هر فرد علاقهمند به هنر هفتم با شنیدن خبر مرگ عمر شریف ناخودآگاه به یاد نقش او در فیلم دکتر ژیواگو میافتد، چرا که این مهمترین و مشهورترین نقش عمر شریف در کل فعالیت هنریاش است. فیلم دکتر ژیواگو، به عنوان یکی از فیلمهای خوشساخت تاریخ سینما، توسط دیوید لین کارگردان انگلیسی در سال ۱۹۶۵ ساخته شد. این فیلم که محصول مشترک ایتالیا و آمریکاست، درواقع یک ملودرام تاریخی است که از رمان “دکتر ژیواگو” نوشته بوریس پاسترناک، نویسنده و شاعر روسی، الهام گرفته شده.
بازیگران: عمر شریف [در نقش دکتر یوری ژیواگو]، جولی کریستی [در نقش لارا آنتیپووا]، جرالدین چاپلین [در نقش تونیا ژیواگو]،…
داستان فیلم: داستان زندگی یک پزشک و شاعر روسی است که از آشفتگیهای دوران انقلاب کمونیستی و جنگ داخلی کشورش [۱۹۲۲-۱۹۱۷] رنج میبرد. او علیرغم آنکه متأهل است، عاشق همسر یک فعال سیاسی می شود. ژیواگو قوانین جدید کمونیستی را نمیپذیرد و شادی زندگی را در عشق و طبیعت و خلوت معنوی میجوید.
نمایش این فیلم در اتحاد جماهیر شوروی ممنوع اعلام شد و ساخت آن نیز در این کشور امکان پذیر نبود. برخی منتقدان به مدت زمان فیلم که بیش از ۳ ساعت بود، خرده گرفتند و همچنین معتقد بودند که فیلم مبنای تاریخی درستی ندارد. ولی نظرات با گذر زمان تغییر کرد و اکنون عموم مردم براین باورند که این فیلم را می توان به عنوان یکی از بهترین ساختههای دیوید لین برشمرد.
فیلم دکتر ژیواگو ۵ جایزه اسکار را به خود اختصاص داد و در جشنواره کن سال ۱۹۶۶ نیز حضور یافت. این فیلم تا سال ۲۰۱۵ هشتمین فیلم پرفروش تاریخ سینما بوده است [با احتساب نرخ کنونی].
“کارلو پونتی“، تهیه کننده فیلم که امتیاز رمان را خریداری کرده بود، ابتدا قصد داشت که همسرش سوفیا لورن در نقش لارا ظاهر شود، ولی دیوید لین مخالفت کرد، چون معتقد بود که او دارای قد بلندی است و برای این نقش مناسب نیست.
جین فوندا و آدری هپبورن نیز جزو کاندیداها بودند، ولی درنهایت جولی کریستی به عنوان بهترین کاندید برای ایفای نقش لارا انتخاب شد.
عمر شریف قبلاً در فیلم “لورنس عربستان” با لین همکاری کرده بود و در فیلم دکتر ژیواگو نیز قرار بود نقش پاشا را ایفا کند. نقش یوری ژیواگو برای “مایکل کین” درنظر گرفته شده بود، ولی تست بازی او و جولی کریستی چندان خوب از آب درنیامد و خود مایکل کین به دیوید لین پیشنهاد داد که عمر شریف گزینه بهتری برای ایفای این نقش است.
این فیلم در اسپانیا و در دوران ژنرال فرانکو ساخته شد و دلیل اینکه ساخت آن ۱۰ ماه به طول انجامید این بود که دیوید لین میخواست هر چهار فصل را در داستان داشته باشد. ولی مشکل اینجا بود که اسپانیا در آن سال زمستان ملایمی داشت و همین مسأله یکی از دلایل جدی برای تأخیر در ساخت بود. عوامل فیلم مجبور بودند برف پلاستیکی بسازند و بازیگران هر دو دقیقه یک بار به دلیل عرق زیاد گریم میکردند. همچنین بخشهایی از فیلم در فنلاند و کانادا و صحنههای مربوط به کوههای آرال نیز در رشته کوه پیرنه برداشته شده.
ماکت شهر مسکو در حومه مادرید ساخته شد. این ماکت شامل یک خیابان ۸۰۰ متری با تراموا و پل بود. ماکت کوچکی از کاخ کرملین به همراه ۶۰ مغازه و خانه نیز در اطراف یک میدان بزرگ ساخته شد.
تازه در سال ۱۹۹۴ بود که این فیلم پس از ۲۹ سال ممنوعیت در روسیه به نمایش عمومی درآمد.