دور تازه مذاکرات هسته ای میان تهران و کشورهای گروه ۱+۵ امروز در شرایطی آغاز می شود که وزیرخارجه جمهوری اسلامی ابراز امیدواری کرده است تنظیم پیش نویس توافق نهایی از ماه اردبیهشت آغاز شود؛ امیدی که یک مقام ارشد آمریکایی نیز آن را مطرح کرده است. این در شرایطی است که یکی از تئوریسین های سیاست خارجی دولت محمود احمدی نژاد به شدت از توافق اخیر هسته ای انتقاد و شرایط امروز را “شرایط ماقبل تسلیت” توصیف کرده است.
بعد از ظهر دیروز، حدود سه هفته پس از آغاز تعطیلات نوروزی در ایران، جواد ظریف و یارانش در تیم مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی راهی پایتخت اتریش شدند تا سومین دور از مذاکرات برای یافتن راه حل “نهایی” بحران هسته ای نظام را با نمایندگان ابر قدرت های جهان آغاز کنند.
وزیرخارجه بلافاصله پس از فرود هواپیما در وین، با پرسش خبرنگاران حاضر در فرودگاه پیرامون مباحث مذاکرات تازه مواجه شد و چنین پاسخ داد: “در این دوره موضوعات و مباحث را مورد بحث قرار داده و مباحث را تمام خواهیم کرد. تا در مرحله بعدی در اردبیهشت ماه وارد تدوین پیش نویس توافقنامه جامع شویم.”
دیشب ظریف شام را در دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل با کاترین اشتون ـ رئیس هیات مذاکره کننده گروه ۱+۵ ـ صرف کرد. طرفین آماده می شوند مذاکرات را از امروز، به مدت دست کم ۴۸ ساعت ادامه دهند. در آخرین دور مذاکرات و در واپسین روزهای سال ۹۲، شام ظریف و اشتون به دلیل دیدار رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا با برخی فعالین مدنی در تهران لغو شده بود.
عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه، مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه، حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل امور سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، داود محمدنیا مشاور حقوقی وزیر امور خارجه، محمد امیری مدیرکل امور پادمان‌های سازمان انرژی اتمی و پژمان رحیمیان مدیرکل حوزه ریاست سازمان انرژی اتمی ظریف را در این سفر همراهی می کنند.
گفتنی است دکتر جمشید ممتاز، استاد حقوق دانشگاه تهران، از اعضای آکادمی حقوقی بین الملل لاهه و رئیس پیشین کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل نیز به همراه برخی دیگر از حقوقدان ها در تیم مذاکره کننده هسته ای حاضر شده اند.
مذاکراتی که از امروز آغاز می شود، ششمین دور گفتگوها میان مذاکره کنندگان ارشد تهران و ابر قدرت ها جهان از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی محسوب می شود. مجموع این نوع مذاکرات در دولت نهم و دهم ـ از تیرماه ۸۷ تا فروردین ۹۲- از عدد ۹ فراتر نرفت.
کمتر از ۴ ماه پس از تشکیل دولت یازدهم، دیپلمات های جمهوری اسلامی، ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین بعلاوه آلمان توانستند سوم آذرماه بر سر یک توافق موقت هسته ای به نتیجه برسند. بر اساس “توافق ژنو” جمهوری اسلامی غنی سازی را به سطح کمتر از ۵ درصد تنزل داد، توسعه سایت هسته ای فردو و آب سنگین اراک را متوقف کرد و غرب نیز با لغو برخی تحریم های غیرنفتی، متعهد شد تحریم تازه ای علیه جمهوری اسلامی وضع نکند.
