اعتراض سازمان عفو بین الملل و شخصیت‌های مدافع حقوق بشر در راستای جلوگیری از اجرای حکم علیرضا ملاسلطانی بی‌نتیجه ماند. این نوجوان زیر ۱۸ سال بامداد روز چهارشنبه، ۳۰ شهریورماه در حالی که به گفته رسانه‌های حکومتی هنگام رفتن به سوی چهارپایه با صدای بلند گریه می کرد، در حضور هزاران شهروند در ملاء عام به دار آویخته شد.
حسن نایب هاشم، مدافع حقوق بشر که هم اکنون به نمایندگی از سازمان غیردولتی سودویند در هجدهمین اجلاس شورای حقوق بشر حضور دارد، در مصاحبه با روز ضمن “غیرقانونی” خواندن اجرای حکم عامل قتل روح الله داداشی، از مطرح کردن آن در نشست امروز اجلاس شورای حقوق بشر خبر می‌دهد.
سازمان غیردولتی سودویند از سازمان‌های دارای مقام مشورتی سازمان ملل متحد است که در حوزه توسعه و کاهش شکاف کشورهای جنوب وشمال فعالیت می‌کند؛ این سازمان یکی از پیشنهاد کنندگان تعیین گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای جمهوری اسلامی بود.
اجرای یک حکم “کاملا غیر قانونی”
به گزارش خبرگزاری‌های دولتی علیرضا ملاسلطانی، نوجوان ۱۷ ساله‌ای که در تیرماه جاری در جریان یک نزاع خیابانی، “قوی‌ترین مرد ایران” را به قتل رسانده بود، صبح روز چهارشنبه، ۳۰ شهریور، در محل وقوع حادثه اعدام شد.
این گزارش‌ها حاکیست که حکم ساعت پنج و ۱۹ دقیقه بامداد روز چهارشنبه در ۴۵ متری گلشهر کرج که محل وقوع حادثه بوده اجرا شده است.
خبرگزاری فارس در گزارشی مفصل پیرامون چگونگی اجرای حکم این نوجوان ۱۷ ساله نوشته از ساعت یک بامداد شب قبل از اجرای حکم، شماری از شهروندان استان البرز، که تعداد آن‌ها ۱۵ هزار نفر اعلام شده، در خیابان پونه گلشهر کرج حضور یافته و قصاص عامل قتل روح الله داداشی را از نزدیک مشاهده کرده اند.
روح‌الله داداشی که رسانه‌ها او را “قوی‌ترین مرد ایران” نامیده بودند، شنبه شب ۲۵ تیرماه در جریان درگیری با سه سرنشین یک خودروی پراید در تقاطع خیابان گلزار کرج بر اثر جراحات وارده کشته شد. پس از دستگیری سه متهم این حادثه، علیرضا ملاسلطانی، متهم اصلی که کمتر از ۱۸ سال سن دارد، به قتل اعتراف کرد و به دنبال آن در دادگاه کیفری استان البرز به قصاص محکوم شد.
علیرضا ملا سلطانی، متولد دی ماه سال ۱۳۷۲ بوده و به گفته رسانه‌های ایران مطابق با سال شمسی، به هنگام اعدام ۱۷ سال و هشت ماه سن داشته است. برخی از رسانه‌های حکومتی از جمله وبسایت “انتخاب” روز گذشته اعلام کرده بودند که به دلیل دارا نبودن سن مجازات کیفری، اجرای حکم عامل قتل روح الله داداشی به تعویق خواهد افتاد؛اما چنین نشد.
روز سه شنبه پس از انتشار خبر قریب الوقوع اجرای حکم علیرضا ملا سلطانی، سازمان عفو بین الملل طی بیانیه‌ای از جمهوری اسلامی خواست از اعدام این نوجوان خودداری کند. در بیانیه این سازمان حقوق بشری، کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد در مورد ممنوعیت اعدام افراد زیر ۱۸ سال یادآوری شده است؛ کنوانسیونی که جمهوری اسلامی در اسفند سال ۱۳۷۲ با تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان به آن پیوسته است.
بر اساس ماده ۳۷ این کنوانسیون مجازات اعدام یا حبس ابد بدون امکان آزادی، نباید در مورد جرم‌هایی که اشخاص زیر ۱۸ سال مرتکب می‌شوند اعمال شود.
اجرای حکم علیرضا ملا سلطانی به فاصله کوتاهی اعتراض شمار زیادی از مدافعان حقوق بشر را به دنبال داشت.
