در همان هفته‌ای که رییس‌جمهوری به وزیر ورزش دستور داده تا تبعیض بین زن و مرد را از بین ببرد، فدراسیون فوتبال به فکر افتاده تا برای همسوتر شدن با قوانین بین‌المللی، ورود زنان خارجی به ورزشگاهها برای تماشای فوتبال را آزاد کند. روزنامه ایران هم در شماره چهارشنبه، 15 بهمن ماه به استقبال این دستور حسن روحانی رفته و از “از امید به آینده روشن ورزش بانوان در دولت تدبیر و امید” خبر داده است. اما در مجموعه مطالب آن اشاره‌ای به ممنوعیت حضور زنان برای تماشای مسابقات ورزشی نشده است. ساغر غیاثی، فعال حقوق زنان در گفت‌وگو با روزآنلاین توضیح می‌دهد که آزاد شدن ورود زنان خارجی،البته بهانه‌هایی مثل عدم وجود امنیت برای زنان تماشاگر را به چالش می‌کشد اما در مجموع اقدام مثبت و مفیدی نیست و تغییری در حقیقت تلخ و تکراری تبعیض و تحقیر زنان ایرانی ایجاد نخواهد کرد.
حذف، تبعیض و تحقیر زنان ایرانی
فدراسیون فوتبال ایران تلاش می‌کند تا میزبانی جام ملت‌های آسیا را برعهده بگیرد و در این راه باید برای استانداردسازی ورزشگاه‌های خود بکوشد. از جمله تلاش‌های فدراسیون برای تطابق با قوانین بین‌المللی، مجاز دانستن حضور بانوان خارجی در ورزشگاه‌های ایران است. علی کفاشیان، رییس فدراسیون فوتبال با اعلام این خبر به خبرگزاری فارس، تاکید کرده که هنوز با حضور بانوان ایرانی در ورزشگاهها موافقت نشده است.
ساغر غیاثی، فعال حقوق زنان و دانش‌آموخته رشته مطالعات زنان در گفت‌وگو با روز یادآوری می‌کند که پیش از این هم با تصمیم‌های موردی، زنان خارجی توانسته‌اند در تهران تماشاگر بازی تیم ملی و یا تیم های باشگاهی کشورمان با نماینده ایران باشند، مثل حضور زنان ایرلندی در مسابقه ایران و ایرلند در ورزشگاه آزادی: “بنابراین این تصمیم، به خودی خود مثبت نیست و بر حقیقت تلخ و تکراری حذف، تبعیض و تحقیر زنان ایرانی استوار است. در واقع زنان ایرانی همچنان فقط به دلیل زن بودن و ایرانی بودن از حضور در ورزشگاهها، آن هم برای تماشا و تشویق مسابقات ملی محرومند.”
او اضافه می‌کند: “هرچند طرح این موضوع، به طور ناخواسته مقوله ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاهها را با چالش مواجه می‌کند . چرا که ادعاهای بی‌اساسی مثل عدم امکان فراهم کردن امنیت زنان بخاطر فرهنگ نامناسب حاکم بر ورزشگاهها و همچنین تک جنسیتی کردن فضاهای عمومی به بهانه ارزشهای انقلابی-اسلامی زیر سوال می‌رود.”
این فعال حقوق زنان با انتقاد از “کلیشه نخ نمای شان زن ایرانی وفضای نامناسب حاکم بر ورزشگاهها” می‌گوید: “طی این سالها زنان چه به صورت فردی (با لباس مبدل) و چه در قالب تشکل‌های مدنی بر حق حضور خود در ورزشگاهها صحه گذاشتند . در نتیجه این مقاومت٬ زنان بارها پشت در‌های بسته ورزشگاهها توهین و ضرب و شتم را تجربه کردند.”
او پیش‌بینی می‌کند که همکاری‌های ائتلافی میان گروه‌های مختلف زنان مبتنی بر تجارب ارزنده‌ای مثل ائتلاف جنبش زنان علیه لایحه حمایت از خانواده بتواند در تغییر وضعیت حاضر مفید واقع شود: “درگیر شدن مردان به شکل مستقل در اعتراض به تضییع حقوق شهروندی زنان و انتشار بیانیه اعتراضی خطاب به کنفدراسیون فوتبال آسیا و نهادهای بین‌المللی مرتبط می‌تواند در مسیر رفع ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاهها موثر واقع شود؛ چرا که برابری جنسیتی به عنوان یکی از آرمان‌های جامعه جهانی ورزش پذیرفته شده است.”
