تنها یک هفته پس از آغاز بررسی محتوای برنامه پنجم توسعه در مجلس که محمود احمدی نژاد با تاخیر فراوان و در اواخر دی ماه گذشته آن را به مجلس ارائه کرده بود، طی دو روز گذشته انتقاد های گسترده ای از سوی نمایندگان عضو کمیسیون ها درباره متنی که عنوان برنامه پنجم توسعه کشور را بر خود دارد، مطرح شده است.نمایندگان بررسی کننده متن، آن را بدون آمار و ارقام دانسته و حتی به وجود غلط های املایی و انشایی فراوان آن اعتراض کرده اند.
لاریجانی: منحرف شده ایم
به گفته علی لاریجانی، هفته آینده و پس از بررسی کمیسیون ها، قرار است این برنامه در صحن علنی مجلس بررسی و تصویب شود. به گفته یک خبرنگار پارلمانی برخی از نمایندگان از بازگرداندن متن ارسالی احمدی نژاد به دولت سخن می گویند و برخی دیگر معتقدند مجلسیان خود باید برنامه پنجم توسعه را تدوین کنند و یا هر کمیسیون بخش مربوط به خود را بازنویسی کند.
گفتنی است، قبل از پایان سال 88 نیز برخی از نمایندگان که توانسته بودند نگاهی اجمالی به متن برنامه تقدیمی دولت احمدی نژاد بیاندازند، آن را فاقد معیارهای لازم به عنوان برنامه راهبردی توسعه 5 ساله کشور دانسته بودند، اما به دلیل همزمانی بررسی لایحه بودجه و برنامه پنجم، مجلس تصمیم گرفت تا برنامه چهارم را که به گفته موسی‌الرضا ثروتی، نماینده عضو کمیسیون برنامه و بودجه با “انحراف 72 درصدی” مواجه است، برای یکسال تمدید کند. اما گفته می شود علت واقعی تمدید برنامه چهارم از یکسو عدم تحقق بیش از 70 درصد اهداف و از دیگر سو غیرقابل بررسی بودن متن ارائه شده از سوی احمدی نژاد به عنوان “برنامه” بوده است.
در همین باره علی لاریجانی، رئیس مجلس که پیش از این از سوی هواداران احمدی نژاد در مجلس به خاطر اعتراض هایش به تاخیردولت در اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها مورد انتقاد قرار گرفته بود، درباره برنامه پنجم نیز گفته است: “پیشنهاد می‌کنم که بخش نظارت را جدی‌تر بگیرید. ما در برنامه چهارم دچار انحراف از آرمان‌های برنامه شده‌ایم”.
آگاهان تاکید لاریجانی بر “جدی تر گرفتن برنامه چهارم” را دلالت از گلایه های مجلس از دولت در انحراف از برنامه چهارم و لزوم تمدید زمان اجرای آن از 5 سال به 6 سال دانسته اند تا شاید بدین ترتیب راهکاری برای حل بحران برنامه پنجم نیز پیدا شود.
اعتراض به تمام برنامه
به نظر می رسد یک هفته بررسی برنامه پنجم در کمیسیون های مجلس کافی بوده است تا نمایندگان دو فراکسیون اکثریت و اقلیت به تمامی بخش های متن ارسال شده به عنوان برنامه پنجم اعتراض کنند.در همین زمینه علی عباسپور تهرانی، نماینده محافظه کار مجلس به نقد برنامه در حوزه “علم و فناوری” پرداخته و به سایت آفتاب گفته است: “مواد ذکر شده بعضا کلی است و صرفا دریک بخش به جزئیات پرداخته شده است آن هم پیشنهاد تغییر فصول در رشته معماری اسلامی است و سئوال اینجاست که چرا تغییر فصول و بازنگری صرفا باید در این رشته باشد”.
عباسپور افزوده است: “برای رسیدن به جایگاه دوم علمی در منطقه که در ماده 19 برنامه پنجم مورد تاکید قرار گرفته است، بندهایی از قبیل افزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی و بازنگری در آئین نامه ارتقاء اعضای هیات علمی قید شده که اساسا هم اکنون نیز این موارد از سوی دستگاههای مربوطه مورد توجه است و روی آن کار می شود و اینها محورهای اصلی برای رسیدن به جایگاه دوم علمی شدن در منطقه نیست”.
او ادامه داده است: “در مجموع برنامه ای که به عنوان برنامه پنجم توسعه به مجلس ارائه شده بسیار کلان، غیر قابل ارزیابی و غیر قابل انطباق یک به یک با بسیاری از مواد سیاست های کلی برنامه پنج ساله مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام است”.
عماد حسینی، سخنگوی کمیسیون انرژی نیز درباره در برنامه پنجم توسعه در حوزه نفت، گاز و برق به آفتاب نیوزگفته است: “در بررسی این برنامه بیشتر شاهد کلیگویی هایی در حوزه های مختلف هستیم. در این برنامه درخصوص تولید صیانتی، اکتشاف نفت، افزایش ضریب بازیافت و کاهش راندمان برق مواردی قید شده است اما همه کلی گویی است و از بدیهیات است در این برنامه باید راههای رسیدن به این مهم و ارقام آن مشخص شود”.
