تنها چند روز فرصت برای دیپلماسی ایران و هیأت مذاکره کننده غربی باقی مانده تا بر سر برنامه اتمی تهران به توافق نهایی دست یابند. با توجه به اظهارات رعدآسای دو طرف، رسیدن به یک مصالحه به نظر مشکل می آید.
موضع گیری جان کری درخصوص برنامه اتمی ایران طی چند روز اخیر به اوج خود رسیده. وزیر خارجه آمریکا روز ۲۴ ژوئن اعلام کرد که “با توجه به وضعیت کنونی، اگر مقامات ایرانی تدابیر لازم را اتخاذ نکنند، هیچ توافقی به دست نخواهد آمد”.
در اوایل ماه آوریل، مذاکره کنندگان ایرانی و گروه شش کشور به یک پیش توافق تاریخی دست یافتند. ولی دستاوردهای ماه آوریل تنها در صورتی به نتیجه خواهد رسید که توافق نهایی تا تاریخ ۳۰ ژوئن به امضای دو طرف برسد.
آیا رسیدن به توافق غیرممکن است؟
روزنامه وال استریت ژورنال با زیر سؤال بردن منطق دستیابی به توافق با ایران در تحلیلی می نویسد: “آیا توافق اتمی تأثیر مستقیمی بر مسایل دیگر خواهد گذاشت و باعث حل و فصل شدن موضوعات مربوط به مذهب و روابط دوجانبه نیز خواهد شد؟ ایران برخلاف کشورهایی مانند ژاپن، به استانداردهای بین المللی یا اصول دموکراسی پایبند نیست. یک توافق اتمی اهداف این کشور را تغییر نخواهد داد و باعث آن نخواهد شد که ایران دیدگاهی آمریکایی نسبت به خاورمیانه پیدا کند.”
ازسوی دیگر، تهران نیز به نوبه خود در چند روز باقی مانده سیگنال های تناقض آمیزی ارسال کرده. رهبر انقلاب آیت‌الله خامنه ای در سخنرانی خود در تاریخ ۲۳ ژوئن بر خطوط قرمز جمهوری اسلامی درخصوص برنامه اتمی تأکید ورزید.
رهبر انقلاب براین باور است که توافق تنها درصورتی امکان پذیر خواهد بود که تحریم ها بلافاصله ملغی شوند.
مذاکره بدون شفافیت
پس از این سخنرانی، مجلس ایران نیز تصمیم بر آن گرفت که مصوبه ای را در راستای خطوط قرمز اعلام شده ازسوی رهبر به تصویب برساند. آژانس اتمی ازاین پس می تواند بازرسی های معمول خود را از مراکز اتمی ایران بجا آورد، ولی مراکز نظامی و همچنین اسناد و دانشمندان در دسترس آژانس نخواهند بود. همچنین درخصوص توسعه و تحقیقات اتمی، برخلاف خواسته مذاکره کنندگان غربی، هیچ گونه محدودیتی وجود نخواهد داشت.
رسانه های فوق محافظه کار ایران، به ویژه روزنامه کیهان، از این موضع گیری سازش ناپذیر رهبر انقلاب حمایت کرده‌اند. روزنامه کیهان در مطلبی نوشته: “دولت ایران به دنبال معامله با غربی ها به هر قیمت ممکن است، حتی اگر شرایط آن به ضرر ما باشد. خطاهای بزرگی تاکنون انجام شده و یادآوری رهبر معظم انقلاب لازم و ضروری بود.”
با این حال، روزنامه تایم می نویسد که اظهارات خامنه ای الزاماً بدین معنی نیست که اساس توافق زیر سؤال رود. این روزنامه می نویسد: “مداخله رهبر انقلاب در واقع تکنیک پیش از مذاکرات است و هدف او صرفاً اعمال فشار بر مذاکره‌کنندگان است. او حتی به صورت سربسته در سخنانش گفت که امکان جابجایی این «خطوط قرمز» نیز وجود دارد.”
منبع: کوریه انترناسیونال، ۲۵ ژوئن ۲۰۱۵
