تحریم: برای جنگ یا جلوگیری از جنگ؟

نویسنده

» گزارش گلوبال اسپین در باره تنش در روابط ایران وغرب

تونی کارون

باراک اوباما سعی دارد از تبلیغات انتخاباتی در باره جنگ با ایران دور بماند و از هیاهوی به راه افتاده توسط امثال مک کین، که شعار “کوبیدن ایران” را سر داده اند، فاصله بگیرد. همانگونه که از تبلیغات چهارشنبه شب ائتلاف یهودیان جمهوری خواه آمریکا بر می آمد، نامزد های ریاست جمهوری بدون اینکه مسئولیت اجرایی داشته باشند همه سعی دارند به اوباما یاد بدهند که در مقابل ایران هسته ای باید موضعی خشن تر اتخاذ کند. (بگذریم از اینکه تحلیل های اطلاعاتی آمریکا نشان می دهد که ایران هنوز تصمیم به تولید سلاح هسته ای نگرفته است، چه رسد به پیشرفت در این مسیر).

جمهوری خواهانی نظیر گینگریچ و میت رامنی خود را در مسیری قرار داده اند که به ناچار آمریکا را به جنگ با ایران وا می دارد. هردو نامزد ریاست جمهوری تاکید کردند که هدف آنها تغییر رژیم تهران است و هر دو تاکید کردند که برای بازداشتن ایران از ادامه برنامه هسته ای خود حاضر به استفاده از نیروی نظامی هستند. زمانی که شبکه سی ان ان از گینگریچ پرسید که اگر ساعت 3 بعد از نیمه شب به کاخ سفید تلفن بزنند و بگویند اسرائیل تاسیسات هسته ای ایران را بمباران کرده است چه می کنید؛ او گفت این اتفاق نخواهد افتاد چون او برای حمله نظامی به ایران، اقدام مشترک با اسرائیل را پیشنهاد می کند.

رئیس جمهور در برابر حملاتی که از سوی جمهوری خواهان به بهانه اینکه او به اندازه کافی از اسرائیل حمایت نکرده است، پنج شنبه از تلاش هایش در قبال ایران دفاع کرده و گفت تهران اکنون مشمول شدید ترین تحریم ها قرار دارد. او همچنین افزود که سایر گزینه ها نیز همچنان روی میز باقی است (که معمولا منظور از آن اقدام نظامی است).

نه اسرائیل و نه ایران، معتقد نیستند که آمریکا به حمله نظامی متوسل خواهد شد، یعنی به گزینه ای که بیش از پنج سال است روی میز قرار دارد. این موضوع با هشدارهای گاه و بیگاه پنتاگون در باره دیوانگی بودن یک حمله نظامی علیه ایران تایئد شده است.

با این وجود کاهش تنش در تقابل با ایران در تبلیغات انتخاباتی، چندان پشتیبانی سیاسی و مالی برای نامزد ها به ارمغان نمی آورد. موسسه آیپک، که موثرترین سازمان یهودی در لابی های سیاسی در آمریکا به حساب می آید نقش مهمی در به قدرت رساندن سیاستمدارانی دارد که در تبلیغات ریاست جمهوری شرکت می کنند. این موسسه هفته گذشته در نامه ای به قانونگذاران آمریکا خواستار اعمال تحریم های فلج کننده علیه اقتصاد ایران شد؛ در حالیکه دولت اوباما با برخی از مفاد این تحریم ها مخالفت کرده است. لایحه ای که با رای صد موافق در مقابل صفر مخالف هفته گذشته در سنای آمریکا به تصویب رسید، علی رغم مخالفت دولت اوباما با برخی از مفاد آن، باید در کنگره نیز به بحث گذاشته شود.

دولت اوباما به دنبال آن بود تا اولا مهلتی برای به اجرا درآوردن تحریم های جدید تعیین شود و ثانیا بند مربوط به تحریم بانک هایی که با بانک مرکزی ایران مبادله دارند نیز از متن تحریم ها حذف شود. این لایحه به اوباما اجازه می دهد در صورت وجود مسائل مربوط به امنیتی ملی بتواند اعمال آن را به تعویق اندازد.

