درحالی که باید پذیرفت که ایران بطور کلی بهتر از غرب ( و این شامل نتانیاهو نیز می شود که تا کنون جزو کسانی بود که بازی بهتری داشتند) بازی کرده است، و درهمین حال ایران به آستانه هسته ای شدن، نزدیک شده است. اما با این همه توافقنامه اتمی ژنو، جهان را مکان امن تری می کند. برای این کار باید به توافقنامه قطعی رسید که شامل از بین بردن عناصر کلیدی برنامه اتمی و برنامه ای برای عقب بردن برنامه اتمی ایران نه فقط برای هفته ها و ماه ها بلکه بمدت چند سال باشد.
چرا باید خوشبین باشیم درحالیکه شاهدی وجود ندارد که به ما اطمینان بدهد که رهبران ایران قصد عقب نشینی از برنامه های اتمی شان را دارند؟ بیایید با شواهد مشخص شده شروع کنیم: آنچه قبلا انجام می دادیم کارساز نبود. توافق اخیر پیشرفت های زیادی از نظر کمیت و راهکار دارد. از همه مهم تر اینکه به بازرسان این امکان داده شده است از تاسیسات این کشور بازدید کنند و غنی سازی اورانیوم را متوقف کنند.
این توافق برنامه اتمی ایران را به عقب نبرده، اما رژیم تحت تحریم ایران تغییر زیادی در آن ایجاد نکرده است. همانطور که وزیر امور خارجه ایران، جواد ظریف، با لحنی که کم از پیروزی نداشت می گوید که کشورش حتی با وجود تحریم ها هم قادر به غنی سازی اورانیوم بود. تحریم ها تاثیری بر بقای حکومت ایران نداشته است و حتی تحریم های شدیدتر ایران را به نقطه ای نمی رساند که تسلیم شود. ایران توسط یک حکومت سرسخت و غیراخلاقی اداره می شود که با سلاخی تعداد زیادی از شهروندان مخالف، ازخودش دفاع می کند.
پذیرفتن این موضوع سخت است که تحریم ها به خودی خود کاری نکرده اند. من معتقدم که تحریم ها در یک مقطع زمانی ایران را به سمت اتمی شدن می راند. تحریم ها کمک کرد تا ایران به میز مذاکره بازگردد اما منجر به تسلیم ایران نمی شود. در حال حاضر ایران به حدی به اتمی شدن نزدیک شده است که گمان می رود تسلیم بی قید و شرط تنها راه لارم برای نجات حکومت است.
آموش یادلین، رئیس سابق اطلاعات نظامی اسرائیل، با ظریف موافق است که ایران به آستانه اتمی شدن نزدیک شده است. وی گفت: “ایران به مرحله تولید بمب اتمی رسیده است. این توافقنامه اتمی نیست که ایران را به آستانه تولید بمب رسانده، ایران یک کشور در آستانه اتمی شدن است و اگر توافقنامه را نقض نمی کند به این دلیل است که سال ها توانایی های اتمی اش را بدون وقفه توسعه داده است.”
یادلین که ذاتا آدم خوشبینی نیست، معتقد است که توافقنامه اتمی ظرفیت هایی دارد که مادامی که غرب تحریم ها را نگه دارد و توانایی و اراده این را داشته باشد تا تحریم های برداشته شده را دوباره اعمال کند. یادلین به من گفت که می تواند پیش بینی کند که این توافقنامه ایران را از دسیابی به بمب اتمی از ماه ها به سال ها عقب رانده است. این توافق نهایی صد درصد امنیت اسرائیل را تضمین نمی کند اما بهتر از دو گزینه بعدی است:بمب اتمی یا بمباران کردن تاسیسات اتمی.
یادلین، برای عقب نگهداشتن توانایی ایران از تبدیل شدن به یک کشور اتمی، دو راه را پیشنهاد می کند: تحریم قوی و یک تهدید نظامی معتبر (نه جنگ بلکه حمله هوایی با اهداف تعین شده.)
درک غنی سازی اتمی ایران
چه اتفاقی خواهد افتاد اگر شرکت های بزرگ مثل شرکت های نفتی این احساس را بکنند که تحریم های جمهوری اسلامی در حال برداشته شدن است و تلاش کنند تا همگی وارد بازار ایران بشوند؟ یک مقام دولتی جواب می دهد:« راستش را بخواهید واشنگتن تمایل دارد نشان بدهد که رژیم با وجود تحریم ها، تقویت شده است. بعبارت دیگر، دولت مشتاق است تا ببیند که کسانی برای شکستن تحریم حکومت، از نقض تحریم ها استفاده می کنند تا نشان دهند که سیاست های آمریکا تا چه اندازه پایدار است.
نگرانی بزرگ در مورد توافقنامه ژنو این است که “حق غنی سازی اورانیوم” که ایران تاکید می کند، مشروعیت می یابد. به نظر خیلی ها عاقلانه نبود که این موضوع در مذاکرات مطرح شد. به رسمیت شناخته شدن این “حق” چیزی بود که ایران بر نوشته شدن آن اصرار داشت. بعبارت دیگر، واقعیت این است که این “حق” دیر یا زود شناخته می شد. حقوقدانان معتقدند فن آوری هسته چیزی نیست که به مذاکره گذاشته شود. به گفته یک مقام گفت: “ایرانی ها چرخه سوخت را آموخته اند. قرار نیست آن را از یاد ببرند.”
وی می گوید: “سوال این نیست که آیا آنها این توانایی را دارند یا نه؛ سوال این است که آیا آنها می پذیرند که برنامه های اتمی شان را محدودیت ها و شفافیت قابل توجه ادامه بدهند؟ یا شما فکر می کنید که وضعیت موجود خوب است؟ قبل از این ما بازرسی و نظارت قوی بر برنامه های اتمی ایران نداشتیم. حالا داریم.”
حق با رودس است؛ وضعیت موجود کارساز نبود. خطر اصلی بوجود آمدن یک “وضعیت موجود” دیگر است که در آن “حق” ایران بدون سوال کردن رعایت شود. همانطور که هفته گذشته نوشتم، دلایل زیادی برای وجود دارد که در خوب بودن این توافقنامه تردید کنیم. اما هنوز زود است که بگوییم این توافق بد یا چقدر خوب است. همه چیز بستگی به اراده دولت اوباما برای نگه داشتن خط قرمز ها و شرکت نکردن در مذاکرات است آنهم در صورتی که ایران در موارد بسیار مهم، تغییراتی بوجود نیاورده باشد.
منبع: پیک اویل، 8 دسامبر