اعتبار این توافق موقت تا ۳۰ تیرماه است و دو طرف امید دارند پیش از فرارسیدن این تاریخ به یک توافق “جامع” دست یابند. این را می شود در اظهارنظر های طرف آمریکایی نیز دنبال کرد، بر اساس گزارشی که دیروز رویترز منتشر کرد یک مقام ارشد دولت ایالات متحده روز جمعه گفت “دو طرف قصد دارند پیش از آغاز ماه مه و آغاز نگارش پیش نویس، در ماه مارس و آوریل بر روی هر مساله ای که اعتقاد داریم می بایست در توافق جامع مورد اشاره قرار گیرد بحث کنند.”
ظریف در این ارتباط می گوید: “قرار است در جلسه اردیبهشت کار مذاکره را شروع کنیم و اگر امکان باشد وارد تدوین سند نهایی شویم. یعنی سه ماه اول مذاکرات جامع را به بحث و سه ماه دوم را به مذاکره و تدوین بگذرانیم.”
وزیرخارجه که به خاطر آنچه “عقب نشینی در برابر دشمن ” نامیده می شود به شدت مورد انتقاد نمایندگان تندرو جبهه پایداری در مجلس، روزنامه کیهان، سایت رجانیوز و رسانه های نزدیک به احمدی نژاد قرار دارد، افزوده است: “در صورت وجود حسن نیت و اراده سیاسی، بتوانیم این موضوع را حل و فصل کرده و به نتیجه برسانیم و بعد وارد اجرای این تفاهم شویم.”
عباسی: تسلیت می گوییم
از سوی دیگر اما سایت رجانیوز گزارش و فیلمی از آخرین سخنرانی حسن عباسی منتشر کرده که وی در آن وی از توافقنامه ژنو انتقاد می کند. عباسی که از حامیان سیاست خارجی دولت احمدی نژاد است می گوید: “این موضوع تقریبا برای همه ملموس است و با توجه به دعوت از جامعه سراسری دانشگاهی کشور برای دفاع از تیم مذاکره کننده هسته ای ، کماکان هیچ استادی نیست که بتواند در کف دانشگاه و در یک مناظره «منطقی» از این توافق نامه دفاع کند .”
حسن عباسی، رئیس “مرکز بررسیهای دکترینال امنیت بدون مرز”، که رجانیوز از لقب “استاد” برای او استفاده کرده گفته: “در روزهای آینده به سمت بسته شدن شرایط نقد و بررسی این توافق نامه پیش می رویم و کار به جایی می رسد که در این زمینه کسی نباید صحبت کند و اگر این اتفاق بیفتد و اگر دستگاه امنیتی کشور وارد شود و نگذارند کسی صحبت کند موضوع زیر زمینی می شود.”
از حسن عباسی به عنوان یکی از تئوریسین های جناح راست یاد می شود؛کسی که زیر سئوال بردن هولوکاست را درست می داند و تشدید روابط خصمانه با غرب را توصیه می کند.
عباسی، ظریف را تحت “سیطره” ایالات متحده دانسته و گفته است: “وزیر خارجه ما NSA و آمریکا را تهدید نمی داند چون آنجا درس خوانده و بزرگ شده است و آن سیطره را قبول دارد.”
در نهایت این تحلیل گر اصولگرایان افراطی به این نتیجه رسیده که سیاست خارجی حسن روحانی، نظام را در شرایط “پیش از تسلیت” قرار داده و استدلال کرده است: “امروز به این دوستان می گوییم ما از انرژی هسته ای که ۱۰ سال پیش برایش شهید نداده بودیم دفاع کردیم. این بار دیگر بر نمی گردیم. لبخند دیپلماتیک باید پشتوانه داشته باشد ما که چرخ سانتریفیوژها را متوقف کردیم تا زندگی مردم بچرخد. اثر عمومی این باید دیده شود چون سیاست اقتصادی بر اساس این سیاست خارجی بنا شده است لذا این نتیجه حاصل نشده است. پس به تعبیر امام جمعه تهران که گفتند بابت اتفاقات هسته ای باید تسلیت گفت؛ شرایط ماقبل تسلیت است…صبر کنید.”