از تماشای والیبال تا تماشای فوتبال
تابستان امسال، ماجرای ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه آزادی برای تماشای مسابقات والیبال خبرساز شد. ابتدا تجمع زنان مقابل در ورودی ورزشگاه ۱۲ هزار نفری آزادی در روز 30 خردادماه ، به خشونت کشیده شد و بیش از ۱۷ نفر از حاضران در تجمع ، بازداشت شدند. یکی از بازداشت‌شدگان در گفت‌وگو با روز شرح داده بود که مورد توهین بسیار ماموران نیروی انتظامی قرار گرفته‌اند و به آنها گفته شده: “ فکر کردید روحانی آمده خبری شده؟”
فاطمه جمال‌پور، خبرنگار روزنامه شرق هم که برای تهیه گزارشی از این تجمع رفته بود پس از ضرب و شتم توسط ماموران بازداشت شد. اما غنچه قوامی، یکی دیگر از بازداشت‌شدگان این روز، تا مدت‌ها بعد نامش بر سر زبان‌ها افتاد و باعث شد تا مساله تبعیض در تماشای مسابقات ورزشی در ایران به رسانه‌های بین‌المللی راه پیدا کند. قوامی ابتدا پس از بازداشت آزاد شد اما وقتی برای پس گرفتن وسایلش مراجعه کرد با یک بازداشت طولانی و اتهامات سنگین امنیتی، سیاسی مواجه شد.
تنها سه روز پیش از این برخوردهای خشن، حسن روحانی، پس از شنیدن اعتراض شهین‌دخت مولاوردی، معاون امور زنان ریاست‌جمهوری نسبت به عدم حضور زنان در سالن مسابقات والیبال، از او خواسته بود تا همراه با محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان، در این‌باره توضیحاتی ارائه دهند. روز پنج‌شنبه ۲۹ خرداد هم معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده عنوان کرد: “یک بار برای همیشه باید تدبیری برای حضور زنان در ورزشگاهها اندیشیده شود.”
اما این برخوردها مانع ازادامه فعالیت‌های اعتراضی زنان نشد و جمعی از زنان روز یکشنبه هشتم تیرماه با حضور در استانداری پایتخت نامه‌ای خطاب به حسین هاشمی استاندار تهران تنظیم کردند و خواستار ارائه دلایل منع حضور زنان برای تماشای والیبال در استادیوم آزادی شدند. هم‌زمان ۱۳۰ فعال مدنی و فعال حقوق زنان نیز در نامه‌ای خطاب به رئیس فدراسیون جهانی والیبال و ناظر بازیهای والیبال ایران و لهستان در تهران، از آنها خواستند از حق ورود زنان به ورزشگاهها برای تماشای بازیهای مورد علاقه‌شان حمایت کنند.
بنفشه جمالی، یکی از فعالان حقوق زن حاضر در تجمع مقابل استانداری به روزآنلاین گفته بود که وعده‌های دولت در حد حرف باقی مانده و معاون امور زنان محافظه‌کار است. این اعتراضات به ورزشگاه‌های بین‌المللی هم کشیده شد و تماشاچیان ایرانی و خارجی در هنگام برگزاری مسابقات تیم ملی والیبال ایران، به ممنوعیت حضور زنان اعتراض کردند و خواستار آزادی غنچه قوامی شدند.
این اعتراضات منجر به آن شد که فدراسیون جهانی والیبال هم وارد عمل شود و میزبانی رقابت‌های نوجوانان جهان در سال ۲۰۱۵ را از ایران بگیرد. مسوولان فدراسیون والیبال ایران ابتدا پای لابی صهیونیست ها را پیش کشیدند اما در نهایت معاون ورزش بانوان وزیر ورزش روز ۲۱ آبان ماه اعلام کرد: “قرار است قسمتی از سالن‌ها را برای مسابقات در اختیار دختران قرار دهیم.”
شاهرخ شهناری، دبیر کل کمیته ملی المپیک هم عنوان کرد “سران نظام هم موافق حضور بانوان با حفظ ارزشهای اعتقادی در استادیوم‌ها و ورزشگاهها هستند” تا مشخص شود اعتراضات مدنی زنان ایرانی برای کسب حق ورود به ورزشگاه‌های محل برگزاری مسابقات والیبال، هنگامی که با فشار فدراسیون جهانی والیبال همراه شد، نتیجه داده است.
اما به نظر می‌رسد برای آزادی حضور زنان در ورزشگاه‌های فوتبال راه درازتری در پیش است، هرچند که حسن روحانی دستور رفع تبعیض میان زنان و مردان در ورزش را صادر کرده باشد.
