما یکی از عمده ترین نگرانی های سرداران سپاه از باز انتشار خاطرات فرماندهان و پرسنل بازنشسته این نهاد نظامی است. هفته نامه صبح صادق در این باره نیز نوشت: “به جای گذاردن خاطرات، انتقال تجربیات به نسل های بعد و توجیهات بسیار دیگر از این دست نیز یکی دیگر از این تهدیدات است. اطلاعاتی که در قالب خاطرات ممکن است افشا شود می تواند سبب لطمه به امنیت ملی شده و برخی دیگر باعث به وجود آمدن جو عدم اعتماد در میان شرکای تجاری و… شود. لذا لازم است…آنها را به این سمت هدایت کرد تا در صورت داشتن هرگونه خاطراتی با گذراندن آنها از فیلترهای امنیتی، مواردی را که دارای بار امنیتی نیستند به دست مخاطبان عام برسانند.”
نارضایتی ها
این همه ابراز نگرانی ها از بازنشستگی نیروهای امنیتی و نظامی در وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران در شرایطی است که در جریان سرکوب اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات سال گذشته نیز تعداد زیادی از نیروهای نهادهای نظامی از هواداران میرحسین موسوی و مهدی کروبی بودند و در اجرای فرامین مقامات مافوق خود برای برخورد با مردم و رهبران جنبش سبز دچار تردید هایی شدند.
در همین راستا مردادماه سال جاری محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران طی اظهاراتی با اذعان به حضور حامیان میرحسین موسوی و جنبش سبز در سپاه پاسداران و اشاره به اینکه سپاه تلاش کرده است تا این افراد را “قانع” کند گفته بود:“خیلی از ابهامات دیگر رفع شده و آنها قانع شدند حرکت اشتباه بوده و این بهتر از برخورد فیزیکی و حذف است.”
همچنین در 15 بهمن ماه سال جاری محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج طی اظهاراتی اعلام کرد که “بسیج با ایجاد حلقه های فرصت” و “برگزاری جلسات دوستانه در طرح ولایت 4 هزار نفر از منحرفان فتنه 88 را ارشاد کرده است.”
فرمانده کل بسیج در مشهد طی سخنانی در جمع مسئولان بسیج دانشجویی دانشگاه های سراسر کشور با بیان اینکه “طرح ولایت و تشکیل حلقه‌های فرصت در پایگاه‌های بسیج یکی از فعالیت‌های این سازمان است” ضمن اشاره به ضرورت کار در میان بسیجیان گفت: “در این حلقه‌ها باید مباحثی صمیمانه و دوستانه در قالب تلاوت قرآن و تفسیر، بیان احکام شرعی، معرفی کتاب‌های ارزشی و اخلاقی و مهم‌تر از همه گزارش چند دقیقه‌ای از صحبت‌های هر هفته مقام معظم رهبری ارائه شود.همچنین ارشاد افراد منحرف و به انحراف کشیده شده نیز یکی دیگر از وظایف این ارگان مردمی است. در همین راستا با بیش از 4 هزار نفر از این افراد به انحراف کشیده شده در جریان بعد از انتخابات سال گذشته و فتنه توسط بسیج، جلسات دوستانه‌ای گذاشته شد.”
از سوی دیگر در حالی که پیش از این مقامات ارشد نیروی انتظامی از افزایش مرگ و میر و بیماری های روانی در میان پرسنل نیروی انتظامی پس از رویدادهای بعد از انتخابات سال گذشته خبر می دادند در نیمه دی ماه سال جاری سرتیپ پاسدار محمدعلی نوری نژاد، معاون هماهنگ کننده فرماندهی کل ناجا از برگزاری دوره های “بصیرت افزایی و جریان شناسی” برای 7 هزار نفر از کارکنان نیروی انتظامی در کشور خبرداد.
وی با اعلام اینکه این دوره ها موفقیت آمیز خواهد بود خاطر نشان کرد که “خوشبختانه برگزاری آنها در رفتارعملی فرماندهان و مدیران و پرسنل ناجا در سراسر کشور تاثیر خوبی داشته است.”
بروز شکاف و وجود تردید درمیان نیروی نهادهای درگیر در سرکوب اعتراضات مردم در 21 ماه گذشته اما در حالی است که ارتش نیز به چنین وضعی دچار است. در این ارتباط 14 آذرماه سال جاری فرمانده کل ارتش از محبوبیت “سران فتنه” در میان نیروهای بدنه ارتش خبرداده و خطاب به مسئولان واحدهای امر به معروف و نهی از منکر ارتش گفته بود: “باید راه‌هایی را پیدا کنید که دشمن نسبت به ارتش طمع نکند زیرا دشمن همواره نسبت به ارتش طمع دارد و به اصطلاح یک حساب خودمانی در مورد ارتش دارد. من در تمام جلسات این موضوع را گفته‌ام و در اینجا نیز تکرار می‌کنم هیچ کس نباید نگاه ملایمت آمیزی از ارتش در برابر فتنه احساس کند.”
وی همچنین ارتش را به “یک بیمار” تشبیه کرده و به مسئولان عقیدتی سیاسی ارتش که از سوی نماینده آیت الله خامنه ای منصوب می شوند، افزوده بود: “نباید روحانیون عقیدتی سیاسی ما همچون پزشک صبر کنند بیمار به نزد آنها برود بلکه باید مثل واکسیناسیون در دل جمعیت رفته با برنامه‌های دین شناسی، بصیرت افزایی و توحید نسبت به قوی کردن نیروی انسانی ارتش اقدام کنند.”
فرمانده کل ارتش دربخش دیگری از اظهاراتش با بیان اینکه “لشکری که دشمن به او دلبسته لشکرجهل، تردید و شک است” به محبوبیت کسانی که آنها را “سران فتنه” می خواند درمیان نیروهای بدنه ارتش اشاره کرده و گفته بود: “وقتی در پادگان‌ها می‌رفتیم و می‌دیدیم که به عنوان مثال عکس سران فتنه در اتاق‌های برخی از سربازان است به آنها نمی‌گفتیم که آن عکس را پاره کنند، بلکه به مسئول عقیدتی ـ سیاسی می‌گفتیم که سعی کنید از دل‌های آنها این موضوع را بیرون کنید تا خود عکس‌ها را پائین آورند.”
