همزمان با ادامه معافیت ۹ کشور از تحریم نفتی جمهوری اسلامی، آمارهای جهانی نشان می دهد که صادرات نفت ایران به ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. از سوی دیگر در حالی که ایالات متحده ریال و صنعت خودرو سازی را نیز به لیست سیاه تحریم ها افزوده، یک مقام وزارت نفت تحریم ها علیه صنعت پتروشیمی را “ژست سیاسی” خوانده است.
ایالات متحده روز سه شنبه معافیت از تحریم ۹ کشور خریدار نفت را تمدید کرد. بر این اساس خریداران بزرگ همچون چین، هند، ژاپن و کره جنوبی قادر خواهند بود نفت ایران را تا شش ماه دیگر خریداری کنند. این خبر از سوی کارشناسان معنایی جز عمل این کشورها به تعهدشان برای کاهش قابل توجه خرید نفت از جمهوری اسلامی ندارد.
ایالات متحده زمستان سال ۹۰، خرید نفت از جمهوری اسلامی را تحریم کرد. بر اساس قوانین داخلی این کشور، دولت هایی که به تحریم ها پایبند نباشند، شانس تجارت پر سود با شرکت های نفتی آمریکایی را از دست می دهند. گرچه ایالات متحده ضمن تبصره ای برای بیست کشور عمده خریدار نفت ایران مهلت هائی قائل شده اما در عین حال این شرط را گذاشته است که این کشور ها باید خرید نفت از تهران را طی بازه های شش ماهه کاهش چشمگیری دهند. فقط در این صورت است که معافیت آن ها برای شش ماه دیگر تمدید می شود.
از میان آن بیست کشور بسیاری از کشورها کل واردات نفت خود از پالایشگاه های جنوب ایران را متوقف کردند و حالا تنها شش کشور مانده اند که خریدار عمده نفت از جمهوری اسلامی محسوب می شوند.
وندی شرمن از معاونان وزارت خارجه در کاخ سفید که همزمان مذاکره کننده آمریکا در گفتگوهای ۱+۵ با تهران نیز هست، این شش کشور را چین، هند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان و ترکیه عنوان کرده است.
آمار تازه ای که از فروش نفت جمهوری اسلامی به کشورهای جهان منتشر شده نشان می دهد، صادرات طلای سیاه در ماه مه نسبت به ماه پیش از آن افتی ۱۲ درصدی داشته و در حال حاضر تهران تنها ۷۰۰ هزار بشکه نفت می فروشد. بر اساس آمار سازمان بین المللی انرژی درآمد جمهوری اسلامی از فروش نفت در سال ۲۰۱۲ نسبت به سال ۲۰۱۱، بیش از ۴۰ میلیارد دلار کاهش داشته است. در فقدان این ارزها، ارزش ریال در سراشیبی تندی قرار گرفته و نسبت به پیش از تحریم ها تقریبا یک سوم شده است.
گفتنی است با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری، ایالات متحده کمربند تحریم های خود علیه برنامه اتمی نظام را محکم تر می کند. باراک اوباما رئیس جمهور این کشور این هفته با امضای طرح جدیدی اعلام کرد که همه موسسات و مراکز مالی غیرآمریکایی را که با ریال ایران سپرده گذاری، معامله یا چنین معاملاتی را تسهیل کنند، مورد تحریم قرار می دهد. به باور کارشناسان این تحریم ها احتمالا باز هم قیمت دلار در بازارهای کشور را که روز دوشنبه حدود ۳۶۵۰ تومان معامله شد بالا خواهد برد.
از سوی دیگر بر اساس تحریم هایی که این هفته وضع شد فروش، تهیه و ارسال کالا و خدمات مربوط به صنعت خودروسازی و یا سوار کردن قطعات خودرو در ایران شامل تحریم‌ها خواهد بود.
خودورهای سواری، کامیون، اتوبوس، مینی‌بوس، وانت، موتور سیکلت و همچنین ارائه قطعات اصلی این خودروها پس از فروش، خلاف قوانین تحریم‌های آمریکا خواهد بود.
