سیاست خارجی مقوله یی است که تعاریف متعددی از آن ارائه می شود اما آنچه در صحنه عمل می توان به آن اشاره داشت این است که سیاست خارجی به معنای تنظیم روابط و مناسبات با کشورهای خارجی و سازمان های بین المللی و با ارگان ها و سازمان های غیر دولتی به منظور تامین منافع ملی، حفظ امنیت کشور و توسعه همه جانبه است. اگر سیاست خارجی در این چارچوب عمل کند نتیجه اش بهره مندی از دیپلماسی مطلوب و موفق است. این سیاست خارجی باعث مشروعیت بین المللی می شود،مشروعیت بین المللی باعث افزایش جایگاه و منزلت ایران در جهان شده و به دنبال این افزایش جایگاه بین المللی امنیت کشور نیز در تمام وجوه تامین می شود؛ چه آنکه دیگر بحثی به نام انزوای سیاسی برای کشور وجود ندارد و از بین رفتن انزوای سیاسی، فعال بودن و حضور جدی داشتن در صحنه های بین المللی یعنی حذف تهدیدها و جذب فرصت ها.
این مولفه ناشی از ایده آل گرایی نیست. در دوران اصلاحات این امر به طور نسبی تحقق یافت. در آن زمان به جایگاهی دست یافتیم که با تمام کشورهای مهم دنیا، اروپا، کشورهای آسیایی مهم، کشورهای عربی و همسایه رابطه خوبی داشتیم و در عین حال با امریکای جنوبی، آفریقا، کشورهای قفقاز و آسیای مرکزی هم روابط مان حسنه بود. از همه اینها مهم تر همکاری ایران با سازمان ملل بود که در واقع یک همکاری جدی بین ایران و سازمان ملل برقرار شده بود. البته در این چند سال به دلیل عملکرد دولت نهم این زحمات هشت ساله با آسیب مواجه شد. این امر یکی از دغدغه هایی به شمار می آید که نامزدهای اصلاح طلب با آن روبه رو هستند. نامزدهای اصلاح طلب عملکرد دولت نهم در سیاست خارجی را موفق نمی دانند و سعی دارند با در میان گذاشتن برنامه هایشان با مردم، جامعه را با دیدگاه های خود در زمینه سیاست خارجی آشنا سازند.
بنابراین این نگرانی وجود ندارد که برگرداندن سیاست خارجی به وضعیت مطلوب کار سختی است. البته در مسیر اصلاح در برخی حوزه ها با دشواری مواجه خواهیم بود اما این به معنای این نیست که راه اصلاح بسته است.
مشکل دولت نهم این بود که از تیم کارشناسی قوی برای هدایت سیاست خارجی استفاده نکرده و حتی به وزارت خارجه یی که بخشی از دولت بود هم توجه کافی نشد. به عبارت دیگر کار کارشناسی انجام نمی شد و در موارد متعددی هم شاهد بودیم به نظریه هایی که وزارت امور خارجه می داد عمل نمی شد.
نامزدهای اصلاح طلب برای عملکرد مناسب در سیاست خارجی باید با مشاوران و تیم متخصص خود در این حوزه به طور مداوم در حال تبادل اطلاعات باشند چرا که یک رئیس جمهور به تنهایی نمی تواند به تمامی حوزه ها رسیدگی کند و لازمه بهره گیری از نظرات کارشناسی برخورداری از یک تیم متخصص قوی است. راه تعامل با دنیا در جنجالی کردن سیاست خارجی نیست بلکه نیازمند ادبیات دیپلماتیکی است که در راستای منافع ملی تعریف شود. داشتن راهبرد مشخص در عرصه روابط بین الملل مساله مهمی است. اگر کشوری در این عرصه راهبرد نداشته باشد و به شکلی غیرقابل پیش بینی عمل کند، نمی تواند اعتماد جهانی را به سمت خود جلب کند. سیاست خارجی عرصه تعقل و تصمیم سازی بر محور منافع ملی است و نمی توان در این زمینه ها به آسانی و با تسامح دست به تصمیم گیری و اقدام زد.
ایران دارای جایگاه مهمی در منطقه است و به لحاظ ژئوپولتیک و تاثیرگذار بودن می تواند نقش قابل توجهی ایفا کند. با توجه به این نکته یک مدیریت هدفمند، منطقی و براساس عزت، حکمت، مصلحت و منافع ملت ایران می تواند اعتبار کشور را در منطقه و در عرصه جهانی افزایش دهد.
منبع: اعتماد