قرارست از نیمه دوم سال، بنزین از قید سهمیه بندی آزاد شود؛و این خبر نه از سوی وزیر نفت ومسئولین نفتی که از سوی سردار رویانیان اعلام می شود. به گزارش مهر، محمد رویانیان دیروز به خبرنگاران گفت: “بر اساس تصمیم گیری های انجام شده از نیمه دوم امسال، قیمت سوخت (بنزین و گازوئیل) به صورت نیمه یارانه ای ارائه می شود.بر این اساس، سهمیه بندی بنزین حذف می شود ولی دولت برای بخش حمل و نقل عمومی تاکسی و وانت بار یارانه سوخت به صورت نقدی اختصاص می دهد.” این در حالی است که این روزها شایعه بنزین 900 تومانی در تهران شنیده میشود؛شایعه ای که رویانیان آن را رد کرد اما قیمتی هم اعلام نکرد. گفته می شود باسیاست جدید دولت، ابتدا بنزین به قیمت هایی پایین تر مانند 600یا 700 تومان عرضه و به تدریج آزاد می شود.
هنوز جمع بندی نشده
به گزارش مهر، در 90 روز نخست امسال، متوسط مصرف بنزین کشور حدود 63 میلیون لیتر در روز بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهشی سه درصدی همراه بوده اما مصرف بنزین آزاد (با نرخ نیمه یارانه ای 400 تومان) در این مدت افزایشی 16 تا 17 برابری داشته است.
در این میان، فروش بنزین آزاد از متوسط یک میلیون لیتر در سال گذشته با افزایشی قابل توجه از نیمه دوم خرداد ماه امسال حتی به 16 تا 17 میلیون لیتر در روز نیز رسیده است.
گزارش ها حاکی از آن است که سناریوهای مختلفی برای تعیین قیمت بنزین آزاد تک نرخی در دولت در حال بررسی بوده اما تاکنون هیچ گونه جمع بندی در خصوص تعیین قیمت بنزین آزاد نشده است. به همین خاطر بود که دیروز سردار قیمت بنزین را اعلام نکرد.
فارس چندی پیش در توجیه این موضوع نوشته بود: “در حال حاضر با توجه به رابطه قیمت بنزین در افزایش هزینه های خانوار به یکی از پیچیده ترین فعالیتهای کارگروه اقتصادی دولت تبدیل شده است و از این رو سعی می شود با در نظر گرفتن تمامی جوانب یک قیمت برای بنزین آزاد تعیین شود.”
سناریوهای مختلف وتردید های دولت
تاکنون سناریوهای مختلفی برای تعیین قیمت آزاد بنزین بررسی شده که آیا بنزین با همان قیمت واقعی تمام شده عرضه شود و یا آنکه با یک روند تدریجی، آزادسازی قیمت انجام گیرد. مسعود میرکاظمی وزیر نفت پیشتر در خصوص تعیین قیمت آزاد بنزین در جمع خبرنگاران گفته بود: “در حال حاضر هزینه تمام شده یک لیتر بنزین در کشور با در نظر گرفتن مالیات ارزش افزوده هزینه های حمل و نقل و توزیع حدود 750 تومان برآورد شده است.”
ولی معاون وی قیمت بنزین را بالاتر از این میداند. به گزارش ایسنا علیرضا ضیغمی با اشاره به اینکه در حال حاضر قیمت هر لیتر بنزین وارداتی برای ایران حدود 900 تا 950 تومان هزینه دارد، گفته است: “بنزین 400 تومانی یک قیمت نیمه یارانه ای برای بنزین به شمار می رود.”
در یک سناریوی مطرح شده قرار است قیمت بنزین به صورت مرحله ای افزایش یابد به طوری که بهای آزاد این فرآورده استراتژیک از اول مهر با حذف سهمیه بندی به صورت نرخ نیمه یارانه ای 400 تومان عرضه شود.
اما سناریوی دیگر این است: حذف سهمیه بندی و عرضه بنزین آزاد با نرخی بیش از 600 تومان. هم اکنون قیمت هر لیتر بنزین یارانه ای 100 تومان، بنزین سوپر یارانه ای 150 تومان، بنزین نیمه یارانه ای 400 تومان، وبنزین نیمه یارانه ای سوپر 550 تومان است.
