رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی عصر روز گذشته خود در جمع مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی، دو چهره متفاوت از خود به نمایش گذاشت. نخست چهره رهبری مقتدر، شجاع و کاربلد که هیچ نگرانی و تشویشی از تهدیدهای متعدد داخلی و خارجی به خود راه نمی دهد و دیگر، مقامی بالاتر از تمام مسئولان اجرایی و حکومتی که اگرچه خواستار نگاه واقع بینانه به مسائل جاری کشور است اما در عین حال نسبت به “واقعیت پنداری” مسئولان و مردم هشدار می دهد.
سید علی خامنه ای، منظور خود از واقعیت پنداری را در یک جمله اینچنین تشریح کرد: “دشمنان انقلاب و اسلام سعی می کنند با واقعیت سازی و واقعیت نمایی، مسئولان و مردم را دچار خطا در محاسبات کنند.”
او گفت که “دشمن برای کوچک نشان دادن توان ملت ایران و بزرگنمایی توان جبهه استکبار” تلاش می کند و این مسئله را همان “واقعیت پنداری” دانست که به آن اشاره کرده بود: “اگر اسیر این واقعیت نمایی شویم و در محاسبه توان خود و یا دشمن خطا کنیم راه را اشتباه خواهیم رفت.”
با رسیدن مخالفان مسلح بشار اسد به قلب پایتخت و دیگر شهرهای کلیدی سوریه، افکار عمومی جامعه بین الملل و سیاستمداران جهانی تا حدود زیادی به دمشق معطوف شده است. پرونده هسته ای جنجالی، روند صلح خاورمیانه، عراق و افغانستان و در نهایت روند نقض حقوق بشر در ایران، به ترتیب بزرگترین چالش های غرب و نهادهای قدرتمند جهان با جمهوری اسلامی در سال های گذشته بوده اند.
حوادث و تحولات سوریه اما آنقدر بر دیگر مسائل مهم بین المللی سایه انداخته که اگر هم به فراموشی کامل معضلات آن با حکومت جمهوری اسلامی منجر نشده باشد، آنها را به درجه دوم اهمیت و توجه سوق داده است.
این کم توجهی اما بی شک یک واکنش مقطعی و موقتی است. هم مجموعه کشورهای مسئله دار با حکومت ایران و هم حاکمان کشور و در رأس آنها رهبر جمهوری اسلامی به خوبی می دانند که سقوط حزب بعث در سوریه و کنار رفتن خاندان اسد از قدرت در این کشور، ایران و قدرت مستقر در آن را بار دیگر به کانون توجه جامعه بین الملل تبدیل خواهد کرد.
علی سعیدی، نماینده علی خامنه ای در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حدود دو هفته پیش گفته بود که نظام جمهوری اسلامی ایران “در آستانه فتح خیمه معاویه” قرار دارد.
او گفته بود “شرایط حساسی است و در دقیقه ۹۰ به سر می‌بریم.”
خیمه معاویه جایی بود که نخستین خلیفه امویان در آن سپاه خود را علیه سپاهیان امام علی، امام اول شیعیان در جنگ صفین فرماندهی می کرد.
شیعیان می گویند مالک اشتر، فرمانده سپاه علی توانسته بود در آن جنگ خود را به نزدیکی خیمه معاویه برساند اما پس از آنکه لشگریان اموی قرآن بر سر نیزه گرفتند و خواستار حکمیت کلام خدا بین دو سپاه شدند، برخی از بزرگان با تحت فشار قرار دادن امام علی، او را ناچار کردند تا به مالک فرمان بازگشت بدهد.
این واقعه که در نهایت به تعیین معاویه ابن ابی سفیان به عنوان خلیفه مسلمانان ختم شد، تاریخ اسلام را تغییر داد. حکومت آن روز معاویه در شام قرار داشت؛ جایی که در سوریه امروز قرار دارد.
به نظر می آید سوریه برای دولت های متخاصم با جمهوری اسلامی حکم خیمه معاویه را دارد. دولت بعثی سوریه به رهبری پدر رئیس جمهور کنونی یعنی حافظ اسد، از ابتدا روابطی گرم با نظام جمهوری اسلامی برقرار کرد. حکومت اسد تنها دولت عرب بود که در جریان جنگ هشت ساله ایران و عراق آشکارا جانب جمهوری اسلامی را گرفت و بدین ترتیب خشم کشورهایی مانند عربستان سعودی، قطر، مصر، عراق و دیگر دولت های عرب را به جان خرید.
ثمره این حمایت سیاسی و لجستیکی سوریه، انواع و اقسام حمایت های متقابل جمهوری اسلامی از دولت این کشور بخصوص در زمینه اقتصادی بود.
علی اکبر محشتمی پور، سفیر پرقدرت اسبق جمهوری اسلامی در سوریه گفته که ایران بابت این حمایت سالانه یک میلیارد تن نفت رایگان در اختیار دولت این کشور می گذاشت.
