نیل مک فارکوهر
جنگ بی سابقه بر سر قدرت میان دو رهبر کلیدی ایران به نمازجمعه کشیده شد که طی آن امام جمعه تهران، احمدی نژاد، رئیس جمهور کشور را، در حالی که جمعیت فریاد مرگ بر ضد ولایت فقیه سر داده بود، بطور غیر مستقیم مورد انتقاد قرار داد.
شکاف میان رهبران ایران دو هفته پیش، پس از آن علنی شد که رئیس جمهور سعی کرد وزیر اطلاعات را از کار بر کنار کند، جائی که نقش کلیدی در کنترل زندگی جامعه دارد. آیت الله علی خامنه ای به حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات دستور داد، در سمت خود باقی بماند.
آقای احمدی نژاد پس از آن 11یازده روز را در خانه گذراند؛ حرکتی که اتحاد میان رهبر و رئیس جمهور را که از انتخابات سال 2005 به بعد محکم و گسست ناپذیر می نمود زیر سئوال برد.
ناظران می گویند این حرکت کشمکش های جناحی درون حاکمیت را بر ملا ساخت؛ بخصوص تلاش محافظه کاران منتقد احمدی نژاد برای تسلط بر انتخابات مجلس آینده و انتخابات ریاست جمهوری سال 2013 .
حتی پیش از اظهارات امام جمعه تهران، که در نوع خود در جمهوری اسلامی بی سابقه است، جناح های شاخص محافظه کار حمایت خود را از رهبری ابراز کرده یودند، از جمله فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران که از ارکان حمایت از دولت به حساب می آید. به گزارش رسانه ها، آیت الله خامنه ای روز جمعه در کانون سخنان امامان جمعه در کلیه شهر های ایران قرار داشت.
فریده فرهی، یک متخصص مسائل ایران در دانشگاه هاوایی گفت: “این بسیار عجیب است که هر روز همه بیرون می آیند و می گویند خامنه ای دارای چنان قدرت قانونی و مذهبی است که هر عملی را که می خواهد انجام دهد. احمدی نژاد ظاهرا پایه های خود را از دست داده است. اگر پشتیبانی خامنه ای را نداشته باشی، هیچی نیستی!”
بر اساس قوانین ایران رئیس جمهور حق دارد وزاری کابینه را عزل و نصب کند. ولی به گفته تحلیلگران رهبر ایران حرف آخر را در تمام امور می زند.
احمدی نژاد در ماه دسامبر گذشته منوچهر متکی، وزیر خارجه و یکی از متحدان خامنه ای را، در حالی که در ماموریتی به سر می برد، به نحو ناشایستی از کار بر کنار کرد.
او قبلا هم وزیر اطلاعات را بر کنار کرده بود ولی این بار آیت الله خامنه ای دخالت کرد و برای حفظ آنچه او «مصلحت» نظام می نامد اقدام کرد. ولی در ویدئویی که از سخنان یک نماینده مجلس هوادار احمدی نژاد منتشر شده به نقل از رییس دولت آمده که رهبر انقلاب برای استعفای احمدی نژاد مهلتی را برای او تعیین کرده است.
برخی از تحلیلگران تردید دارند که موضوع به این شدت باشد. اگر رئیس جمهور صحنه را با چنین دلخوری هایی ترک کند به وجهه رهبری لطمه خواهد خورد؛ بخصوص با توجه به به نزدیکی قبلی رئیس جمهور و رهبر.
تحلیلگران دلایل متعددی را در مورد اینکه شکاف عمیق شده است ارائه می دهند. آقای خامنه ای با افتخار نشان می دهد که در جزئی ترین مسائل حکومت دخالت دارد، بخصوص در تعیین وزیر اطلاعات. از سوی دیگر گفته می شود رئیس دفتر رئیس جمهور، اسفندیار رحیم مشایی در پس برنامه های رئیس جمهور است و این حرکت اخیر را طراحی کرده ای است.
مخالفان دولت می گویند وزارت اطلاعات در انتخابات قبلی که آقای احمدی نژاد را برنده نشان داد تقلب کرده است؛ چیزی که به گفته برخی تحلیلگران چندان مورد قبول آقای خامنه ای نبوده است. از سوی دیگر گفته می شود پسر رهبر، محتبی خامنه ای، که اطلاعات سپاه پاسداران را در اختیار دارد برای وزارت اطلاعات برنامه هایی دارد.
به هر دلیل که باشد، رهبر ایران خواست خود را بیان کرده است. این هفته، دفتر وی عکس هایی از یک مراسم مذهبی را منتشر کرد که آقای احمدی نژاد به نحو معنی داری غایب بود ولی آقای مصلحی را در کنار رهبر ایران نشان می داد.
منبع: نیویورک تایمز- 6 مه