کمتر از 900 تومان
رویانیان دیروز نگفت بنزین و گازوئیل با چه قیمتی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار خواهد گرفت، اما رئیس ستاد حمل‌ونقل در پاسخ به پرسش یکی از خبرگزاری‌ها توضیح داد: “قطعا قیمت‌بنزین در نیمه نخست سال‌جاری کمتر از این خواهد بود، زیرا در فاز نخست، بنزین به صورت تک‌نرخی و نیمه یارانه‌ای عرضه میشود.”
به گفته رویانیان، در پایان عرضه بنزین سهمیه‌ای، دولت یارانه صاحبان تاکسی، وانت‌بار و سایر خودروهای بخش حمل‌ونقل عمومی را، به صورت نقدی به آنان پرداخت خواهد کرد.
به گزارش بی بی سی ایران هم‌اکنون روزانه ۴۳ میلیون لیتر بنزین تولید می‌کند. این ۴۰ درصد کمتر از نیاز داخلی است. وزارت نفت اعلام کرده تولید بنزین ایران تا پایان سال آینده ۱۷ میلیون لیتر افزایش می‌یابد و این کشور ظرف دو سال آینده از واردات بنزین بی‌نیاز میشود. وزارت نفت توضیح نداده است که با قطع برنامه‌های بازسازی و توسعه پالایشگاه‌ها و توقف طرح ایجاد پالایشگاه‌های جدید، این امر چگونه تحقق خواهد یافت. اواخر خردادماه امسال، عبدالرضا رحمانی فضلی رئیس دیوان محاسبات جمهوری اسلامی به خبرگزاری ایسنا گفت که تولید نفت ایران نسبت به سال گذشته ۸ درصد کاهش و مصرف داخلی آن ۳ درصد افزایش یافته است. به این ترتیب، جمهوری اسلامی حتی اگر دارای پالایشگاه‌های کافی باشد، در عرصه تامین نفت‌خام مورد نیاز این پالایشگاه‌ها برای تولید بنزین با مشکل روبرو خواهد بود.بزرگترین پالایشگاه در دست ساخت ایران یعنی ستاره خلیج فارس با مشکلات عجیب مالی رو به رو است وهر ماه تقریبا چند روزی کارگران مشغول درآن دست به اعتصاب میزنند.این پالایشگاه قرار بود با تولید روزانه 300هزار بشکه بنزین در روز خودکفایی تولید بنزین را در سال 90 رقم زند که بسایر بعید است در آن تاریخ به بهره برداری برسد.
روز پنجم تیرماه سال ۱۳۸۶، هنگامی که دولت برای نخستین بار به صورت ناگهانی و بدون اعلام قبلی بنزین را سهمیه بندی‌کرد، مردم در سراسر ایران به پمپ‌های بنزین هجوم بردند. در بسیاری مناطق کار به درگیری‌های خشونت‌آمیز میان مردم خشمگین و نیروهای انتظامی انجامید. ظرف چند ساعت، ۱۸ پمپ بنزین در تهران به آتش کشیده شد. در آن زمان، سهمیه ماهانه خودروهای شخصی ۱۰۰ لیتر، سهمیه تاکسی‌ها ۸۰۰ لیتر و سهمیه شخصی‌های مسافرکش ۶۰۰ لیتر در ماه تعیین شده بود که بعدا در چند مرحله کاهش یافت.
میزان کنونی متوسط مصرف روزانه بنزین در ایران حدود 63 میلیون لیتر است و در همین حال میزان تولید پالایشگاه‌های داخلی ۴۴ تا ۴۵ میلیون لیتر اعلام شده است. به این ترتیب ایران باید روزانه بیش از ۲۰ میلیون لیتر بنزین وارد کند.
با احتساب این میزان واردات بنزین، و با فرض فعال‌بودن تمام ظرفیت پالایشگاه‌های داخلی، آنچه از آن با عنوان “ذخایر استراتژیک بنزین” نام برده میشود تنها برای ۷۰ روز کفایت می‌کند.
این در حالی است که محمود احمدی‌نژاد گفته ایران می‌‌تواند در عرض یک هفته با تغییراتی در خط تولید، “تمام بنزین مورد نیاز خود را تأمین کند.”
کنگره آمریکا اوایل تیرماه جاری طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن شرکت‌های صادرکننده بنزین به ایران، هدف تحریم ایالات متحده قرار می‌گیرند؛ با این حال حتی پیش از تصویب این طرح، شماری از شرکت‌های عمده صادرکننده بنزین، صادرات خود به ایران را قطع کرده بودند .شرکت های شل، ویتول، لوک اویل و توتال از جمله کمپانی هایی هستند که در ماه های اخیر فروش بنزین به ایران را متوقف کرده اند.
