روحانی در ایام تبلیغات انتخاباتی عنوان کرده بود که “این سرعت اینترنت در شان مردم ما نیست” و حالا محمود واعظی، وزیر پیشنهادی او برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وعده افزایش سرعت اینترنت و تلاش برای گسترش دسترسی خانوار ایرانی به اینترنت پرسرعت می‌دهد. این، درست عکس رویکرد دولت دهم است که در جریان اعتراضات مردمی، اقدام به قطع اینترنت کرد و سعی بر کاهش سرعت اینترنت در مواقع مختلف داشت. از جمله بنا به اعتراف صریح وزیر دولت دهم، حتی در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری هم با توجیه “ حفظ آرامش کشور” سرعت را کاهش داده بودند. اما فارغ از سرنوشت وعده دولت یازدهم، اینترنتی که ایرانیان از آن استفاده می‌کنند از چه سرعتی برخوردار است؟ آیا ایران توانسته در سال‌های اخیر نسبت به افزایش سرعت اینترنت اقدام کند؟ داده‌های شبکه آکامای می‌گوید که پاسخ این سوالات منفی است و ایران حتی در منطقه و در قیاس با همسایگان هم جایگاه نازلی دارد.
اینترنتی در شان ایرانیان
در آخرین روزهای تیر ماه گذشته خبر رسید که “احراز هویت” پیش از استفاده از اینترنت، آخرین راهکاری است که به منظور فیلترینگ هوشمند، در دستور کار شورای عالی فضای مجازی قرار گرفته است. این شورا می‌خواهد سطح فیلترینگ‌های متفاوتی را طراحی و اجرا کند که بسته به سن و شغل کاربران متفاوت است. کمتر از یک هفته پیش از اعلام این موضوع، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم از راه‌اندازی ایمیل ملی خبر داده بود؛ ایمیلی که فرد متقاضی استفاده از آن ابتدا باید “احراز هویت” شود. متولیان و متصدیان کنترل اینترنت در ایران به ویژه در دولت دهم، قطع اینترنت و کندی سرعت در مواقع خاص را در کنار فیلترینگ گسترده در دستور کار داشتند، اما گویا به روش “احراز هویت” متمایل شده‌اند؛ روشی که به شکلی گسترده در کشور کره شمالی انجام می‌شود و تنها عده خاصی پس از کسب صلاحیت، اجازه دسترسی به اینترنت دارند. دست برقضا، محمدحسن نامی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم مدرک دکترای خود را از این کشور دریافت کرده است. اما نه او و نه مهدی اخوان بهابادی، دبیر شورایعالی فضای مجازی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی فرصت چندانی برای اجرای برنامه‌های خود نداشتند.
محمود واعظی، فرد مدنظر روحانی برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات لااقل در مقام وعده گفته است که “ سرعت دسترسی خانوار به اینترنت پرسرعت گسترش می یابد و دولت برای اتمام فاز اجرایی شبکه ملی اطلاعات اهتمام به خرج خواهد داد.” (برنامه‌های واعظی، ارائه شده به مجلس)
شورای عالی فضای مجازی هم اگرچه نهادی است که به دستور رهبر جمهوری اسلامی تاسیس شده اما ریاست آن با رییس‌جمهور است و نمایندگان دولت در این شورا، اکثریت را در اختیار دارند.
حسن روحانی در دو نوبت به طور صریح به سرعت اینترنت پرداخته است. یک بار وقتی در شبکه 4 جمهوری اسلامی حضور پیدا کرد و گفت: “دانشجوی ما می خواهد از اینترنت استفاده بکند، اینکه نمی‌شود با یک شرایطی که برایش ایجاد کردیم یک پهنای باندی در اختیارش گذاشتیم که ساعتها باید معطل بشود این در شان مردم ما نیست در شان ملت ما نیست.” بار دیگر هنگامی بود که پیش از تنفیذ و تحلیف با وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت احمدی‌نژاد دیدار کرد و بر “بر افزایش سرعت و میزان پهنای باند اینترنت” تاکید داشت.
وبسایت انصاف هم از شنیده‌هایی گفته است که حاکی از تصمیم دولت روحانی “برای گشوده شدن دایره سایت‌هایی است که به دلایل عجیب و یا با نگاهی سیاسی فیلتر شده‌اند.” این وبسایت سپس با اشاره به اقدام وبسایت هاشمی رفسنجانی در بازنشر اظهارنظری از او درباره فیسبوک، نتیجه گرفته است: “با توجه به نزدیکی دیدگاه‌ها و نیز نیروهای مورد استفاده ی دکتر روحانی به هاشمی رفسنجانی، بازنشر این نظر هاشمی در این مقطع نشانه قوی احتمال رفع فیلتر شبکه اجتماعی فیسبوک است که بنا بر آمارهای منتشر شده چند میلیون از ایرانیان در آن عضویت دارند.”
هاشمی رفسنجانی گفته بود که “امروز عصر انفجار اطلاعات است و این مهم ترین تفاوت شرایط زمانی برای انقلاب ما و انقلابهای امروز منطقه است[…] ما برخلاف عده‌ای که فکر می‌کنند این جریان‌ها خطرناک است فکر می کنیم این جریان به سعادت بشریت کمک می‌کند و چیز مبارکی در دنیاست. امروز یک صفحه فیس بوک که هزینه‌ای برای مردم ندارد تبدیل به موضوع خبری در تمام تلویزیون‌ها و دستگاه‌های دنیا می‌شود”
ایران، عقب‌تر از همه همسایه‌ها
داده‌های شبکه آکامای به روشنی نشان می‌دهد که ایران در منطقه، جایگاه بسیار نازلی دارد و متوسط سرعت اینترنت در آن 634 کیلو بایت بر ثانیه است. رقمی که به عنوان مثال برای افغانستان 820 کیلو بایت بر ثانیه منظور شده است. در عکس زیر می‌توانید متوسط سرعت اینترنت در ایران را با کشورهای منطقه مقایسه کنید.
متوسط حداکثر سرعت اینترنت هم در ایران سه هزار و 164 کیلو بایت بر ثانیه است که باز در مقایسه با دیگر کشورها رقم پایینی است. در عکس زیر، متوسط حداکثر سرعت اینترنت مقایسه شده است.
اما در 4 سال گذشته، روند سرعت اینترنت در کشورهای منطقه چگونه بوده است؟ چهار کشور ایران، ترکیه، پاکستان و آذربایجان به عنوان نمونه انتخاب شده و سیر روند رشد سرعت اینترنت در آنها در بازه سه ماهه اول 2009 تا سه ماهه اول 2013 مقایسه شده است. باز هم ایران، آخری است و در این بین تنها کشوری است که سرعت در آن پایین‌تر هم آمده است
