بنا به اعلام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نرخ بیکاری در میان زنان نسب به مردان دو برابر شده است. علی ربیعی همچنین از پایین آمدن سن زنان سرپرست خانوار خبر داده و مواردی مثل فصلی بودن کار زنان، گرایش زنان به سمت کارهای خدماتی و عدم استقبال کارفرمایان از حضور زنان را از آسیب‌های پیش روی حوزه زنان دانسته است. او جزییات بیشتری از این آسیب‌ها اعلام نکرد و آمار جدیدی هم در زمینه اشتغال زنان نداد.
اما سال گذشته در همین روزها که در ایران به عنوان هفته زن خوانده می‌شود رییس‌جمهوری اسلامی ایران بر حضور زنان در عرصه‌های اقتصادی تاکید کرده بود و گفته بود که “حضور در جامعه و رسالت‌های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی” زنان با “تربیت فرزندان و رسیدگی به امور خانه و رییس خانه بودن” در تضاد نیست. سخناتن حسن روحانی از این جهت مهم بود که تنها یک روز قبل از او، رهبر جمهوری اسلامی به صراحت گفته بود که اشتغال از مسائل اصلی مربوط به زنان نیست و مسئله خانواده در اولویت قرار دارد.
به اعتقاد آیت‌الله خامنه‌ای، برابری جنسی زن و مرد، “کاملا غلط” است. ضمن این که از از کاهش سهمیه زنان برای ورود به برخی از رشته‌های دانشگاهی، دفاع کرد و گفت: “اینکه زنان برخی مشاغل را به عهده نگیرند، هیچ ننگ و نقصی نیست، بلکه چیزی غلط است که متناسب با طبیعت الهی زن نباشد.”
حالا به نظر می‌رسد که در فاصله دو هفته زن، آن چه در واقعیت رخ داده است، به دستورات آیت‌الله خامنه‌ای نزدیک‌تر است تا فضای مطلوب و وعده داده شده حسن روحانی. البته در این فاصله سند اشتغال پایدار زنان در دستور کار قرار گرفته که هنوز فاصله زیادی تا اجرایی شدن دارد.
شهیندخت مولاوردی، مسوول ارشد امور زنان در دولت روحانی درباره وضعیت نامطلوب اشتغال زنان به خبرگزاری ایلنا توضیح داده است: “در سال گذشته به صورت جسته وگریخته به این موضوع پرداختیم و بیشتر سال را به بررسی مسائل مرتبط با آن گذراندیم، اما امسال اقدامات بیشتری را در زمینه توانمندی زنان درامور اقتصادی انجام خواهیم داد و این مسئله در اولویت‌های ما قرار خواهد گرفت.”
او پاسخ روشنی درباره برنامه‌های دقیقی که در دستور کار دولت و معاونت امور زنان و خانواده قرار دارد، نداده و درباره آخرین وضعیت لایحه ارزشگذاری کار خانگی نیز گفته است: بررسی‌ها برای تدوین این لایحه هنوز نهایی نشده است و نیاز به جمع بندی دارد.
گزارش مرکز آمار ایران که در پاییز سال گذشته منتشر شده، موید کاهش قابل توجه نقش زنان در حوزه اقتصاد و خارج شدن آنان از فعالیت‌های اقتصادی دارد.
بنا بر این گزارش آماری و رسمی، در فاصله تابستان ۱۳۹۲ تا تابستان ۱۳۹۳ بیش از ۵۵۳ هزار نفر از زنان از چرخه فعالیت های اقتصادی خارج شده‌اند و تعدادشان از چهار میلیون و ۳۰۲ هزار نفر در تابستان ۹۲ به سه میلیون و ۷۴۹ هزار نفر در تابستان ۹۳ کاهش پیدا کرده است.
در همان زمان هم اعلام شد که میزان بیکاری زنان دوبرابر مردان است و در حالی که سهم مردان در در فعالیت‌های اقتصادی ایران بیشتر از ۲۰ میلیون نفر اعلام شد، این میزان برای زنان کمتر از سه میلیون و ۷۵۰ هزار نفر بود.
برخی کارشناسان معتقدند رشد فاحش بیکاری زنان بیش از هر چیز، ریشه در سیاست‌های دولت‌های محمود احمدی‌نژاد دارد؛ سیاست‌هایی که متاثر از گفتمان رهبر جمهوری اسلامی به دنبال اعمال برنامه‌های افزایش جمعیت و کاهش حضور زنان در فعالیت‌های اجتماعی بوده است. آیت الله خامنه ای دی ماه ۱۳۹۰ درباره مسئله اشتغال زنان، دو شرط اساسی مطرح کرد: “نخست اینکه اشتغال، کار اساسی زن در خانه و خانواده و مسئولیت مهم همسری و مادری را تحت‌الشعاع قرار ندهد و دوم آنکه مسأله محرم و نامحرم به خوبی رعایت شود.” فرامین رهبری در این حوزه در دولت حسن روحانی نیز در دستور کار قرار دارد.
تبعیض جنسیتی در آزمون استخدام دولتی
آزمون استخدامی متمرکز دولت از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و با همکاری سازمان سنجش آموزش کشور، خرداد برگزار خواهد شد و داوطلبان با شرکت در این آزمون برای استخدام در ۱۳دستگاه دولتی رقابت می‌کنند. روزنامه شرق روز ۱۷ فروردین ماه در گزارشی به قلم محمدحسین نجاتی از تبعیض جنسیتی عمده‌ای در این آزمون خبر داد.
بنا بر این گزارش، از مجموعه دوهزارو۸۰۰ سهمیه استخدامی ۱۳دستگاه دولتی نام‌برده، دوهزارو۲۸۴ سهمیه استخدامی صرفا برای مردان، ۵۰۰ سهمیه مشترک میان مردان و زنان (جذب بالاترین رتبه‌ها در آزمون بدون قید جنیست) و تنها ۱۶سهمیه صرفا برای زنان در نظر گرفته شده است. به‌عبارت دیگر ۸۲ درصد از سهمیه‌های استخدام صرفا برای مردان، بیش از ۵/۱۷درصد از سهمیه استخدام مشترک میان زنان و مردان و کمتر از یک‌درصد از سهمیه استخدام، صرفا برای زنان است.
پس از انتشار این گزارش، معاون امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری اعلام کرد که این آزمون “مطابق وعده‌های رییس‌جمهور نیست و ما اعتراضات خود را در این خصوص مطرح کرده‌ایم.”
به گفته شهیندخت مولاوردی، “سرمایه‌گذاری برای دانش‌آموختگی و تحصیل زنان باید انعکاس لازم را داشته باشد و پاسخ مناسبی از سوی نظام دریافت شود. اگر این اتفاق نیفتد و نپذیریم که این دانش‌آموختگی سرمایه‌گذاری بوده نه هزینه، به سرخوردگی جوانان منجر خواهد شد. در همین راستا در چارچوب شعار دولت، ایجاد تعادل جنسیتی در بازار کار و شایسته‌سالاری باید جامه عمل بپوشد و در آزمون‌های استخدامی هم مد نظر قرار بگیرد.”
حالا باید منتظر ماند و دید لااقل در حوزه اختیارات دولت و به طور مشخص آزمون استخدامی در پیش رو، برابری جنسیتی وعده داده شده از سوی حسن روحانی محقق خواهد شد و یا این که سخنان مساعد و وعده‌های دولتیان مناسبتی و منحصر به ایامی مانند هفته زن خواهد بود.
