شهزاد عبدل
نشست فوق العاده سازمان همکاری اسلامی که موضوع اصلی آن پیدا کردن راهی برای برون رفت از بحران سوریه است، روز سه شنبه ۱۴ اوت در شهر مکه آغاز شد و البته ذینفع اصلی در این نشست غایب بود: حکومت دمشق. این نشست بیش از هر چیز اختلافات موجود در جهان اسلام را برملا می سازد.
هدف رسمی سازمان همکاری اسلامی ایجاد انسجام و همیاری در میان کشورهای مسلمان است. ولی درواقعیت می بینیم که پرونده سوریه نوعی جنگ قدرت میان قدرت اصلی شیعه، ایران، و جامعه سنی است که در رأس آن عربستان سعودی قرار دارد. در زمان نشست مقدماتی در روز دوشنبه، رؤسای دیپلماسی کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی خواستار تعلیق سوریه شدند، ولی جمهوری اسلامی با این موضوع مخالفت کرد.
سازمان همکاری اسلامی که در سپتامبر ۱۹۶۹ در شهر رباط و در زمان جنگ سرد تأسیس شد، دارای ۵۷ عضور است. این سازمان درواقع به هدف از بین بردن تبعیض نژادی و به ویژه انسجام بخشیدن به مبارزه مسلمانان در حفظ شأن و منزلت خود تأسیس گردید.
کریم امیل بیتار، از کارشناسان امور مربوط به جغرافیای سیاسی و جهان عرب در مؤسسه روابط بین المللی و استراتژیک، دراین خصوص می گوید: “این سازمان محافظه کار و درعین حال منفعل، هیچ تأثیری بر مسایل ژئوپلیتیکی منطقه ندارد. این سازمان به دلیل رویارویی میان کشورهای شیعه و سنی در داخل خود به شدت تضعیف شده است.” نشست مکه نیز این موضوع را به خوبی نشان می دهد.
در جریان این نشست، محمود احمدی نژاد به نمایندگی از ایران هیچ متحد دیگری غیر از عراق در برابر کشورهای سنی که از مخالفان سوری حمایت می کنند ندارد.
کریم امیل بیتار در ادامه می افزاید: “احمدی نژاد تصمیم گرفته به این نشست برود تا از تنها متحد عرب خود دفاع کند، زیرا حکومت تهران به خوبی می داند که در صورت فروپاشی اسد شرایط سختی را پیش رو خواهد داشت: بدین ترتیب تمامی کانال های انتقال و تأمین تسلیحات برای حزب الله و همچنین راه مدیترانه بسته خواهد شد. درواقع تمامی رؤیاهای قدرت طلبی جمهوری اسلامی در گروی بقای حکومت اسد است.“
در این نشست امید برای رسیدن به توافق بسیار ضعیف به نظر می رسد. مسایل ژئواستراتژیک بسیار مهمی در این زمینه وجود دارد. این محقق می افزاید: “هیچ یک از دو طرف حاضر نیست حتی یک سانتیمتر عقب نشینی کند. رویدادهای سوریه فراتر از آن چیزی است که بتواند به توافق ختم شود. درواقع این گردهمایی ریاکاران است؛ گردهمایی کشورهایی که از یکدیگر به شدت متنفرند.”
به علاوه، مسایل اقتصادی نیز به مسایل اعتقادی افزوده شده: “سعودی ها در برابر تحریم های اعمال شده ازسوی ایالات متحده علیه نفت ایران، تولیدات نفتی خود را افزایش داده اند و همین مسأله تنش ها را بیش از پیش شدت بخشیده است.”
منبع: لوموند، ۱۴ اوت
