امید معماریان
عبدالکریم لاهیجی نایب رییس کنفدراسیون جهانی حقوق بشر و رییس جامعه حقوق بشر ایران درگفت وگویی با روز از تلاش های به عمل آمده برای تصویب قطعنامه ای علیه اعدام درمجمع عمومی سازمان ملل سخن گفت.
وی تصریح کرد ایران با 220 اعدام طی سال جاری در بالای جدول کشورهایی که هنوز در آنها اعدام به عنوان یک مجازات شناخته می شود حضور دارد. موضوعی که توجه بسیاری را درنشست های خبری نیویورک و مقرسازمان ملل به خود جلب کرده است.
لاهیجی با اشاره به اینکه به ابتکارسازمان های حقوق بشر روز دهم اکتبر به عنوان روزجهانی مبارزه با اعدام شناخته شده گفت: “به خاطر همین امسال تصمیم گرفتیم درمقرسازمان ملل درنیویورک یک کنفرانس مطبوعاتی برگزارکنیم. چراکه سالهاست تلاش می کنیم قطعنامه ای توسط مجمع عمومی سازمان ملل خطاب به کشورهایی که هنوز مجازات اعدام در آنها قانونی است صادر شود.“
به گفته وی، درحال حاضر105 کشوراعدام را لغو کرده اند و بنابراین مجازات اعدام دربیش ازنیمی ازکشورهای عضو سازمان ملل غیرقانونی است. به علاوه، سی کشور طی ده سال گذشته اعدام نداشته اند و بنابراین آنها هم به صورت عملی به این نهضت پیوسته اند: “ما با حدود شصت کشورسروکارداریم که دراین کشورها هم مجازات قانونی است وهم احکام آن صادر می شود. البته با تاسف باید بگویم که شش کشور وازجمله ایران درصدراین کشورها هست و91 درصد ازاعدام هایی که سال گذشته دردنیا صورت گرفته دراین شش کشور بوده است.“
این کشورها عبارتند ازایران چین، پاکستان، عراق، سودان و ایالات متحده آمریکا. به گفته دکترلاهیجی کشورهای آسیایی ومسلمان بیشتر این شش کشور را تشکیل می دهند: “این نشان می دهد این مبارزه باید گستردگی و وسعت بیشتری دراین کشورها داشته باشد تا این موضوع را ازصحنه سیاسی اجتماعی کشورهای یاد شده محو کنیم.” وی ابرازامیدواری کرد که این قعطنامه که درکمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل ازاین هفته رسیدگی آن شروع می شود طی روزهای آینده با اکثریت بزرگی به تصویب برسد. نایب رییس کنفدراسیون جهانی حقوق بشر با خاطرنشان کردن اینکه دنیا با صدور این قعطنامه نشان خواهد داد که نمی خواهد دیگر درجهان اعدام وجود داشته باشد افزود: “یعنی اگر دربرخی کشورها هنوز شرایط فرهنگی، حقوقی، سیاسی اجازه نمی دهد که اعدام را لغو کنند، به صورتی که در قاره اروپا وآمریکای لاتین اعدام وجود ندارد، آن رامتوقف کنند. حتی می بینید که درترکیه هم دیگر اعدام وجود ندارد. آنها ابتدا اعدام را متوقف کردند و سپس آن را لغو نمودند.“
این فعال حقوق بشرانتظار دارد که قطعنامه یاد شده با اکثریت بزرگی مثلا بیش از170 کشوربه تصویب برسد تا بدین وسیله بیست و چند کشور باقی مانده دراقلیت مطلق بمانند تا درنهایت مجبور شوند به مرور اعدام را لغو کنند.