به گفته حسن نایب هاشم، مدافع حقوق بشر این اعدام از چند نظر فراقانونی بوده است. او می‌گوید اجرای این حکم برخلاف بند ۵ ماده ششم میثاق حقوق سیاسی مدنی است که مجلس ایران پیش از انقلاب آن را تصویب کرده و جمهوری اسلامی هم به آن متعهد است. در این بند صراحتا اعدام افرادی که زیر سن ۱۸ سال مرتکب جرم می‌شوند، ممنوع اعلام شده است.
آقای نایب هاشم همچنین می‌گوید صدور و اجرای حکم ملاسلطانی “در شمار اعدام‌های سریع، فراقانونی و خودسرانه به حساب می‌آید؛ چراکه روند دادرسی آن به سرعت غیر متعارف در مقایسه با چنین روندهایی در سطح جهان صورت گرفته است.”
دلیل دیگری که این مدافع حقوق بشر برای غیرقانونی خواندن اجرای این حکم به آن استناد می‌کند، اجرا در ملاء عام است: “این امر در جهان امروز به شدت مذموم است.در معدود کشورهای دیگری هم که‌گاه و بیگاه چنین می‌کنند، اجازه انتشار آن در رسانه‌ها را نمی‌دهند و به عواقب آن در سطح جامعه و تاثیر آن بر روان اجتماع بخصوص کودکان و عادی تلقی شدن خشونت می‌اندیشند.”
روز سه شنبه، یک روز قبل از اجرای حکم، محمود امیری مقدم، مسئول سازمان حقوق بشر ایران نیز در مصاحبه با روز با تاکید بر غیرقانونی بودن حکم اعدام علیرضا ملاسلطانی و ابراز امیدواری برای جلوگیری از آن گفته بود: “اگر تا کنون بر کسی پوشیده بود که جمهوری اسلامی به هیچ قانونی، حتی قوانین داخلی خود پایبند نیست، بعد از این اعدام دیگر آشکارا ثابت می‌شود که تحت هیچ شرایطی نمی‌توان به تعهد دستگاه قضایی به قوانین اعتماد کرد.”
اعتراض عفو بین الملل و پیش بینی افزایش اعدام‌ها
اعدام این نوجوان ۱۷ ساله بلافاصله از سوی سازمان عفو بین الملل محکوم شد. این سازمان جهانی مدافع حقوق بشر یک بار دیگر تاکید کرد که مجازات اعدام برخلاف موازین حقوق بشر و اعدام نوجوانان،نادیده گرفتن کامل کنوانسیون بین المللی حقوق کودکان است.
به گزارش سازمان عفو بین‌الملل جمهوری اسلامی در ماه میلادی سال جاری دست کم سه نوجوان زیر ۱۸ سال را اعدام کرده است.
حسن نائب هاشم با اشاره به همین موضوع و افزایش آمار اعدام در ایران طی ماه‌های گذشته می گوید: “در نشست امروز (پنج شنبه) شورا که به وضعیت حقوق بشر دولتهای خاورمیانه اختصاص دارد، سعی می‌کنیم در ضمن مساله اعدام‌ها در ایران موضوع اعدام علیرضا ملاسلطانی را هم به عنوان یکی از غیرقانونی‌ترین موارد اعدام در ایران مطرح کنیم.”
اجرای حکم علیرضا ملاسلطانی در روز چهارشنبه در شرایطی صورت گرفت که در فاصله زمانی ۳ روز قبل از آن، بر اساس گزارش‌های رسانه‌های دولتی و حقوق بشری،بیش از ۳۰ مورد احکام اعدام در زندان‌های مختلف کشور از جمله زندان اوین، رجایی شهر، ارومیه، قزوین و وکیل آباد مشهد به اجرا در آمده است.
افزایش آمارهای رسمی اجرای احکام در ایران طی یک سال گذشته باعث نگرانی بسیاری از دولت‌ها و سازمان‌های مدافع حقوق بشر شده است.
به غیر از سازمان عفو بین الملل، وزارت امور خارجه کشورهای بریتانیا و آمریکا در گزارش‌های سالانه خود با اعلام آمارهای مختلف در مورد رشد فزاینده آمار اعدام در ایران هشدار داده‌اند.
به گفته رئیس سازمان حقوق بشر ایران، با توجه به بالا رفتن آمار اعدام‌ها در طول ماه جاری پیش بینی می‌شود ایران یکی از بالا‌ترین آمارهای ماهانه اعدام را به خود اختصاص دهد.
متوسط اعدام در ایران در سال ۲۰۱۱ تا کنون، دو نفر در روز بوده که جمهوری اسلامی را در مقام دومین اعدام کننده در جهان، پس از چین، قرار می‌دهد.
