رودولف بارون
همه منتظر سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل بودند، چرا که روابط دیپلماتیک میان آمریکا و ایران از حدود ۳۰ سال پیش قطع شده. دلیل دیگر آن رویکرد مسالمت آمیزی است که برای اولین بار از سوی جمهوری اسلامی اتخاذ شده است. حسن روحانی بر گشایش دیپلماتیک تأکید ورزیده، ولی در نیویورک با باراک اوباما دیداری نداشت.
مطبوعات آمریکایی در انتظار یک اقدام برجسته ازسوی حسن روحانی بودند: دست دادن و خوش و بش با همتای آمریکایی اش می توانست به یک رویداد تاریخی تبدیل شود. آخرین دیدار میان رؤسای دو کشور به ۳۱ دسامبر ۱۹۷۷ بازمی گردد که طی آن جیمی کارتر دعوت شاه ایران را برای سال نو پذیرفت.
درمجموع، مطبوعات آمریکایی تغییر لحن دیپلماتیک رییس جمهور ایران را به شکلی محتاطانه دنبال می کنند. مشکل بتوان سه دهه تنش سیاسی و اختلافات آشکار پیرامون پرونده هسته ای ایران را پس از گذشت چند روز فراموش کرد: مجلس سنای آمریکا به رییس جمهور این کشور اجازه داده تا تحریم ها و مجازات هایی را علیه هر کشور یا شرکتی که با تهران در زمینه هسته ای و نفتی داد و ستد می کند، اعمال نماید.
“او هولوکاست را تکذیب نکرد”
نیویورک تایمز ابراز تأسف می کند که “یک دست دادن معمولی انجام نشد”، ولی خاطرنشان می سازد که لحن آقای روحانی بسیار اعتدال گرایانه بود. این روزنامه می نویسد: “سخنان آقای روحانی از اظهارات آتشین و جنگ طلبانه سلف اش، محمود احمدی نژاد، بسیار فاصله داشت. او از اسراییل سخن نگفت […] او واقعه هولوکاست را نفی نکرد. پیام او به وضوح نشان از ایجاد اعتدال در خط مشی افراط گرایانه جمهوری اسلامی بود.” به نوشته این روزنامه، تحلیلگران معتقدند که دست دادن با اوباما یک اقدام ناپخته بود و روند سیاست گشایشی را که ازسوی حسن روحانی آغاز شده دستخوش تغییر می کرد.
ازسوی دیگر، وال استریت ژورنال از اینکه رییس جمهور ایران از انجام یک دیدار دوجانبه غیررسمی با اوباما در حاشیه مجمع عمومی خودداری ورزیده به شدت انتقاد کرد و آن را نشان از تسلیم بودن حسن روحانی در برابر خواست حکومت تهران دانست: “سیاست به شکل متعارف آن، در نزد حکومت تهران وجود خارجی ندارد. در این حکومت، قوانین بازی گزینش شده هستند و بازیگران ازسوی آیت الله خامنه ای که به هیچ کس پاسخگو نیست، تعیین می شوند. آنچه سران جمهوری اسلامی خوب می فهمند، این است که چگونه رقبای خود را که فکر می کنند ضعیف اند مورد تحقیر قرار دهند. ما امیدواریم آقای اوباما این شیوه را آنطور که خود تعلیم و تربیت دیده، بسنجد.”
“اقدامات شفاف و قابل کنترل”
لوس آنجلس تایمز نیز همین عقیده را دارد: حسن روحانی “روی یک طناب که بر فراز حوضچه ای پر از کوسه قرار گرفته راه می رود”. این روزنامه می نویسد: “مدافعان انقلاب اسلامی به نفع شان است که خصومت خود را با ایالات متحده و اروپا حفظ کنند. اوباما یک شاخه زیتون به آنها داده. روحانی این پیشنهاد صلح را رد نکرده، ولی ازسوی دیگر آن را با اشتیاق وصف ناپذیر نیز نپذیرفته. او این شاخه زیتون را تنها بو کشید، درحالی که یک نگاهش نیز به تهران بود تا ببیند چه کسی در حال تیز کردن چاقوهایش است.”
از دید اسلیت، درحال حاضر نتیجه گیری در مورد آنچه آقای روحانی آماده انجام آن است، قدری زود به نظر می رسد. این روزنامه نوشت: “هنوز خیلی زود است که بتوان فهمید دولت جدید ایران چگونه می خواهد به نگرانی ها [در مورد برنامه هسته ای اش] پاسخ دهد.”
باراک اوباما درخصوص گشایش ایران واکنشی محتاطانه نشان داده است. به همین دلیل، قبل از اینکه از آغاز مجدد مذاکرات شادمان باشیم، باید ببینیم “چه اقامات شفاف و قابل کنترلی اتخاذ خواهد شد”.
“آیا خوش بینی اوباما قابل توجیه است؟”
در همین راستا، واشنگتن پست نسبت به تلاش های جمهوری اسلامی در رابطه با مسأله هسته ای تردید دارد. این روزنامه می نویسد: “حق با آقای اوباماست. شیوه دیپلماتیک باید مورد آزمایش قرار گیرد. ولی آیا خوش بینی رییس جمهور قابل توجیه است؟ ایران علی رغم یک دهه مذاکره و تحریم همچنان به فعالیت های غنی سازی خود ادامه می دهد.”
این رونامه همچنین می نویسد: “آقای روحانی به این دلیل که دموکراسی در ایران پابرجا شده به نیویورک نیامد. او به این دلیل در مجمع عمومی حضور پیدا کرد، زیرا رهبر واقعی جمهوری اسلامی تصمیم گرفته یک استراتژی دیپلماتیک نرم را جایگزین خط مشی پیشین خود کند. ممکن است که حکومت تهران سازش هایی انجام دهد، مانند محدود کردن بخشی از ذخایر فزاینده اورانیوم غنی شده اش که قبلاً نیز به محمود احمدی نژاد پیشنهاد شده بود، ولی پذیرش یک نظارت بین المللی برای اطمینان یافتن از اینکه ساخت سلاح در کار نخواهد بود، رؤیایی بیش نیست.”
منبع: لوموند، ۲۵ سپتامبر
