حزب مشارکت ایران اسلامی در سال 77 تشکیل شد و تاکنون به فعالیت هایش بدون وقفه ادامه داده است. پس از انتخابات دوم خرداد سال 76 چند مجموعه به فکر تشکیل حزب افتادند که تلفیق آنها به شکل گیری حزب مشارکت انجامید. اعضای هیات موسس مشارکت 110 نفر بودند که در قالب ها و برهه های مختلف سابقه همکاری سیاسی را با هم داشتند. این حزب در فضای باز سیاسی پس از دوم خرداد پایه گذاری شد و شکل گرفت و ظرف مدت کوتاهی تشکیلات خود را گسترش داد.
یکی از تفاوت های عمده این حزب با سایر تشکیلات در آن زمان این بود که حزب مشارکت پوشش سراسری و فراگیر داشت و فعالیت هایش را در هر شرایطی تاکنون دنبال کرده است. به این معنا که مشارکت از همه اقشار جامعه عضو پذیرفته و در همه استان ها و شهر های کشور فعالیت داشته است. این حزب از ابتدای شکل گیری با استقبال مردمی تقاضای بسیار برای عضویت در آن رو به رو شد اما تصمیم حزب گسترش بی محاسبه تشکیلات نبود به همین دلیل عضوگیری محدود و در حد نیاز تشکیلات انجام شد.
این موضوع موافقان و مخالفانی در حزب داشته است و برخی خواستار گسترش عضویت ها بوده اند. حزب مشارکت از ابتدا به عنوان یک تشکل فراگیر شروع به کار کرد که اگرچه مبنای کارش را اسلام و قانون اساسی قرار داده بود و در این راستا حرکت می کرد اما تعریف ایدئولوژیک از خود ارائه نمی داد.
یکی از مسائلی که در مرامنامه حزب مشارکت لحاظ شده بود فعالیت بر اساس دستورات اسلام، قانون اساسی و اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) بود و اکنون نیز این موارد همچنان در دستور کار این حزب قرار دارد. از فعالیت های عمده حزب مشارکت از ابتدا تاکنون این بوده است که جمهوری اسلامی در مسیر واقعی خود حرکت کند و آن طور که در قانون اساسی آمده و مورد نظر امام خمینی(ره) بوده است، محقق شود.
فعالیت های مشارکت با توجه به نکاتی که به آن اشاره شد همیشه در این راستا بوده و تاکنون خارج از موارد قید شده در مرامنامه اش نیز عمل نکرده است. یکی از افتخارات بزرگ این حزب در مجلس ششم شکل گرفت چراکه فراکسیون مشارکت در مجلس اثرگذار ترین فراکسیون مجلس بود. بنابراین یکی از شاخص ترین فعالیت های مشارکت نیز در مجلس ششم شکل گرفت.
در هشت سال آغازین شکل گیری این حزب آقای رضا خاتمی سمت دبیرکلی آن را بر عهده داشتند و پس از آن به مدت چهار سال نیز آقای میردامادی این سمت را پذیرفتند. مطالب فوق مختصر تاریخچه یی از نحوه شکل گیری حزب برای مشارکت از آغاز تاکنون بود. اما اگر از نحوه فعالیت های این حزب سخن به میان آید لازم به ذکر است که مشارکت در همه زمینه ها فعالیت می کند و از نظر فعالیتی حزب محدودی نیست. اگر نگاهی گذرا به کارنامه مجلس ششم انداخته شود به راحتی می توان مطلب فوق را دریافت چراکه حزب مشارکت برنامه یی در مجلس ششم ارائه کرد که در آن جهت گیری ها و راهکارهای حزب برای اداره کشور ذکر شده بود.
یعنی این حزب برای بیشتر فعالیت های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برنامه یی خاص ارائه کرده بود. این نکته نشان دهنده نحوه فعالیت های این حزب و طرز تفکر آن از نظر نوع فعالیت است. همچنین حزب مشارکت در همه موارد از جمله سیاست خارجی مواضع خود را صریحاً در هر مورد بیان کرده است.
به سیاست خارجی از این جهت اشاره شد که دانسته شود مواضع و فعالیت های حزب مشارکت فقط به سیاست داخلی مربوط نمی شود.