به جز این، اشغال بخشی از خاک سوریه توسط ارتش اسرائیل که موجب وقوع چند جنگ و تنشی دنباله دار میان این دو کشور شد، از دیگر دلایل اصلی اتحاد استراتژیک میان دولت های سوریه و ایران در سال های گذشته بوده است.
این اتحاد استراتژیک باعث شد تا دولت سوریه تنها دولت حامی حکومت جمهوری اسلامی در برابر قدرت های جهانی در کل منطقه خاورمیانه و کشورهای اسلامی ـ– عربی باشد. با رفتن اسد و روی کار آمدن دولتی دورتر از جمهوری اسلامی در این کشور، ایران تنها و بزرگترین متحد خود در منطقه را از دست می دهد.
به همین دلیل است که تلاش برای بقای بشار اسد، به یکی از محوری ترین تلاش های علنی و غیر علنی حکومت ایران در ماه های اخیر بدل شده است. حاکمان تهران می دانند که رفتن اسد، دولت های مخالف جمهوری اسلامی را به “آستانه خیمه معاویه” برای آنها، یعنی ایران خواهد رساند.
آنها این کار را از مدت ها پیش شروع کرده اند؛ با تدوین، تصویب و اجرای تحریم هایی که ساختار و زیربنای اقتصاد پوسیده و نفتی ایران را هدف قرار داده بودند. هدف همه این تحریم ها آنگونه که اعلام شده مجازات جمهوری اسلامی به دلیل بلندپروازی های هسته ای آن است.
رهبر جمهوری اسلامی روز گذشته گفت که نامگذاری سال های اخیر در ایران با موضوعات اقتصادی، واکنشی به این تحریم ها بوده است.
به گفته خامنه ای، از چند سال قبل مشخص بود که طراحی دشمن بر اقتصاد کشور متمرکز شده است و بر همین اساس شعارهای سال های اخیر همچون اصلاح الگوی مصرف، همت مضاعف -ـ کار مضاعف، جهاد اقتصادی و تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی به عنوان حلقه هایی برای ایجاد یک منظومه اقتصادی مطرح شد تا حرکت عمومی کشور در عرصه اقتصادی ساماندهی شود.
او همچنین راه مقابله با این فشارها را “اقتصاد مقاومتی” دانست.
رهبر جمهوری اسلامی برای روشن کردن مقصود خود گفت: “امروز تعادل در مصرف یک حرکت جهادی است و همه دستگاههای دولتی و غیردولتی و همچنین آحاد مردم باید موضوع پرهیز از اسراف و استفاده از تولیدات داخلی را جدی بگیرند.”
صرفه جویی و کمتر مصرف کردن، راهکار علی خامنه ای برای حل این مشکلات است. دیگر مقامات ارشد حکومتی و حتی مراجع تقلید هم به تبعیت از او و درمانده در برابر موج بی سابقه گرانی، تورم و دیگر مشکلات اقتصادی در کشور، همین مسئله را تجویز می کنند.
ناصر مکارم شیرازی یکی از این مراجع است که چند روز پیش در سخنانی جنجالی به مردم توصیه کرد حالا که مرغ گران شده چند وقتی نخورند چون نه آسمان به زمین می آید و نه زمین به آسمان می رود.
این سخنان را شاید بتوان ترجمه صریح، بدون تعارف و پیشاپیش اظهارات دیروز رهبر جمهوری اسلامی دانست.
سیدعلی خامنه ای امیدوار است معجزه ای مانند افزایش فوق العاده قیمت جهانی نفت ناشی از تحریم نفتی ایران، قدرت های بین المللی را تحت فشار اقتصادی قرار دهد و در این ماراتن شکل گرفته آنها زودتر از ایران خسته شوند.
او دیروز همین امید و اعتقاد را بر زبان آورد: “فشارهای اقتصادی کنونی بر ضد نظام اسلامی، همچون گذرگاه و برهه ای است که کشور از آن عبور خواهد کرد زیرا ادامه طولانی مدت آن به نفع کشورهای غربی نیست.”
رهبر جمهوری اسلامی مانند تمام سخنرانی های اخیر خود تأکید کرد که تحریم و فشار اقتصادی باعث عقب نشینی تهران از برنامه هسته ای خود نمی شود: “آنها به صراحت می گویند باید با تشدید فشارها و تحریمها، مسئولان ایران را وادار کرد که در محاسبات خود تجدید نظر کنند اما ملاحظه واقعیات باعث می شود که ما نه تنها در محاسبات خود تجدید نظر نکنیم بلکه با اطمینان بیشتر به راه مورد نظر ملت ادامه دهیم.”
علی سعیدی، نماینده او در سپاه پاسداران در همان اظهاراتی که از “فتح خیمه معاویه” گفته بود، این را هم افزوده بود که “مردم باید بیش از گذشته صبر و استقامت داشته باشند و ما باید آستانه صبر مردم را بالا ببریم.”
آستانه صبر و تحمل مردم این روزها در صف های طویل فروش مرغ به قیمت دولتی آنهم چند برابر ماه های اخیر بالا می رود و محک می خورد.