وی درپاسخ به این پرسش که وضعیت آمریکا به عنوان یکی ازکشورهایی که درلیست شش گانه حضور دارد چگونه خواهد بود وچه تلاش هایی برای ازبین بردن این مجازات دراین کشور می شود گفت: “طی چند روزی که درآمریکا بودم، با گفت وگوهایی که با سازمان های حقوق بشر آمریکایی واز جمله مرکز حقوق اساسی آمریکا CCR که عضو فدراسیون بین المللی حقوق بشر است داشتم می توانم بگویم که طی سالهای گذشته این نهضت درآمریکا هم گسترش پیدا کرده وامیدوارم آمریکا دراین زمینه به گذشته اش برگردد. می دانید که تا 30 سال پیش مجازات اعدام درآمریکا لغو شده بود که متاسفانه دراکثر ایالت ها جنبه قانونی پیدا کرده است.” بسیاری ازسازمان های حقوق بشری درآمریکا ازجمله عفو بین المل ودیده بان حقوق بشر بارها اعتراض خود را نسبت به وجود مجازات اعدام دربرخی ایالات های آمریکا اعلام کرده اند.
به گفته دکتر لاهیجی وقتی موضوع اعدام مطرح می شود نام ایران وچین درصدر لیست هاست: ”متاسفانه درکنفرانس مطبوعاتی نام ایران درصدرکشورها بود به خاطر همین واقعیت دردناک و تلخی که وجود دارد. چین امسال به دلیل بازیهای المپیک که طی ماه های آینده درسال 2008 در این کشوربرگزار می شود سعی می کند حیثیت و آبروی بین المللی خودش را حداقل در سالی که درپیش دارد حفظ کند. ولی متاسفانه جمهوری اسلامی در بسیاری از حوزه ها، به خصوص درحوزه ای که تمرکزتلاش ها و فعالیت های ماست، یعنی حقوق بشر ودموکراسی، همیشه دررده های آخر است و در واقع جزو بدترین شاگردهای کلاس هستیم. می بینیم که طی 9 ماه گذشته بیش از 220 نفر درایران اعدام شده اند. به همین خاطر هفت سازمان حقوق بشری که مرکزفعالیت شان درایران است، ازجمله فدراسیون بین المللی جوامع حقوق بشر، درمیدان باستیل، که می دانید ازسمبل های انقلاب فرانسه است، تظاهراتی علیه اعدام درایران برگزار کردند. اعتراضی به وضعیت اسفناک اعدام درایران.“
نایب رییس کنفدراسیون جهانی حقوق بشردر خصوص این تجمع در پاریس گفت: ”اکثر شرکت کنندگان ایرانی بودند. متاسفانه برخی مواقع ما ناگزیر هستیم افکارعمومی را نسبت به وخامت وضعیت حقوق بشر جلب کنیم وحتی برخی مواقع ایجاد شوک کنیم. روز چهارشنبه درمیدان باستیل یک جرثقیل بزرگ شبیه آنچه برای اعدام در در عموم درایران مورد استفاده قرار می گیرد قرار داشت که مجسمه هایی پلاستیکی به آن آویزان بود که رسانه هایی که آنجا به صورت گسترده حضور داشتند مشاهده کنند که درایران با انسان چگونه رفتارمی شود. حکومت ایران مدعی است از طریق اعدام با کسانی که با جان ومال وناموس مردم تجاوز می کنند مبارزه کرده، اما تاریخ جرم شناسی و جزا درهمه دنیا این موضوع را ثابت کرده که به این شیوه با جرم وجنایت به واقع مبارزه نمی شود و هیچ گونه تاثیری هم درپیشگیری جرم ندارد.” به گفته لاهیجی، علاوه براین موضوع وقتی محاکمه عادلانه وعلنی نیست واقعا معلوم نیست تا چه حد اتهامات مطرح علیه اعدامیان واقعی بوده است و تا چه حد مسوولان برای اینکه بخواهند ایجاد رعب ووحشت بکنند دست به این اعدام ها زده اند..
وی با اشاره به تعهدات ایران برای متوقف کردن اعدام و سنگسار درزمان ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی افزود: “یکی ازنتایج گفت وگوهایی که درزمان ریاست جمهوری خاتمی با اتحادیه اروپا صورت گرفته بود این بود که ایران تعهد کرد، یعنی شخص آقای شاهرودی تعهد کرد، که درایران سنگسار انجام نشود و اعدام های خیابانی هم متوقف شود. ولی متاسفانه سیر نزولی را دراین زمینه طی می کنیم. در واقع، مسوولان ایرانی به این تعهدی که به جامعه بین المللی واروپا داده بودند عمل نکردند و دست به این فجایع زدند.“