همین حالا نیز بازار خودرو در ایران با رکودی چشمگیر روبرو است. بسیاری از کارخانه های تولید خودرو گفته اند به دلیل گرانی یا کمیاب بودن قطعات، تولیدشان به کمتر از نصف رسیده؛امری که باعث شده قیمت انواع خودرو ها در ایران تا حدود دو برابر افزایش یابد.
صنایع خودرو سازی در ایران از مهمترین صنایعی است که دولت با حمایت همه جانبه، آن را یکی از نمادهای توسعه بخش اقتصادی کشور معرفی می کرد.
سونامی تحریم های ایالات متحده علیه تهران به این موارد ختم نمی شود. هفته گذشته واشنگتن در رویکردی تازه تصمیم گرفت برای نخستین بار صنعت پتروشیمی را هم که برای تهران بسیار پردرآمد است در لیست سیاه خود قرار دهد. وزارت خزانه داری ایالات متحده هشت شرکت و موسسه ای که به صنایع پتروشیمی جمهوری اسلامی وابسته هستند را در فهرست تحریم های جدید خود قرار داد.
پتروشیمی بندر امام، شرکت پتروشیمی بوعلی سینا و شرکت پتروشیمی مبین از شرکت هایی هستند که در لیست تحریم های کاخ سفید قرار گرفته اند.
پاییز گذشته عبدالحسین بیات، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی، از در آمد ۷ میلیارد دلاری صدور محصولات پتروشیمی به بازارهای خارجی در طی ۷ ماه خبر داده بود.
صحبت های آن زمان بیات نشان می داد که وزارت نفت – تحت صدارت سردار رستم قاسمی – تصمیم دارد برای جبران سقوط صادرات نفت به کشورهای جهان، سرمایه گذاری سنگینی روی صنعت پتروشیمی بکند.
کارشناسان اقتصادی پیش بینی می کنند در صورت اجرایی شدن سفت و سخت تحریم های پتروشیمی توسط جامعه جهانی، دولت آتی سالانه بیش از ۱۰ میلیارد دلار دیگر از درآمدهای ارزی اش را از دست خواهد داد.
چهار هفته پیش رمضان اولادی، مدیر برنامه ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی، به باشگاه خبرنگاران گفته بود ارزش صادرات محصولات پتروشیمی در سال های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ را به ترتیب ۱۴/۶ میلیارد دلار و ۱۲ میلیارد دلار بوده است.
با این حال روز دوشنبه بیات در گفتگو با خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه اعلام کرد این تحریم ها یک “ژست سیاسی” است:” هشت شرکت تحریم شده حدود ۲۵ درصد از میزان صادرات محصولات پتروشیمی ایران را بر عهده دارد و در صورتی که برخی کشورها نخواهند به خرید خود ادامه دهند بازارهای جایگزین پیش‌بینی شده و فرآورده‌های تولیدی در بازارهای جدید به فروش خواهد رسید.”
جمهوری اسلامی در آغاز تحریم های نفتی نیز ادعا می کرد قادر است بازارهای جدیدی برای فرار از تحریم پیدا کند؛ ادعایی که در مقام عمل چندان موفق نشد
تحریم های جامعه جهانی – در راس آن ها آمریکا و اتحادیه اروپا- علیه جمهوری اسلامی، بخشی از تنبیهاتی است که به دلیل سوظن غرب به برنامه هسته ای نظام اعمال می شود. ایالات متحده و متحدانش مظنون هستند که تهران قصد دستیابی به توانایی ساخت بمب هسته ای دارد، در مقابل حاکمیت مکررا این ادعا را مردود اعلام کرده و گفته برنامه اتمی اش صرفا برای مقاصد صلح آمیز است.
گفتنی است حوزه بانکی و همچنین صادرات گاز ایران نیز در لیست تحریم های غرب قرار دارد.