دولت اوباما هشدار داده است که در صورت استفاده از سیستم بانکی برای تحریم خرید نفت از ایران می تواند به افزایش شدید قیمت نفت منجر شود که باعث تهدید اقتصاد بحران زده آمریکا و دنیا خواهد شد. حتی در شرایط فعلی هم بالا گرفتن تنش با ایران قیمت نفت را بالا برده است. ایران هم قبلا هشدار داده بود که هر گونه اقدامی علیه این کشور که فروش نفت را تحت تاثیر قرار دهد را به عنوان یک اعلام جنگ تلقی خواهد کرد. لیکن قانونگاران آمریکا در عزم خود راسخ هستند و می گویند: “هدف ایجاد محاصره فلج کننده و فشار اقتصادی غیر قابل تحمل است.” آنها می گویند: “بانک های ایران و به ویژه بانک مرکزی ایران باید به عنوان مترادف مالی چرنوبیل نگریسته شود: رادیو اکتیو و خطرناک، و از همه مهمتر خالی”.

هدف قانون جدید فقط ایران نیست. آمریکا و متحدان آن تجارت نسبتا اندکی با جمهوری اسلامی دارند؛ هدف تدابیر جدید، تنبیه کشورهایی است که با ایران مبادله دارند. آمریکا و متحدان آن نتوانستند برخی از طرف های اصلی تجارت ایران، از همه مهمتر چین، روسیه، ترکیه و هند را به تحریم های جدید علیه ایران راضی کنند؛ این کشورها معتقدند که تحریم های جدید توجیهی ندارد و یا به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. اقدامات جدید پیشنهاد شده در لایحه کنگره از نقش مرکزی آمریکا دربانکداری جهانی استفاده کرده تا به متحدان غرب برای همکاری در تحریم ها فشار آورد. دولت اوباما هشدار داده است که این گونه اقدامات ممکن است به شکاف در قطعنامه های سازمان ملل علیه ایران منجر شود که هدفی است که ایران دنبال می کند. تحریم های فعلی سازمان ملل در قانع کردن ایران به تغییر روش خود موثر نبوده است. چین نیز سرمایه گذاری وسیعی در بخش انرژی ایران انجام داده است و مایل نیست کشوری که خود یک تریلیون دلار بدهکار است برای آن تعیین تکلیف کند.

شاید دلیل دیگری هم در نظر مقامات دولت اوباما برای تردید در اعمال فشار بیشتر بر ایران موثر است و آن اینکه اعمال فشار های فلج کننده ممکن است به مسیری غیر قابل بازگشت در راه رویارویی تمام عیار منجر شود. اگر چنین فشارهایی به عنوان تنها گزینه غیر از حمله نظامی قلمداد شود، که در حال حاضر چنین وانمود می شود، در صورت شکست آنها راه دیگری جز حمله نظامی باقی نخواهد ماند. حداقل این منطقی است که در حال حاضر در مباحثات مختلف به آن اشاره می شود.

ولی این رویارویی ممکن است خیلی سریع صورت گیرد. با اظهارات ایران مبنی بر اعلام جنگ تلقی کردن تحریم های فلج کننده، این کشور احتمالا به اقدامات تلافی جویانه ای دست خواهد زد که باعث می شود دوکشور خیلی زود خود را در میانه یک جنگ تمام عیار بیابند. سیاستمداران در واشنگتن و تهران به نفع رهبران دو کشور می دانند که از چنین رویارویی پرهیز کنند.

شعار های ضد آمریکایی وضد اسرائیلی در ایران که در آستانه انتخابات مجلس در ماه مارس و انتخابات ریاست جمهوری در سال 2013 قرار دارد، درست به همان اندازه برای محبوبیت رهبران ایران ضروری است که شعار تغییر رژیم تهران برای رهبران واشنگتن ضروری است.

لذا رهبران دو کشور با احتراز از حرکت به سمت جنگ، با دستی پر به استقبال سال جدید خواهند رفت، چرا که ضروریات سیاست های داخلی چنین چیزی را ایجاب می کند.

منبع: گلوبال اسپین – 11 دسامبر 2