ناظران می گویند ایران و نهاد نظارتی سازمان ملل در حال تدوین چهارچوبی برای مذاکراتی هستند که در مورد برنامه هسته ای ایران هفته آینده در بغداد برگزار خواهد شد.
ایران می گوید رسیدن به توافقی در این مورد، پیش از آنکه به درخواست آژانس انرژی هسته ای برای بازدید از تاسیسات پارچین پاسخ مثبت بدهد، ضروری است.
آژانس بین المللی انرژی هسته ای سازمان ملل و ایران همین هفته در وین مذاکراتی را پیرامون برنامه هسته ای ایران انجام دادند و قرار است 21 مه نیز دوباره دیدار کنند. مذاکرات تهران و گروه کشورهای 5+1 در 23 مه در بغداد برگزار خواهد شد.
دیپلمات های غربی گفتند ایران مایل است پیش از مذاکرات به “برخوردی ساختارمند” دست یابد تا چگونگی پاسخگویی به سئوالات آژانس پیش از نشست بغداد روشن شود.
این دیپلمات ها گفتند که از این گونه علائم که نشان دهنده علاقه ایران به پیگیری مذاکرات، پس از چهار سال بن بست است، استقبال می کنند.
آنها درعین حال با احتیاط نسبت به حصول توافق میان آژانس سازمان ملل و ایران سخن می گویند و یادآور می شوند که ایران در گذشته هم اتفاق افتاده است که از اینگونه روند ها برای خریدن وقت استفاده کرده است.
یک دیپلمات غربی گفت: “هنوز مسائل حل نشده وجود دارند ولی احتمال دارد روز دوشنبه به توافقی دست پیدا کنیم. این یک قدم مثبت است و اگر منجر به آن شود که ما را به جایی که مایل هستیم برساند، می توان آن را یک پیشرفت نامید.”
او گفت این یک سند کوتاه خواهد بود که در آن حدود و اصولی که باید در مذاکرات دنبال شود فهرست می شود. وی گفت: “این هیچ گونه توافقی را در بر نمی گیرد. فقط نشان دهنده نحوه پرسش و پاسخ است.”
آژانس نظارتی سازمان ملل، که مسئول جلوگیری از توسعه سلاح های هسته ای در دنیاست، به صراحت گفته است که تنها در صورتی به توافقی خواهد رسید که بتواند “آزادانه و بدون محدودیت به بازرسی های خود از تاسیسات هسته ای ایران بپردازد.”
دو دور مذاکرات قبلی آژانس با ایران در سال جاری موفقیت آمیز نبوده است. لیکن دو طرف پس از مذاکرات 14 و 15 مه در وین نسبت به نتیجه مذاکرات آتی خوشبین تر شده اند.
یک دیپلمات غیرغربی می گوید: “پیشرفتی حاصل شده است. من فکر می کنم دو طرف مایل هستند به جلو بروند.”
علی واعظ، تحلیلگر سیاسی گفت توافق میان آژانس و ایران می تواند “نمادین” باشد ولی حل و فصل قطعی باید با توافق در سطوح دیپلماتیک بالا انجام شود.
وی گفت: “برای ایران یک دستاورد تاکتیکی در وین می تواند بطور بالقوه به دستاوردی استراتژیک در بغداد تبدیل شود.” واعظ گفت همکاری با آژانس ایران را “یک قدم” جلوتر از کشورهای 5+1 در بغداد قرار می دهد.
لیکن انتظارات ایران برای گرفتن امتیاز در ازای همکاری با آژانس برآورده نخواهد شد چرا که کشورهای 5+1 تاکید کرده اند که کاهش تحریم ها مستلزم برداشتن قدم هایی قابل توجه تر از سوی ایران است.
هدف اصلی کشورهای غربی در بغداد این خواهد بود که ایران را مجبور کنند غنی سازی اورانیوم با درجه خلوص بالا را متوقف کند؛ چیزی که ایران از دو سال پیش شروع کرده و به این ترتیب فاصله خود را با تولید بمب هسته ای کاهش داده است. ایران می گوید به اورانیوم غنی شده با درجه خلوص 20 درصد برای راکتور تحقیقات پزشکی خود نیاز دارد.
اورانیوم غنی شده با درجه خلوص پائین برای نیروگاه های برق مورد استفاده قرار می گیرد؛ چیزی که ایران ادعا می کند هدف این کشور است. لیکن اگر اورانیوم غنی شده به درجه خلوصی معادل 90 درصد برسد، آنگاه می تواند از آن در تولید بمب هسته ای استفاده کرد.
ایران و کشورهای 1+5 مذاکرات خود را پس از 15 ماه وقفه، ماه گذشته در استانبول از سر گرفتند. طی این دوره غرب تحریم های اقتصادی فزاینده ای را بر ایران اعمال کرده است.
از سر گیری دیپلماسی میان ایران و کشورهای غربی فرصتی است برای کاهش تنش های فزاینده در منطقه خاورمیانه.
اسرائیل، که گفته می شود تنها کشوری در خاورمیانه است که دارای سلاح هسته ای است، گزینه حمله نظامی به تاسیسات هسته ای ایران را، در صورت شکست مذاکرات دیپلماتیک همچنان دنبال می کند. نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفته است ایران از این مذاکرات برای خرید زمان استفاده می کند.
آژانس هسته ای سازمان ملل خواهان بازدید از سایت نظامی پارچین است که گفته می شود دارای تاسیساتی برای آزمایش انفجارهای هسته ای است.
دیپلمات های غربی معتقدند ایران در حال پاکسازی این سایت است تا شواهد احتمالی انفجار های هسته ای را نابود سازد.
منبع : رویترز– 18 مه
