“آن‌ها که مدام شکاف ایجاد می‌کنند نمی‌دانند ما چه باری روی دوش ماست.”
این سخنان را حسن روحانی در جریان سفر استانی خود پس از شش ماه ریاست‌جمهوری خود عنوان کرد.
او بر خلاف موفقیت‌های چشمگیر در عرصه مذاکرات بین‌المللی، در داخل ایران با فشار زیادی مواجه است و باید میان نگرانی‌های اردوگاه محافظه‌کاران و خواسته‌های رای‌دهندگان خود که با محدودیت‌های فرهنگی‌اجتماعی، بیکاری و عدم پویایی اجتماعی مواجه هستند توازن برقرار کند.
حسین ۴۸ ساله که کارخانه‌اش پس از تحریم‌هایی که در دوران احمدی‌نژاد گریبان کشور را گرفت ورشکست شد و حالا به جمعیت مسافرکشان تهران پیوسته می‌پرسد: “در سیاست داخلی چه چیزی تغییر کرده؟ چیزی ارزان شده؟ نرخ تورم پایین آمده؟ بیکاران سر کار خود بازگشته‌اند؟ برداشته شدن تحریم‌ها باید وضعیت را بهتر کند اما وقتی [آقای روحانی] می‌خواست رئیس‌جمهور شود قول داد در ۱۰۰ روز اول همه‌چیز تغییر کند. حالا انگار که اصلا چنین چیزی نگفته بوده.”
با این‌که روحانی تلاش زیادی برای پیشرفت اقتصادی در بخش‌های حیاتی نظیر پتروشیمی، خودروسازی و خطوط کشتیرانی، که همه وابسته به کاهش تحریم‌های بین‌المللی هستند، کرده، هواداران او برای بهبود وضع بیکاری و کنترل تورم بی‌صبر هستند. بنا به آمار رسمی، در شش ماه گذشته اقتصاد ایران ۲ درصد منقبض شده و قیمت‌ها از زمان ریاست‌جمهوری روحانی در ماه اوت ۵.۶ درصد افزایش یافته است. اوایل این ماه نماینده صندوق بین‌المللی پول پس از سفر خود به تهران هشدار داد که بدون “اصلاحات برای ترویج ثبات، سرمایه‌گذاری و باروری” ایران به تقلا با “شوک بزرگی» که در سال‌های اخیر مانع ثبات و رشد شده ادامه خواهد داد.
دولت با تشخیص مشکلات فزاینده مالی خانواده‌های ایرانی سعی کرده از طریق یارانه‌ها به اقشار کم‌درآمد کمک کند اما برخی از این تلاش‌ها به خاطر حجم بالای متقاضیان با شکست مواجه شده است. در اقتصادی که مردم مجبورند برای حفظ استاندارد زندگی ۲۳.۸ درصد بیشتر از سال قبل خرج کنند، کسانی که در صف سبد کالا می‌ایستند فقط فقرا و بیکاران نیستند، بلکه کارگران و کارمندانی نیز هستند که حقوق‌شان پایین‌تر از میانگین ملی که ۵۰۰ دلار است آمده.
ماه گذشته دولت اعلام کرد که ۱۳ تریلیون ریال برای سبد کالای اقشار کم‌درآمد اختصاص داده است، اما تعداد کسانی که خود را واجد شرایط اعلام کرده‌اند برای دولت تبدیل به کابوس شده و باعث شده که روحانی هم از جانب نمایندگان مجلس و هم شهروندان که عدالت این سیستم را در توزیع کمک‌ها مورد سئوال قرار می‌دهند مورد انتقاد قرار بگیرد.
مسئله عدالت اجتماعی در دولت روحانی به حوزه اقتصاد ختم نمی‌شود. بسیاری از محدودیت‌های اجتماعی که روحانی قول کاهش آن‌ها را داده بود به قوت خود باقی است. اینترنت هنوز کند و شدیدا فیلترشده است و شبکه‌های اجتماعی با این‌که به طور گسترده توسط سیاستمداران ایرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد همچنان مسدود است. سینما هنوز مورد سانسور و سلیقه‌گرایی قرار می‌گیرد. حداقل سه روزنامه از جمله “آسمان”که حامی روحانی بود تعطیل شده است. گروه‌های دیدبان بین‌المللی نیز عنوان کرده‌اند که از زمان به قدرت رسیدن روحانی تعداد اعدام‌ها بیشتر شده است.
به رغم این مسایل اجتماعی و اقتصادی، دولت جدید ثابت کرده که در بسیاری از جبهه‌های کلیدی داخلی موثر بوده است. زمانی نرخ دلار به ۴۰۰۰۰ ریال رسید و دولت روحانی توانست آن‌را حدود ۳۰۰۰۰ ریال ثابت نگه دارد. یک دستاورد دیگر ورود اقلام دارویی به کشور است که باعث آسودگی خیال هزاران بیماری شده که به علت کمبود دارو با مشکلات بسیار زیادی مواجه بودند. در همین حال، با تلاش لابی‌های دولت برای کاهش تحریم‌ها در صنایع کلیدی، پروژه‌های سازندگی بزرگی برای بنادر جدید و پالایشگاه‌های نفتی در حال انجام است که وعده ایجاد شغل و احیای اقتصادی در برخی از استان‌ها را می‌دهد.
با این‌که دورنمای اقتصادی مثبت به نظر می‌رسد، شکست‌های جدید دولت در فضای اجتماعی و فرهنگی نشان می‌دهد که رهبر ایران روحانی را محدودتر از آن‌چه رای‌دهندگان انتظار داشته‌اند نگه داشته است. بسته شدن روزنامه‌ها، سانسور ادامه‌دار هنر و پرونده ضعیف حقوق بشر نشان می‌دهد که روحانی ممکن است طرفدار باز شدن جامعه ایران باشد اما منتقدان تندروی او مترصد هستند که کوچکترین تلاش‌ها برای باز شدن فضا را مسدود کنند.
علی، ۲۹ ساله می‌گوید: “وقتی شما درد شدید دارید دیگر به بازگشت به شرایط عادی اهمیتی نمی‌دهید، فقط می‌خواهید درد از بین برود. دولت جدید هم الان روی همین متمرکز است.”
منبع: گاردین، 28 فوریه 2014