سخنگوی کمیسیون انرژی اضافه کرده: “مجلس هیچ گاه چنین برنامه ای که فاقد ارقام و آمار دقیق باشد را به تصویب نخواهد رساند و به طور قطع شاخص های ارزیابی را تعیین خواهد کرد تا بعد نظارتی مجلس نیز تقویت شود و بتوان بر عملکرد دستگاههای مختلف به خوبی نظارت کرد”.
حسینعلی شهریاری، نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان نیز می گوید: “معتقدم برنامه پنجم در مجلس باید به طور کامل بازنگری شود تا منابع آن مشخص و شاخص های ارزیابی معین گردد. ما در کمیسیون بهداشت بررسی همه جانبه درخصوص برنامه پنجم خواهیم داشت و تمام تلاش خود را برای تهیه یک برنامه جامع که ما را به اهداف توسعه نزدیک کند، خواهیم داشت”.
برنامه نیست؛ آرزوست
در این میان برخی از نمایندگان نیز انتقادات خود را به صورت شدید تری مطرح کرده اند و از جمله آنطور که پارلمان نیوز نوشته، محمدعلی کریمی، نماینده کرمان در مجلس درباره برنامه پنجم گفته است: “دولت در برنامه پنجم توسعه تنها به بیان آمال و آرزوها پرداخته است و چنانچه برنامه به این شکل تصویب شود این برنامه تنها سندی خواهد بود که روی زمین باقی می‌ماند”.
به گفته این نماینده مجلس، در برنامه پنجم مثل برنامه چهارم نرخ رشد اقتصادی 8 درصد پیش‌بینی شده است و این در حالی است که در سال 88 نرخ رشد اقتصادی بین 1.5 تا 2.5درصد بوده است و امسال نیز به صفر درصد خواهد رسید.
کریمی در پایان گفته است: “در کمیسیون برنامه و بودجه بارها گفته شده است با وجود آنکه گزارش برنامه چهارم وجود ندارد و عدد و رقمی نیز در برنامه پنجم وجود ندارد نمی‌توان برنامه پنجم را یک برنامه خواند چرا که در این لایحه تنها به یکسری از آمال و آرزوها پرداخته شده است”.
از دیگر انتقادات شدید به برنامه ارائه شده از سوی احمدی نژاد متعلق به غلامرضا مصباحی مقدم است که در ماه های گذشته به دلیل اعتراض به دولت در عدم اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها، بارها خبرساز شده است.
به نوشته ایسنا، وی که رییس کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی در مجلس است، در یک مناظره در دانشگاه تهران گفته است: “برنامه پنجم توسعه کلا از شکل و شمایل برنامه دور است و اسم برنامه را باید با چسب‌های قوی بر آن چسباند. چرا که برنامه یعنی تعیین هدف برای پنج سال؛ و این در حالی است که لایحه برنامه پنجم توسعه که از سوی دولت به مجلس ارایه شده است هیچ‌کدام از این هدف‌گذاری‌ها را ندارد”.
او افزوده است: “البته مجلس با یک کار کارشناسی روی این مساله اقدامات جدی انجام خواهد داد تا اسم برنامه، لایق این لایحه شود”.
قصه پردازی، افسانه سرایی
جمشید انصاری، نماینده دیگری که در مناظره با مصباحی مقدم شرکت کرده بود نیز درباره برنامه پنجم انتقادات شدیدی را متوجه دولت کرده و گفته است: “اداره کشور و مسائل اقتصادی با قصه‌پردازی و افسانه سرایی امکان‌پذیر نیست. برخی دوستان اصولگرای ما در همین مجلس هشتم عنوان می‌کنند که دولت‌های گذشته نتوانستند این طرح را اجرا کنند، حالا دولتی با جسارت آمده و می‌خواهد این کار را انجام دهد. من نمی‌دانم این چه جسارتی است که دو سال است فقط حرف آن زده می‌شود”.
این نماینده همچنین در گفت و گو با خبرگزاری مهر می گوید: “برآورد بررسی های ما این است که آنچه دولت به عنوان لایحه به مجلس تقدیم کرده است از قواعد و معیارهایی که در یک قانون برنامه باید رعایت شود، برخوردار نیست. این برنامه برای برخی شاخص هایی مثل نرخ بیکاری و تورم و میزان نقدینگی و این قبیل موارد در حوزه اقتصاد یا ضریب جینی ارقامی مشخص را مطرح نکرده است”.
سایت خانه ملت نیز اظهارات عزت الله یوسفیان، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس را بازتاب داده که گفته است: “در برنامه پنجم توسعه به عنوان مثال هیچ اشاره ای به این موضوع نشده که چه تعداد نیروگاه و سد در کشور داریم، با این نرخ رشد جمعیتی باید دارای چند نیروگاه و سد و… در کشور باشیم یا در موضوع مسکن و غیره برآورد دقیقی نشده است. برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باید به طور حتم مورد بازنگری اساسی قرار گیرد”.
به این ترتیب نزاع جدیدی میان دولت و مجلس در هفته های آینده و همزمان با آغاز بررسی برنامه در صحن علنی آغاز خواهد شد اما از آنجا که دعوای پیشین دولت و مجلس بر سر قانون هدفمندسازی یارانه ها هم در نهایت با دخالت آیت الله خامنه ای و جانبداری او از محمود احمدی نژاد، پایان یافت، تحلیلگران می گویند این نزاع هم به شیوه ای مشابه و با مداخله آیت الله خامنه ای خاتمه می یابد.