از ابتدای تاسیس کمتر موضوع مهمی بوده که حزب مشارکت در رابطه با آن اعلام موضع نکرده یا به اظهارنظر نپرداخته باشد.
حزب معمولاً از طریق بیانیه ها نظرات و مواضع خود را اعلام می کند. در ابتدا یکی از کانال های ارتباطی حزب مشارکت با مردم روزنامه مشارکت بود اما در ابتدای سال 79 آن روزنامه توقیف شد و از ادامه کار بازماند بنابراین یکی از کانال های ارتباطی ما با مردم قطع شد.
در حال حاضر نیز که مشارکت از داشتن روزنامه محروم است به انتشار هفته نامه یی داخلی بسنده کرده است که در آن بیشتر اخبار حزب در هفته یی که گذشت منتشر می شود. از سوی دیگر سایت های خبری این حزب همیشه فعال بوده اند و با مخاطبان خود ارتباط داشته اند. در ابتدا سایت رویداد وظیفه انتشار اخبار مشارکت را بر عهده داشت اما در حال حاضر ما با مخاطبان خود از طریق سایت نوروز ارتباط برقرار می کنیم. مواردی که بیان شد از نحوه ارتباط مشارکت با مردم خبر می دهد.
اما باید به این نکته اشاره کرد که حزبی اثرگذار است که بتواند با دولت نیز رابطه برقرار کند و انتقادات و پیشنهادات خود را به گوش دولت برساند. از این رو بد نیست به زمانی اشاره کرد که حزب مشارکت با دولت اصلاحات رابطه نزدیکی داشت. البته یکی از دلایل عمده نزدیکی حزب با دولت های هفتم و هشتم را می توان این نکته دانست که چند تن از اعضای مشارکت در آن زمان عضو مجلس و دولت بودند و این مساله ارتباط حزب مشارکت با دولت و مجلس را تسهیل کرده بود. همچنین جبهه مشارکت در راستای تعامل با مسوولان با ریاست قوه قضائیه در زمان آیت الله شاهرودی و سایر علمای برجسته دیدارهایی داشته است که در خاطره سیاسی حزب ثبت شده است.
نکته دیگری که در رابطه با حزب مشارکت می توان به آن اشاره کرد نحوه تصمیم گیری در این حزب است. از ابتدای شکل گیری، تمامی تصمیمات حزب بر پایه اساسنامه و دموکراتیک بوده است. همه ساله کنگره های حزب برگزار شده است و گاهی نیز بیش از یک کنگره در سال داشته ایم. در کنگره بحث های جدی صورت می گیرد و انتخابات شورای مرکزی و دبیر کل انجام می شود. به همین دلیل هیچ گاه در حزب اعتراضات درونی صورت نگرفته و همواره سعی شده است رضایتمندی اعضای حزب از تصمیمات و فعالیت ها حاصل شود. در جبهه مشارکت هیچ گاه اختلاف نظر درونی وجود نداشته است. از این جهت می توان این را یکی از نقاط قوت در فعالیت های این حزب دانست.
از جبهه مشارکت چندین مرتبه دعوت شد در جلسات و کنگره های احزاب کشورهای دیگر شرکت کند و دبیرکل در راس یک هیات حزبی و به دعوت احزابی از کشورهای لبنان و سوریه از این کشورها دیدار داشته است و برخی از اعضای آنان در کنگره های حزب مشارکت شرکت داشته اند. جبهه مشارکت حزبی طراز نوین است که با وجوه جامعه مدرن تطابق دارد.
به همین دلیل توانسته طبقه متوسط جامعه را به خوبی پوشش دهد و از طریق طبقه متوسط با طبقات غیرشهری ارتباط برقرار کند.
البته ارتباط با سایر طبقات جامعه نیز در دستور کار این حزب است.
در مجموع می توان گفت جبهه مشارکت متاثر از فضای سیاسی جامعه و با دریافت نظرات مردمی به فعالیت هایش در چارچوب قانون اساسی و مرامنامه حزب ادامه می دهد. از این رو همپای مردم حرکت می کند.
منبع : روزنامه اعتماد